afrinzàre , vrb Definizione
passare acanta agiummai tocandho, tocare a lébiu a lébiu, imbarare; fintzes istare a s'atrollada cun ccn., su si pònnere impare a istare o a fàere calecunu afàriu / no ndhe afrinzat ne a perda e ne a muru = no ndi fait bèni una
Sinonimi e contrari
afrinare,
ifrixare
Frasi
sas carradas, candho sunt prenas dat gosu fintzas su las afrinzare! ◊ crachina bella sa de Narbolia: candho ti afrinzas a su muru no atacat a su bestimentu!
2.
ais biu cun chie si ch'est afrinzada cussa? Ma no at a durare meda!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
frôler,
raser
Inglese
to graze
Spagnolo
rozar,
rasar
Italiano
rasentare
Tedesco
streifen.
afrínzu 1 , nm Definizione
su afrinzare, su passare acanta agiummai tocandho, su tocare a lébiu a lébiu; fintzes atzerodhu, improdhu, cosa male cumbinada, fata chentza cabu, cosa chi no andhat bene
Sinonimi e contrari
isfrisada
2.
cussu est un'afrinzu, no est cosa séria!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
frôlement
Inglese
grazing
Spagnolo
roce
Italiano
sfioraménto
Tedesco
Streifen.
assiàre , vrb Definizione
fàere a errigas, a sias
Sinonimi e contrari
aviai
Frasi
sas istellas si àmpulant, si abbassant, si atrofizant, surcandhe s'àera àssiant
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rayer
Inglese
to rule
Spagnolo
rayar
Italiano
rigare
Tedesco
streifen.
ifrixàre , vrb: isfrisare,
isvrixare Definizione
passare acanta meda, arrasigandho, agiummai tocandho
Sinonimi e contrari
afrinare,
afrinzare,
atuciare,
frasiari
Frasi
li so passadu a fiancu ifrixèndhelu ◊ su cane ch'essit che allutu, si che betat a putu in d-unu buscu pariat chi l'aiat isvrixadu su raju ◊ su calore de sa tita mai isvrixada mi turmentat su coro ◊ si li acúrtziat su trau a deminos chi li fit isvrixendhe sos caltzones cun sos corros
Traduzioni
Francese
frôler
Inglese
to graze
Spagnolo
rozar
Italiano
sfiorare
Tedesco
streifen.
iscadrapiàre , vrb: scadrapiare Definizione
fèrrere de fiancu, coment'e a arrasigadura
Sinonimi e contrari
arrasciare,
arrasicare,
ratzigare,
saricare
Traduzioni
Francese
frotter
Inglese
to graze
Spagnolo
rozar
Italiano
prèndere di strìscio
Tedesco
streifen.
pàltza , nf: parta,
partza,
peatza,
piata,
piatza,
plassa,
platza,
pràcia,
prassa,
prata,
pratza Definizione
logu largu meda e in paris fatu apostadamente in bidhas e citades; logu larghitu, fintzes su tretu tra un'órdine e àteru de sa bide in bíngia (pratza de sarmentu), fintzes giuale, órdine de bide, su tretu o cortiledhu ananti de sa genna de una domo (fintzes in s'orruga), tretu ananti de unu barracu, totu su tretu asuta de una mata; dhu narant a s'argiola puru; postu / min. partzighedha, pratzita, prassigedha
Sinonimi e contrari
bàlliu,
cortile,
cortina
Modi di dire
csn:
fai pratza = fàghere sa piatza, ammanitzare, ordiminzare sa chistione a manera chi, candho unu dimandhat, sa zente siat pronta a nàrrere chi ei; pònnere una cosa in pratza = pònnere in craru una chistione; in pratza de Fulanu = in sa carrela inue istat Fulanu, in dainanti de domo sua; letu de piatza e mesa, a duas piatzas = letu mannu pro duus, a duus tantis de su letu po unu; pratza de letu = su tretu in dainanti de su letu; sa landhe falat a sa prata (in cobertantza)= sos benes de unu tocant a sos parentes; èssere a piata franca (nadu de chie pagat pro istare in carchi logu)= àere postu o allozu in donu; una pratza de pudhas = chedha de pudhas (tentas in cortile)
Frasi
mesanote est tocada, onzi piata est deserta ◊ in sa pratza de bidha is piciocas e piciocus fiant giai isciampitendi ◊ sa piata sentza pisedhina paret beranu sentza rúndhines ◊ in donzi parta in ube si est firmadu pro totus est istadu un'iscarmentu ◊ giogao semper in partza o in caminu ◊ sa gente est in sa pratza: a chie chistionat, a chie est ciciu
2.
cada massaja mundhabat sa prata sua e sos caminos abbarrabant netos ◊ ndi sutzedint de cosas in sa platza mia!…◊ depio carrare linna a prata de pinnetu ◊ apu agatau una bella pràcia de corrorinu ◊ sas pratas sunt semenadas de uliba ◊ e aundi dhu bis, tui, passendi, in pratza de letu?! ◊ una borta iant fatu su triatu in prassa de Bennardu ◊ duas pratzas ainnantis de domu de bosatrus ant bociu a Bissenti!
