agiòne , nf: ajona, ajone, ajoni Definizione genia de lóriga de corria o de pedhe crua chi si ponet a su giuale, in mesu in mesu, po dhue fàere intrare e arrèschere sa punta de sa timona de su carru o de s'arau / furriaisí a un'ajoni = fàgheresi a unu gantzu Sinonimi e contrari alasoni, bagione 1, cajone 1, fatzolu 1, giussòrgia, sesúgia Frasi nosu festis is ajonis cun pedhi de marxani 2. s'espi si fúrriat a un'ajoni candu cracat, ca pungit e mússiat Traduzioni Francese anneau d'un joug Inglese strip of leather joining the top flail to the handle Spagnolo mediana, barzón Italiano gombina Tedesco Lederriemen im Pflugbaum.

arràre , vrb Definizione segai arra, sida; fàere moida de sida Sinonimi e contrari assidare, scirrai / bacanare, istripitare, sciumbullai, tzacai Etimo srd. Traduzioni Francese déboiser Inglese to strip of leaves Spagnolo retazar, rozar Italiano sfrascare Tedesco lichten.

dòa , nf: doba, doga, dova Definizione orrugu longu de linna unu pagu largu, ma prus istrintu in is duas puntas, grussu unos duos centímetros, segau apostadamente po fàere carradas o àteros istrègios deasi; corria de terra, ororu de làcana, illimpiada po no intrare fogos fuios a unu terrenu / fàgheresi a doas = irdoàresi, fàgheresi a cantos, a pimpiridas Sinonimi e contrari addóidu, dovatu Frasi doas de cubas ndhe faghent de linna de castanza e de chercu ◊ si ndhe li ruent sos chíscios, a sa cuba, si abberint sas doas ◊ sa carrada si ponit cun àcua po istríngiri is dobas 2. bi ses passadu tue a falche in manu e as fatu doa ◊ a su cunzadu innantis de intrare s'istiu li cheret fatu sa doa ◊ agiummai lis fuet su fogu a su laore fatendhe doas 3. si ruet, currindhe gai, si faghet a doas! ◊ pro chi t'ischitzes e fales a doas, no bi ndhe faghes, cun megus, de proas! (Pirastru) Cognomi e Proverbi smb: Doa Etimo itl., ltn. Traduzioni Francese douve Inglese stave, antifire strip Spagnolo duela Italiano dóga, fàscia antincèndio Tedesco Daube, Feuerschutzstreifen.

frísu , nm Definizione sisia po acapiare s'imbustu a sa parte de ananti; tirighedha de cosa, de orrobba, de làuna Sinonimi e contrari beta 1, bita 1 Etimo itl.p fris Traduzioni Francese ruban, bribe, fragment Inglese ribbon, strip Spagnolo cinta, banda, tira Italiano nastrino, bindèllo Tedesco Bändchen, Metalltrennband an Konservendosen.

innudàre , vrb: isnuare Definizione bogare totu su bestimentu, fàere o lassare nudu a unu, leare s'ammontu o àteru chi serbit a carragiare; fintzes brivare de sa cosa, leare a unu su chi tenet, pèrdere totu o abbarrare cun tropu pagu Sinonimi e contrari nudai, ispollincare / iscucuzare | ctr. bestire Frasi bos innudades e si bidides s'erighina non bos ndhe la catzedas a istratzadura ◊ a su malevadadu l’aiant assachiadu e inzurzadu, che l’aiant bogadu a fora dae sa sita e innudadu 2. paja de pudhas aiant prenatu sa corte, carcarianne, chin sas alas innudatas che funnos ispozatos Etimo srd. Traduzioni Francese dénuder Inglese to strip Spagnolo desnudar Italiano denudare Tedesco entblößen.

irbrossàre , vrb Definizione segare sa brossa, is pillonatzos de una mata, pruschetotu de su truncu Sinonimi e contrari brossare, immodhitare, irfroghedhare, ischesciai, ispudhonare | ctr. imbrossai Etimo srd. Traduzioni Francese ébourgeonner Inglese to strip of leaves Spagnolo deschuponar Italiano scacchiare Tedesco ausgeizen.

