arrégula , nf: regla* Definizione
idea o fintzes una genia de lei chi serbit coment'e ghia de su cumportamentu, de su fàere sa cosa; aina, orrugu de cosa po fàere síngias deretas
Sinonimi e contrari
critériu
/
arriga
Frasi
no as iscípiu portai s'amori cun arrégula!
Traduzioni
Francese
règle
Inglese
straightedge
Spagnolo
regla,
reglón
Italiano
règola,
règolo dei muratóri,
riga
Tedesco
Regel,
Richtscheit,
Lineal.
arríga , nf: erriga,
ria* 1 Definizione
calesiògiat síngia longa e istrinta, prus che àteru dereta, mescamente in su paperi de iscríere; su chi s’iscriet in is errigas, s’iscritura chi dhu’est; genia de aina, orrugu de cosa dereta (e a bortas fintzes a intacas cun is misuras) po marcare, singiare, fàere línias
Sinonimi e contrari
arrégula
Frasi
calincuna borta in is lítaras dhue iat cuatru o cincu arrigas cancelladas ◊ oe duas arrigas cherzo iscríere: si no dhu fatzo mi sento in mancàntzia (A.Zedde)
Traduzioni
Francese
règle,
ligne,
rayure
Inglese
ruler
Spagnolo
línea,
raya,
renglón
Italiano
riga
Tedesco
Strich.
chitídu , pps, agt Definizione
de chitire
Frasi
sas dies sunt finidas, sas oras sunt contadas, totu sas suferéntzias chitidas
Traduzioni
Francese
réglé,
acquitté
Inglese
paid
Spagnolo
saldado
Italiano
saldato,
pareggiato
Tedesco
beglichen.
màssima , nf Definizione
régula morale de su bonu fàere; si narat fintzes in su sensu de astrússia, de trassa
Frasi
dogni màssima de Cristos giusta e santa no solu est trascurada: est petigada! ◊ comente si ant apònnere a tantas màssimas avelenadas?
2.
tenet totu sas màssimas de su matzone
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
maxime,
règle (norme)
Inglese
saying
Spagnolo
máxima
Italiano
màssima
Tedesco
Maxime,
Lebensregel,
Denkspruch.
règla , nf: arrégula,
régula Definizione
idea o fintzes una genia de lei chi serbit coment'e ghia de su cumportamentu, de su fàere sa cosa; orrugu de cosa (es. linna, plàstica) po fàere línias deretas; a logos, su pl., tocu de campana candho morit calecunu, ispiru, bona morte
Sinonimi e contrari
critériu
/
bara,
isprammeta
Modi di dire
csn:
r. de paperi = follu a rigas pro iscríere bene in paris; zúghere a r. una cosa (pane, dinari, abba, e gai) = pònniri isceti su tanti giustu, su chi bastat, sentza ndi perdimentai nudha; zúghere r. in sas cosas = fai is cosas cun critériu, arrexonendinci apitzus
Frasi
fortuna e sorte sunt chentza régula: bi cheret nudha a s'iscollare, unu! ◊ sa paradura fit una cosa connota e mancu su ricu si franghiat a cussa régula ◊ tocat a zúghere régula faedhendhe e faghindhe! ◊ sas tzias lu cheriant vene ma non b'isciant a li dare régula peruna ◊ est istudiendi is reglas de Newton
2.
sa maista iscudiat de régula a manus de sa part'e s'atza
4.
sas campanas tocheint sas régulas: bi aiat mortu una criadura naschidolza
Cognomi e Proverbi
prb:
sa régula faghet sa domo e chie no at régula no podet avantzare
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
règle,
modèle,
parcimonie
Inglese
rule,
law,
moderation,
model,
parsimony
Spagnolo
regla,
parsimonia
Italiano
règola,
nòrma,
modèllo,
parsimònia
Tedesco
Regel,
Lineal,
Mäßigung.
regulàdu , pps, agt: arregulau,
regulau Definizione
de regulare; chi est postu o impreau su tanti giustu, a régula; nau de ccn., chi portat o ponet sa cosa a régula, ponet su tanti giustu de sa cosa chentza ndhe perdimentare, chi si cumportat a régula
Sinonimi e contrari
ammodidu,
arrisparmiosu,
mindigosu,
regradu
| ctr.
irreguladu
/
istrubberi,
sperdicieri
2.
zúghela regulada, s'abba, chi no bi at bisonzu de totu cussa! ◊ su binu, bufadu reguladu, faghet bene ◊ amigos mios, betade regulados sos faedhos! ◊ totu, in pesu e in misura, est bene reguladu in sa natura (A.Loy)◊ pensa meda e faedha reguladu! (Cubeddu)◊ in su ispèndiri est un'ómini regulau ◊ cun cussos andha regulada ca sunt malos!
Traduzioni
Francese
réglé,
parcimonieux
Inglese
regulated,
thrifty
Spagnolo
regulado,
reglado,
moderado
Italiano
regolato,
parsimonióso
Tedesco
geregelt,
mäßig.
ría 1 , nf: arriga,
erriga,
riga Definizione
calesiògiat línia istrinta e longa pruschetotu dereta (es. in su paperi po iscríere, e fintzes sa chi abbarrat in terra de comente ant passau ccn. cosa); su chi s'iscriet in is errigas, s'iscritura de un'erriga; genia de aina, po tirare línias deretas e precisas, fata a intacos cun is números po inditare sa misura; foedhandho de sa conca, s'ispartzidura de is pilos petenaos; cosas postas a filera una aifatu de s'àtera; foedhandho de is àrias su chitzo, sa lughe comente si cumènciat a bíere ororu de su fundhale in s'orizonte
Sinonimi e contrari
línia,
síngia
/
arralla 2,
pinta 1
/
régula
/
chirra 1,
scrima
/
fibera
Modi di dire
csn:
ponindhe r., a sa posta de sa riga = orbescendi; ischírendhe duas rigas = zúghere trassas meda
Frasi
semus faghindhe sa mesa totu a rigas, comente bi colamus cosa subra ◊ est iscrindhe in su cuadernu a rigas
2.
a s'amigu l'at iscritu pagas rigas
3.
a su sartu sestendhe li serbit sa riga
6.
fit su manzanu chito ponindhe riga
Cognomi e Proverbi
smb:
Riga
Terminologia scientifica
ans
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
ligne,
règle
Inglese
line,
ruler
Spagnolo
línea,
raya,
regla
Italiano
riga,
rigo,
righèllo
Tedesco
Linie,
Zeile,
Lineal.