3.
in sa prata pulida cun apentu s'isparghent sos mannugros e manadas, poi sos boes cun pedras ligadas tríulant su laore in bonu assentu (Z.Piludu)
Cognomi e Proverbi
prb:
bixina bona, funtana in pratza
Terminologia scientifica
bdh
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
place,
esplanade,
allée
Inglese
square,
open space,
walk
Spagnolo
plaza,
claro,
senda
Italiano
piazza,
spiazzo,
andana
Tedesco
Platz,
offener Platz,
freier Streifen zwischen zwei Baumreihen.
sciorroncinài, sciorronciuài , vrb: sciurrunciài Definizione
su forrogare e ispartzinare chi faent is pudhas cricandho cosa de bicare, andhare cricandho, tocandho; passare o andhare friga friga
Sinonimi e contrari
iforrogare,
isforronciare,
isterronciare,
scarrovai,
scorrovonai
/
scrabutzinai
Frasi
is pudhas sciorrónciuant sa cosa ammuntonada ◊ sciorrónciua sciorrónciua, sa pudha at aghetau unu sodhixedhu in su lodami ◊ is perdixis bandant a sa stua a sciurrunciai ◊ unu caboni nci essit e sciurrúncia sciurrúncia arribbat acanta de unu boscu
3.
me in bidha sa piciocalla sciorrónciuat a totu dí me is arrugas.
Traduzioni
Francese
fouiller,
gratter le sol,
se frotter
Inglese
to scratch about,
to rub oneself
Spagnolo
hurgar,
frotar
Italiano
razzolare,
strusciarsi
Tedesco
scharren,
sich streifen.
scrabutzinài , vrb: scrabutzionai Definizione
iscarrafiare o forrogare comente faent is pudhas; passare o andhare friga friga, nau siat de gente e siat de bestiàmene / s. su fogu = morigare, acontzare su fogu
Sinonimi e contrari
arruncinai,
scarrovai,
sciorroncinai,
sforrogonai,
scrabussonai
/
scrovinai
Frasi
is pudhas funt scrabutzinendi terra
2.
e bessiminci, gei ses un'ora scrabutzinendi!
3.
su fogu est istudau, no serbit a dhu scrabutzinai! ◊ tocat a scrabutzionai su fogu po no ndi dhu lassai istudai
Traduzioni
Francese
se frotter
Inglese
to rub oneself
Spagnolo
frotar,
rozar
Italiano
strusciarsi
Tedesco
sich streifen.
tíra , nf, nm: tiru 2 Definizione
crantu, orrugu longu e istrintu de calecuna cosa, pruschetotu de cosa lada (orrobba, pedhe e àteru), nau fintzes de tretu de terrenu istrintu e longu; fintzes errigas de colore diferente in s'orrobba / min. tiredha, tiriedha, tirighedha, tirinedha, tirixedha
Sinonimi e contrari
loria,
tirete,
zira
Modi di dire
csn:
faindi tiras, de unu = bogare a corriolos, fàgherelu a bisera; segai a tiras = a tizas longas
Frasi
nemus cosit una tira de arrobba noa a unu bestiri béciu ◊ portàt is peis e is manus trogaus a tiras de linu ◊ at segau su lentzolu a tiras a tiras ◊ cun sas frófighes at segadu sa velina a tirighedhas ◊ de bestiolus nci nd'at a màncias e a tiras
2.
a s'orbescidroxu iat bistu una tira de terra: fiat un'ísula ◊ tengu una tira de terra chi no balit nudha
Etimo
ctl., spn.
Traduzioni
Francese
bande,
lange
Inglese
strip,
band
Spagnolo
tira,
raya
Italiano
strìscia,
banda,
fàscia
Tedesco
Streifen.
vía , nf: bia* Definizione
su logu inue si passat; genia de síngia de calecuna cosa (fintzes de colore diferente); parte, bandha de unu logu, de una posidura
Sinonimi e contrari
arruga 1,
caminu,
carrela,
istrada,
sia 2
/
ala,
bandha,
parte
/
tiza
Modi di dire
csn:
sa via de conca = sa riga, sa via de pilu, sa viedha o scrima acomenti is pilus petonaus funti ghetaus a una parti e àtera
Frasi
su celu est aviau, totu a vias a vias
2.
at lassatu sa gianna tuncata dae sa via de intro
Cognomi e Proverbi
smb:
(De)vias, (De)ias
Traduzioni
Francese
bande,
raie
Inglese
stripe,
vein
Spagnolo
calle,
lista,
banda
Italiano
strìscia,
venatura,
lista
Tedesco
Streifen.
zíra , nf Definizione
tira de css. cosa (orrobba, làuna o àteru), ma fintzes terrenu istrintu e longhitu
Sinonimi e contrari
tira
Frasi
connosco su fele trummentosu chi s'ànimu a ziras mi riduet (M.Meridda)◊ cuaiant carres e birgonzas sas ziras mias fatas a latranga
2.
sa terra nostra sica e nuda si bestat de birdura in dogni zira! ◊ su sole est nadu e subra ’e sas giaras terras aradas, cun alas lezeras, ruet sa lughe in coloradas ziras (P.Casu)
Etimo
spn.
jira
Traduzioni
Francese
bande
Inglese
strip
Spagnolo
tira
Italiano
strìscia
Tedesco
Streifen.