irfozàre , vrb: isfogiare, isfozare, sciollai Definizione betare, segare o pèrdere sa fògia, nau de su matedu Sinonimi e contrari irfozire | ctr. infollai Frasi in tempus de sicore meda sas àlvures s'isfozant ◊ totu acurtzu a sos budrones semus irfozendhe sos fundhos de sa bide Etimo srd. Traduzioni Francese effeuiller Inglese to strip the leaves Spagnolo deshojar Italiano sfogliare Tedesco entblättern.

irgomàre , vrb: iscomare, scomai Definizione ischimare, segare is cambigiolos de is naes, is puntas de is matas Sinonimi e contrari iscarvare, ischimare, ischimizonare, isfrongiare Frasi faghent iscomare s'ílighe mannu pro fàghere unu letu de sida Etimo srd. Traduzioni Francese effeuiller Inglese to strip of leaves Spagnolo escamondar Italiano sfrondare Tedesco entlauben.

iscarríre , vrb Definizione segare sa carre, sa prupa de s'ossu, orrunchinare; pèrdere sa prupa comente unu illàngiat Sinonimi e contrari irromasire, isprupare, ispurpire Frasi de cudhu teracu mumudinu sos porcos acorrados si ant iscarridu finas sos ossos Etimo srd. Traduzioni Francese décharner, maigrir Inglese to strip the flesh, to thin Spagnolo descarnar Italiano scarnire, dimagrire Tedesco entfleischen, abnehmen.

isfrongiàre , vrb: sfrongiai Definizione segare is puntas, is cambos prus fines de is matas, de sa linna Sinonimi e contrari irgomare, iscarvare, ischimare, ischimizonare Traduzioni Francese élaguer Inglese to strip of leaves Spagnolo escamondar Italiano sfrondare Tedesco entlauben.

ispampinadúra , nf Definizione su ispampinare Sinonimi e contrari scirrada Etimo srd. Traduzioni Francese épamprage Inglese strip (of a vine) Spagnolo despampanadura Italiano spampanatura Tedesco Ablaubung.

ispampinàre , vrb: spampinai Definizione segare sa fògia (pàmpinu) de sa pértiga noa de sa bide po chi s'àghina pighet prus sole e ària Sinonimi e contrari immamare, irfozare, scirrai Etimo srd. Traduzioni Francese épamprer Inglese to strip of its leaves (a vine) Spagnolo despampanar Italiano spampanare Tedesco ablauben.

ispanàre , vrb Definizione nau prus che àteru de vites o cosas deasi, papare o consumare sa filetadura de no intrare prus sidhada e de no poderare ca no istringhet; pps coment’e agt., chi girat chentza istrínghere Traduzioni Francese foirer Inglese to strip Spagnolo pasarse de rosca Italiano spanare Tedesco überdrehen, ausleiern.

ispogiàre , vrb: ispollai, ispotzare, ispozare, spogiai Definizione bogare una parte de su bistimentu chi si portat bestiu (sinono si narat ispollai nudu, innudare); nau de is matas, pèrdere sa fògia; in cobertantza, isfrutare s’àteru, pigandhondhedhi su chi tenet / ispollai unu frori = irfozare unu fiore nendhe sas peràulas m'istimat, mi gelat pro ischire de calicunu o calicuna… Sinonimi e contrari ischígnere, ispannuliare, spollincai, spollitai | ctr. bestire, chígnere Frasi sa mama, irghilinada, imbratada de sàmbene, ispozat sa pitzinna pro nanchi li firmare su sàmbene ◊ incomintzant a s'ispotzare, unu pintzu ifatu de s'àteru, fintzas a restare nudas de su totu ◊ si fiant agataus ispollaus nudus ◊ si acostat, si nd’ispollat su bonetu e at saludau 2. s'ischiavu modernu l'ispozat e lu vendhet su guvernu ◊ sas àrvules s'ispozant, si vestint de nie e tristos sos puzones isetant su veranu Etimo ltn. spoliare Traduzioni Francese déshabiller Inglese to strip Spagnolo desvestir Italiano spogliare, svestire Tedesco ausziehen.

sciollài , vrb: irfozare*, isciollai, sfollai Definizione istacare o pèrdere sa fògia; nau de is metallos abbrigaos, bogare ischerdas, ischintídhias / s. s'àxina = ispollaidha de su pàmpinu Sinonimi e contrari irfozire, sfollitai Traduzioni Francese effeuiller Inglese to strip the leaves off Spagnolo deshojar Italiano sfogliare, defoliare Tedesco entblättern.

