ammunzàdu , pps, agt Definizione
de ammunzare; immarriu a tropu, chi at leau tropu múngia
Sinonimi e contrari
istasidu
2.
fuit totu sueradu, ammunzadu, istracu
Traduzioni
Francese
en mauvais état,
mal en point
Inglese
mistreated
Spagnolo
agotado
Italiano
strapazzato
Tedesco
mißhandelt.
arropapanéri , nm Definizione
nau a befa, dutore malu, improdheri
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
mauvais médecin
Inglese
bad doctor
Spagnolo
medicucho
Italiano
medicónzolo
Tedesco
schlechter Arzt.
atrasétu , nm: trasetu Sinonimi e contrari
matratamentu
Traduzioni
Francese
mauvais traitements
Inglese
maltreatment
Spagnolo
mortificación
Italiano
mortificazióne,
maltrattaménto
Tedesco
Beschämung,
Mißhandlung.
bardàscia , nm Definizione
piciocu minore pagu de bonu, malu
Sinonimi e contrari
cdh. stedhàciu
Traduzioni
Francese
mauvais garçon
Inglese
nasty boy
Spagnolo
niño travieso
Italiano
ragazzàccio
Tedesco
Schlingel.
bàtu 2 , nm Definizione
cunditzione, calidade / batire a b. malu, a malu b. = a puntu malu, a tretu malu, de istare male meda; si narat fintzas a bonu b. = bene
Sinonimi e contrari
achitade,
puntu 1
Frasi
a malu batu cun su coro ti apo lassadu trista e avilida ◊ die cun die, frades mios mi batint a batu malu ◊ semus a malu batu de su bisonzu! ◊ addaghi lu bido pedendhe sa limúsina mi batit a batu malu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
mauvaise condition,
état mauvais
Inglese
bad health
Spagnolo
situación difícil
Italiano
condizióne (brutta),
stato (cattivo)
Tedesco
schlechter Zustand.
cadhàtzu , nm Definizione
cuadhu malu, metzanu
Traduzioni
Francese
mauvais cheval
Inglese
bad horse
Spagnolo
gurrufero,
resabio,
sardesco
Italiano
cavallàccio
Tedesco
Klepper.
còco , nm Definizione
genia de pedra niedha chi apicant a sa cadenita po maia
Sinonimi e contrari
pinnadedhu 1,
sebeste
2.
fit pranghenne chin donzi làcrima che coco, manna goi!
Cognomi e Proverbi
smb:
Cocco, Coco
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
petite bague qu'on porte sur soi,
qui préserve du mauvais œil
Inglese
jet ring against evil eye
Spagnolo
azabache
Italiano
anellino di giavazzo cóntro il malòcchio
Tedesco
Gagatring gegen bösen Blick.
cumbéssu , agt, nm Definizione
chi est andhau male; cristianu trotu, chi no si cumportat a dovere
Sinonimi e contrari
doltu,
malacónciu,
malandhadu,
malu,
managu,
serronudu,
traessu
| ctr.
bonu,
giustu
Frasi
cantadu za bos at su cucu in nae, ma si tirerat bentu a su revessu za torrades a mandhigare fae e a bos bestire su trastu cumbessu (G.Ruju)◊ so male cumbessu, totu dólimas a ossos
2.
custu mundhu revessu, ereze, ascamilosu, at su coro pilosu pro èssere gai cumbessu? ◊ cussas cumbessas sont pipanne! ◊ proite l'ant fatu, cussos cumbessos a pònnere fogu? (N.Puggioni)◊ pro afrontare su cumbessu no bi cheret pungas, ma corazu e bolontade ◊ poita mi naras chi dèu seu poeta cumbessu?! ◊ cussu cumbessu mi at traitu!
