apretzétu , nm: pertzetu* Definizione
órdine, cumandhamentu morale, cosa chi si narat a unu a fàere po totu su chi pertocat su bonu cumportamentu; genia de dovere chi incumandhat sa Crésia
Sinonimi e contrari
ammonestu,
avelténtzia,
avertimentu,
ditada,
prenúsciu
Traduzioni
Francese
admonition,
injonction
Inglese
admonition,
rule
Spagnolo
admonición
Italiano
ammoniménto,
precètto
Tedesco
Ermahnung,
Mahnung.
assiàre , vrb Definizione
fàere a errigas, a sias
Sinonimi e contrari
aviai
Frasi
sas istellas si àmpulant, si abbassant, si atrofizant, surcandhe s'àera àssiant
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rayer
Inglese
to rule
Spagnolo
rayar
Italiano
rigare
Tedesco
streifen.
cànone , nm: cànoni Definizione
régula, norma de lei; cantu si pagat de afitu
Traduzioni
Francese
canon
Inglese
rule,
rent
Spagnolo
canon
Italiano
cànone
Tedesco
Regeln,
Mietzins.
fundhóriu , nm: fundóriu Definizione
arrégula, manera de fàere e de nàrrere chi tenet fundhamentu bonu, arrexone, sustàntzia, de aguantare / fémina, ómini de fundóriu = atuadu, cussentziosu, sàbiu
Sinonimi e contrari
atinu,
bundóriu,
consiéntzia,
santidu,
sentessu
Frasi
seus genti sentza de fundóriu, sentza de sentóriu e sentza de ciorbedhu ◊ s'Evangéliu de Mateu fut su prus imperau po istruiri siat is chi cumentzànt a si ponni in sa fidi e siat is prus mannus po tenni fundóriu in issa (M.Vargiu)◊ a sa currentina cumponenta cantus de ispàssiu e de sentidu a segundu de su fundóriu de chini cantàt e de chini ascurtàt ◊ bella fémina de fundóriu a lassai fai a unu pipiu totu su chi bolit!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
critère,
jugement
Inglese
rule,
foundation
Spagnolo
criterio
Italiano
critèrio,
fondaménto
Tedesco
Kriterium,
Grundsatz.
pertzétu , nm: apretzetu,
precetu,
pressetu,
pretzetu Definizione
órdine, cumandhamentu morale, cosa chi si narat a unu a fàere po totu su chi pertocat su bonu cumportamentu; genia de dovere chi incumandhat sa Crésia
Sinonimi e contrari
ammonestu,
avelténtzia,
avertimentu,
ditada,
incumandha,
prenúsciu
Modi di dire
csn:
pònnere, ghetai su p. a ccn. = dare avertimentu, órdine; segai is pretzetus = itl. infràngere i comandamenti, pecare, andhare in contràriu a sos pretzetos
Frasi
ci dh'as giau peràula de pobidha ti dhu pogno in precetu: leadidha!
2.
de precetu no ne apo guardau ◊ sos pressetos de sa Crésia sunt chimbe ◊ segau as su precetu divinu? ◊ si a missa calchi bolta andhas, ne cuntegnu e ne rispetu, no cumprint a su pretzetu cantos cun tegus bi ndhe at ◊ cussus ant segau is santus precetus a Deus
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
précepte,
commandement
Inglese
rule
Spagnolo
precepto
Italiano
precètto,
prescrizióne
Tedesco
Vorschrift.
règla , nf: arrégula,
régula Definizione
idea o fintzes una genia de lei chi serbit coment'e ghia de su cumportamentu, de su fàere sa cosa; orrugu de cosa (es. linna, plàstica) po fàere línias deretas; a logos, su pl., tocu de campana candho morit calecunu, ispiru, bona morte
Sinonimi e contrari
critériu
/
bara,
isprammeta
Modi di dire
csn:
r. de paperi = follu a rigas pro iscríere bene in paris; zúghere a r. una cosa (pane, dinari, abba, e gai) = pònniri isceti su tanti giustu, su chi bastat, sentza ndi perdimentai nudha; zúghere r. in sas cosas = fai is cosas cun critériu, arrexonendinci apitzus
Frasi
fortuna e sorte sunt chentza régula: bi cheret nudha a s'iscollare, unu! ◊ sa paradura fit una cosa connota e mancu su ricu si franghiat a cussa régula ◊ tocat a zúghere régula faedhendhe e faghindhe! ◊ sas tzias lu cheriant vene ma non b'isciant a li dare régula peruna ◊ est istudiendi is reglas de Newton
2.
sa maista iscudiat de régula a manus de sa part'e s'atza
4.
sas campanas tocheint sas régulas: bi aiat mortu una criadura naschidolza
Cognomi e Proverbi
prb:
sa régula faghet sa domo e chie no at régula no podet avantzare
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
règle,
modèle,
parcimonie
Inglese
rule,
law,
moderation,
model,
parsimony
Spagnolo
regla,
parsimonia
Italiano
règola,
nòrma,
modèllo,
parsimònia
Tedesco
Regel,
Lineal,
Mäßigung.