scirrài , vrb: iscirrare Definizione segare is puntas de sa bide, de sa cosa chi creschet in is cresuras, e àteru: nau de sa bide in ierru, bogare in croba, segàreche is pértigas chi no si lassant po bogare frutu o fàere linna Sinonimi e contrari isbitare, ischirrare, iscoromedhai, ispampinare, ispatare, scimai Modi di dire csn: scirrai s'ollu = sceberai o chirriare s'ozu dae s'abbagrasta; s. sa porta = iscancarare sa zanna Frasi in austu si scirrat sa bíngia ◊ tocat a scirrai sa cresuri ca est pighendi tropu logu 2. portat su bistiri scirrau, po fai biri ca est créscia 3. mi dh'aberis, cussa genna, o bolis a ndi dha scirrai?! Etimo srd. Traduzioni Francese épamprer, écimer, éclaircir Inglese to strip of its leaves (a vine), to prune Spagnolo despampanar Italiano spampanare, cimare, sfoltire Tedesco abblatten, stutzen, lichten.

sesúgia, sesúja , nf, nm: sisuja, sisuju, susúgia, susuja, susuza Definizione est una genia de lóriga de loru o pedhe crua chi si ponet a su giuale, in mesu in mesu, po dhue intrare sa punta de sa timona de su carru o sa canna de s'arau / pinnicare o fortzicare sa cosa, sa zente che susuja = fàere a unu gànciu, atrotigare, acancarronare Sinonimi e contrari agione, alasoni, bagione 1, cajone 1, fatzolu 1, giussòrgia Terminologia scientifica msg Etimo ltn. subjugia (lora) Traduzioni Francese anneau d'un joug Inglese strip of leather joining the top flail to the handle Spagnolo barzón Italiano gombina Tedesco Lederriemen im Pflugbaum.

spetzài, spetzàri , vrb Definizione segare, istacare sa petza de s'ossu (spetzari = segare, fàere a orrugos linna o àteru) Sinonimi e contrari isprupare Etimo srd. Traduzioni Francese écharner Inglese to strip the flesh off Spagnolo descarnar Italiano scarnare Tedesco entfleischen.

tíra , nf, nm: tiru 2 Definizione crantu, orrugu longu e istrintu de calecuna cosa, pruschetotu de cosa lada (orrobba, pedhe e àteru), nau fintzes de tretu de terrenu istrintu e longu; fintzes errigas de colore diferente in s'orrobba / min. tiredha, tiriedha, tirighedha, tirinedha, tirixedha Sinonimi e contrari loria, tirete, zira Modi di dire csn: faindi tiras, de unu = bogare a corriolos, fàgherelu a bisera; segai a tiras = a tizas longas Frasi nemus cosit una tira de arrobba noa a unu bestiri béciu ◊ portàt is peis e is manus trogaus a tiras de linu ◊ at segau su lentzolu a tiras a tiras ◊ cun sas frófighes at segadu sa velina a tirighedhas ◊ de bestiolus nci nd'at a màncias e a tiras 2. a s'orbescidroxu iat bistu una tira de terra: fiat un'ísula ◊ tengu una tira de terra chi no balit nudha Etimo ctl., spn. Traduzioni Francese bande, lange Inglese strip, band Spagnolo tira, raya Italiano strìscia, banda, fàscia Tedesco Streifen.

zíra , nf Definizione tira de css. cosa (orrobba, làuna o àteru), ma fintzes terrenu istrintu e longhitu Sinonimi e contrari tira Frasi connosco su fele trummentosu chi s'ànimu a ziras mi riduet (M.Meridda)◊ cuaiant carres e birgonzas sas ziras mias fatas a latranga 2. sa terra nostra sica e nuda si bestat de birdura in dogni zira! ◊ su sole est nadu e subra ’e sas giaras terras aradas, cun alas lezeras, ruet sa lughe in coloradas ziras (P.Casu) Etimo spn. jira Traduzioni Francese bande Inglese strip Spagnolo tira Italiano strìscia Tedesco Streifen.

«« Cerca di nuovo