Etimo
ltn.
conversus
Traduzioni
Francese
en mauvais état
Inglese
foolish,
in bad condition
Spagnolo
gastado,
quebrantado
Italiano
malandato,
stólto
Tedesco
heruntergekommen,
töricht.
fradhócu, fradhóncu , agt: afradhocu,
frodhocu,
frodhoncu Definizione
chi istat male meda, chi est totu male andhau, male postu de bestimentu; nau de unu po su fàere, chi est un'istrossa, improdheri
Sinonimi e contrari
malacónciu,
malecumbinau,
malefraganau
/
ildeoltu,
istramu
Frasi
tanti gei no fiat fradhocu: ammaladiau in s'istoja pariat mortu! ◊ gei ses frodhocu, totu prangi prangi cun su muciàciu fintzas a genugus! ◊ gei ses frodhoca, comenti ti ses bistia!…◊ fradhocu ses, oi puru, ca no cumprendis mancu anca ses!◊ za fui istadu frodhoncu si aia tentu cussu male puru!…◊ ge ant a èssi fradhocus is giovunedhus in guerra!…
Traduzioni
Francese
en mauvais ou en piteux état
Inglese
battered
Spagnolo
malparado,
maltrecho
Italiano
malcóncio
Tedesco
zugerichtet,
zerlumpt.
fraganàu , pps, agt Definizione
de fraganare; chi istat male meda, chi est a malu puntu
Sinonimi e contrari
afradhocu,
malacónciu,
traganau
2.
in unu tempus male fraganau, pupughinau de runza, ite amus a messare?! ◊ fit iscurtu e totu male fraganau ◊ sunt ghiraos dae sa gherra totu male fraganaos, imbetzaos, nechidaos in totu
Traduzioni
Francese
en mauvais état
Inglese
in bad shape
Spagnolo
malparado,
maltrecho
Italiano
malcóncio
Tedesco
zugerichtet.
ghelèa , nf Definizione
brulla mala, befa, giogu de martzocu; su burdellu chi si faet in logu de festa; genia de trumentu po ccn. cosa / a ghelea = in ziru
Sinonimi e contrari
befa,
belea,
bergugna,
gherda 1,
isfrorígiu
/
carralzu
/
matratamentu
Frasi
ant fatu sa ghelea de lu bèndhere a sa zustíssia, su bandhiu ◊ si, comente tzapadu ant sa manta, tzapadu aiant sa pessone mea, za mi l'aiant fata sa ghelea! (A.G.Solinas)◊ fit una ghelea chi li fint fachendhe pro illudratzare su lumen suo ◊ sas gheleas fràzicant su mundhu de malidade ◊ li apo cumbinau una ghelea chi si ndh'at a ammentare pro cantu durat!
3.
Elias si l'intendhiat cun sa connada, ma custa ghelea no podiat istare sèmpere cubada
Traduzioni
Francese
plaisanterie de mauvais goût
Inglese
bad joke
Spagnolo
broma pesada
Italiano
brutto schérzo
Tedesco
schlechter Scherz.
ingéstu , nm: inzestru Definizione
genia de movimentu chi si faet prus che àteru cun sa manu, ma fintzes cun sa cara (mescamente cun is murros) po nàrrere o fàere a cumprèndhere calecuna cosa, o istrochendho, pigandho a befa; si narat fintzes de cosa cumenciada ma no acabbada, chi paret una cosa chi però ancora no est / pòniri o fai ingestus = istròchere; limba a ingestus = genia de limba totu fata a ingestus, manigiada po fuedhai cun is surdus
Sinonimi e contrari
míngula
Frasi
ca no ischiat sa limba naraiat totu a inzestros ◊ s'atori artista, istrocendu óminis e animalis e adatendu is ingestus, is fais e is boxis, rendit berideru su bisu, su pensamentu de chini iscrít ma no fait ◊ tenint ora fendi ingestus: a mimi no mi faint a timi! ◊ irrocos e inzestros vos vessint a un'isalenada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
geste,
grimace,
mauvais geste
Inglese
gesture (bad),
grimace
Spagnolo
gesto,
ademán,
desgaire
Italiano
gèsto,
smòrfia,
gestàccio
Tedesco
Geste,
Grimasse.
intemperiàre , vrb Definizione
fàere tempus légiu; batire o fàere a influentza
Sinonimi e contrari
temperare
2.
ma at intemperiau, ocannu!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faire mauvais temps
Inglese
to be bad weather
Spagnolo
hacer tiempo malo
Italiano
far cattivo tèmpo
Tedesco
schlechtes Wetter sein.
ispinzaméntu , nm Definizione
su ispinzare; su pitzigare de ogu
Sinonimi e contrari
ispinzadura,
oguliau
2.
