arràja , nf: arraxa,
ràgia* Definizione
prus che àteru, síngia fata a pinna / essire de s'arraxa = essire dae sos límites
Sinonimi e contrari
línia,
raina,
ràglia,
sinnale
Frasi
passai de sa raja
Traduzioni
Francese
ligne,
signe
Inglese
line
Spagnolo
raya
Italiano
lìnea,
ségno
Tedesco
Linie,
Zeichen.
arríga , nf: erriga,
ria* 1 Definizione
calesiògiat síngia longa e istrinta, prus che àteru dereta, mescamente in su paperi de iscríere; su chi s’iscriet in is errigas, s’iscritura chi dhu’est; genia de aina, orrugu de cosa dereta (e a bortas fintzes a intacas cun is misuras) po marcare, singiare, fàere línias
Sinonimi e contrari
arrégula
Frasi
calincuna borta in is lítaras dhue iat cuatru o cincu arrigas cancelladas ◊ oe duas arrigas cherzo iscríere: si no dhu fatzo mi sento in mancàntzia (A.Zedde)
Traduzioni
Francese
règle,
ligne,
rayure
Inglese
ruler
Spagnolo
línea,
raya,
renglón
Italiano
riga
Tedesco
Strich.
cóntzu , nm Definizione
genia de lentza po piscare
Sinonimi e contrari
palamitu
Terminologia scientifica
ans
Etimo
itl.s
conzu
Traduzioni
Francese
ligne à pêcher
Inglese
boulter
Spagnolo
clase de hilo para pescar
Italiano
palàmito
Tedesco
Langleine.
cràstili , nm Definizione
caràilis avatu de pari, puntas de monte s'una aifatu de s'àtera a serra
Sinonimi e contrari
serra
Terminologia scientifica
slg
Traduzioni
Francese
ligne de faîte,
cordillère
Inglese
mountain range,
poke
Spagnolo
sierra,
cordillera
Italiano
giogàia
Tedesco
Gebirgskette.
lència , nf: lensa,
lénsia,
lentza,
lintza 1 Definizione
ispau grussitu, forte e longu, chi s'impreat po tirare línias deretas, mescamente faendho muru; codriola po piscare
Modi di dire
csn:
pònnere o tirare a l.; a lintza de… = a paris de…; pinnicare sas lentzas = pinnicai totu e andaisindi
2.
po is arretzas, nassas, frúscias, lentzas e gamus andaus a sa butega afaci de su mollu ◊ beto a su mare lentzas ca sa barca est segada e timo su piscare…
3.
su cambúsciu depit calai a lintza de is origas
Cognomi e Proverbi
smb:
Lenza
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
ligne
Inglese
fishing line
Spagnolo
sedal
Italiano
lènza
Tedesco
Angelleine,
Angelschnur.
línia , nf Definizione
logu de is puntos a filera unu aifatu de s'àteru a manera de fàere una figura chi arresurtat solu de longària (e podet èssere dereta, bàdula o curva, a biraorba, a tretos); síngia longa chi si faet de iscritura; figura chi arresurtat de calecuna cosa chi andhat a totuna filada; òpera fata de binàrios o àteru po passare calecuna cosa (es. trenu, currente); foedhandho de sa calidesa de su corpus, po comente su termòmetro po dha medire ispartzit is grados, línia est fintzes decimale de gradu / a l. dereta (fatu, mediu) = itl. in linea retta (distàntzia mínima inter duos puntos)
Sinonimi e contrari
riga
/
ferrovia
Traduzioni
Francese
ligne
Inglese
line
Spagnolo
línea
Italiano
lìnea
Tedesco
Linie.
mesanía, mesaníu , nf, nm Definizione
su tretu o parte de mesu de una cosa, de unu logu, de una mannària, de unu tanti, tra duos logos / a m. de su séculu = a sa bandha de sa metade de su séculu
Sinonimi e contrari
mesale,
mesu
Frasi
no so giómpidu mancu a mesania de su resultadu ◊ su monumentu l'ant fatu in mesania de sa piata ◊ canno ti bient superendhe sas sinzas de mesania, in s'istrada, ti faghes contare perigulosu ◊ cussu logu si agatat a mesania de duas bidhas ◊ su fabedhare de unu pópulu no est su matessi dae su mesaniu a s'oru (M.Columbu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ligne médiane,
ligne de sécurité (di una stada)
Inglese
middle
Spagnolo
medianería
Italiano
mezzerìa
Tedesco
Mitte,
Straßenmitte.
ràgia , nf: arraja,
raja Definizione
prus che àteru, síngia, línia fata a pinna, ma fintzes marcada cun àteru (es. in terra)
Sinonimi e contrari
línia,
ràglia,
raina,
sinnale
/
umiadroxu
Modi di dire
csn:
passai, essiri de sa r. = andhare prus addainanti de su sinnale, fintzas de su zustu, de su chi si depet pro educassione; sa r. de sa currera de is cuadhus = sa ràglia, su tretu e sinza a ue depent lòmpere, itl. traguardo
Cognomi e Proverbi
smb:
Raia
Etimo
spn.