si creiat chi candho unu deviat cumintzare a allevare abe, pro àere bona sorte, unu casidhu lu deviat comporare, unu bi lu deviant regalare e unu lu deviat furare lassendhe una moneda ue bi fit su moju, pro no àere ispinzamentu o oju malu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
mauvais œil
Inglese
evil-eye
Spagnolo
aojamiento,
aojadura
Italiano
malòcchio
Tedesco
böser Blick.
majínzu , nm Definizione
cosa chi iat a tènnere sa capacidade de fàere s'impossíbbile…: genia de majarzadoria, de fatúgiu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
conjurer le mauvais sort
Inglese
superstitious practice
Spagnolo
conjuro
Italiano
scaramanzìa
Tedesco
Beschwörung.
malacónciu , agt: malacontzu,
malegontzu Definizione
chi est totu andhau male, béciu, tristu, chi istat male de salude, de carena, fintzes de àteru, nau de gente, de cosa
Sinonimi e contrari
istraganau,
sderessau
/
afradhocu,
isambesciadu,
isvanendhadu,
malancinidu,
malecumbinau,
malefraganau,
malibigau
| ctr.
folte,
nobu,
sanu
Frasi
cantu murrunzu pro una cassiedha malegontza: si che l'aias frundhida!…◊ fit malegontzu in tota sa carena
Traduzioni
Francese
en mauvais état,
en piteux état
Inglese
battered
Spagnolo
maltrecho,
malparado
Italiano
malcóncio
Tedesco
zerrüttet.
malauràdu , agt Definizione
chi no portat bene, chi portat male
Frasi
cue su cadhu faghet s'apupada: umbra malaurada si b'illongat e batit malu proe
Traduzioni
Francese
de mauvais augure,
malencontreux
Inglese
fateful
Spagnolo
que trae mala suerte
Italiano
malauguróso
Tedesco
unheilvoll.
malésicu, malésigu , agt Definizione
nau de unu, chi est prenu de malesa, de sentidos e de fàeres malos, ma fintzes chi est malu a cumbàtere comente podet èssere un'animale chi si crisat
Sinonimi e contrari
maléstigu,
malimendhadu,
malinnu,
malu
/
ttrs. marésigu
| ctr.
bonu
Frasi
zuighes malésigos, ite ndh'ischint de su proite de anzenas peleas? ◊ su grodhe, malésigu, essit a rundha in su litu ◊ zente malésiga: s'unu tentat de si manigare su de s'àteru! ◊ fogos malésigos ant distrutu totu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
méchant,
mauvais
Inglese
wicked
Spagnolo
malvado
Italiano
malvàgio
Tedesco
böse,
niederträchtig,
schlimm.
malígnu , agt, nm: malínniu,
malinnu,
malíngiu,
malinzu Definizione
chi o chie pentzat e faet male
Sinonimi e contrari
malésicu,
malu
| ctr.
bonu
Frasi
o sarda zoventude, o sarda zente, Ichnusa sa terra ’e su nuraghe devet narrer: A fora su malignu e prepotente! ◊ bi at malinzos chi secuestrant sa zente ◊ po sa gente malíngia su mundhu est chene pache ◊ essidemiche dae nanti, zente maligna!
Traduzioni
Francese
mauvais,
méchant
Inglese
malicious (person)
Spagnolo
maligno
Italiano
maligno
Tedesco
boshaft,
Bösewicht,
Schuft.
malintragnàdu, malintragnàtu, malintragnàu , agt, nm: malintrannadu,
malintranniadu Definizione
chi o chie est malu, coment'e chi su male che dhu portet aintru de corpus, incarnau in is intragnas
Sinonimi e contrari
intragnadu,
malincorporidu,
malintragna,
malintranniu,
malu
/
ttrs. marintragnadu
| ctr.
bonu,
oneltu
Frasi
tue no fis che grodhe dannarzu, malintrannadu cun s’intentu de fàghere male ◊ iscassu de carenale ma malintragnadu, de malíscia ndhe podiat bèndhere a àtere puru
Etimo
spn.
malentrañado
Traduzioni
Francese
mauvais,
méchant
Inglese
spiteful
Spagnolo
maligno
Italiano
maligno,
malèvolo
Tedesco
übelwollend,
boshaft,
Bösewicht,
Übelwollende,