raya
Traduzioni
Francese
ligne,
ligne d'arrivée
Inglese
line,
finishing line
Spagnolo
raya,
meta
Italiano
lìnea,
traguardo
Tedesco
Linie,
Strich,
Ziel.
ría 1 , nf: arriga,
erriga,
riga Definizione
calesiògiat línia istrinta e longa pruschetotu dereta (es. in su paperi po iscríere, e fintzes sa chi abbarrat in terra de comente ant passau ccn. cosa); su chi s'iscriet in is errigas, s'iscritura de un'erriga; genia de aina, po tirare línias deretas e precisas, fata a intacos cun is números po inditare sa misura; foedhandho de sa conca, s'ispartzidura de is pilos petenaos; cosas postas a filera una aifatu de s'àtera; foedhandho de is àrias su chitzo, sa lughe comente si cumènciat a bíere ororu de su fundhale in s'orizonte
Sinonimi e contrari
línia,
síngia
/
arralla 2,
pinta 1
/
régula
/
chirra 1,
scrima
/
fibera
Modi di dire
csn:
ponindhe r., a sa posta de sa riga = orbescendi; ischírendhe duas rigas = zúghere trassas meda
Frasi
semus faghindhe sa mesa totu a rigas, comente bi colamus cosa subra ◊ est iscrindhe in su cuadernu a rigas
2.
a s'amigu l'at iscritu pagas rigas
3.
a su sartu sestendhe li serbit sa riga
6.
fit su manzanu chito ponindhe riga
Cognomi e Proverbi
smb:
Riga
Terminologia scientifica
ans
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
ligne,
règle
Inglese
line,
ruler
Spagnolo
línea,
raya,
regla
Italiano
riga,
rigo,
righèllo
Tedesco
Linie,
Zeile,
Lineal.
sèrra , nf Definizione
crista de monte, tretu longu in artu a costera a un'ala e a s'àtera, montes totu unu aifatu de s'àteru de longu; logu serrau, a bisura de domo longa a duas abbas, totu serrada a imbidros o fintzes cun plàstica, po dhue fàere ortalítzia, frores e àteru, in cunditziones totu portadas a càstiu de crèschere de sa méngius manera cun calesisiat tempus / min. serritzina
Sinonimi e contrari
cràstili
Modi di dire
csn:
filu de s., sa línia de totu is puntus prus artus de aundi s'àcua calat a una parti o a s'àtera = itl. displùvio; sa s. de sa camba = cannedha, tílviu, s’ossu de s’anca a s’ala de dainanti; s. de trigu = trigu a muntone (chentza triuladu o triuladu puru); una s. de robba de sapunare = bigada de arrobba bruta; andhare, essire serra serra = andai, passai schina schina
Frasi
pustis sas fozas si fint ingroghidas e bentu fritu torresit, astraore, e sas serras niadas si fint bidas (P.Sulis)◊ duos de Illorai sunt calendhe in sa serra e los giughet su bentu…◊ biadu su pastore chi in sa serra cantat ca no at bidu custa vista!
Cognomi e Proverbi
smb:
(De)serra, (De)sserra, Serra, Serras
Terminologia scientifica
slg
Etimo
srdn.
Traduzioni
Francese
ligne de faîte,
sommet
Inglese
ridge
Spagnolo
cima,
divisoria
Italiano
crinale
Tedesco
Grat.
serràcu 1 , nm: serragu 1 Definizione
logu a serra, in su tretu prus artu chi a bisura de línia o filu de serra ispartzit su logu de betare is abbas a duas bandhas e badhes diferentes / annare serragu serragu = monte monte, serra serra
Sinonimi e contrari
serra
Frasi
cumintzeint s'aronzu dae sas badhes fintzas a su serragu ◊ apelzeint camminos pro giumpare sos serragos ◊ est istétia una fatiga a si ndi bènniri a innòi a susu, a su serragu de sa costera arrata ◊ furint iscumpartus apalas de unu serragu
Terminologia scientifica
slg
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
crête,
versant,
ligne de partage des eaux
Inglese
watershed
Spagnolo
divisoria de aguas
Italiano
spartïacque,
displùvio
Tedesco
Wasserscheide.
umiadórgiu, umiadróxu , nm Definizione
logu inue bufat o si faet bufare su bestiàmene; tretu e síngia a ue si depet lòmpere currendho a bínchidas, a trivas
Sinonimi e contrari
abbadógiu,
biberadóriu,
bidorzu
/
ràgia
2.
a cali umiadroxu eus a cúrriri?
Traduzioni
Francese
abreuvoir,
ligne d'arrivée
Inglese
trough (drinking),
finishing line
Spagnolo
abrevadero,
meta
Italiano
abbeveratóio,
traguardo
Tedesco
Tränke,
Ziel.