arruínu , nm: orroghina,
roghina* Definizione
dannu mannu, meda
Sinonimi e contrari
desacatu,
isciàsciu
Frasi
sa campagna est tota un'arruinu: àlvures istratzadas, trigos chi parent apeigados
Traduzioni
Francese
ruine
Inglese
ruin
Spagnolo
ruina
Italiano
rovina
Tedesco
Verderben.
derrúere, derrúghere , vrb: derrúiri,
dirrúere,
dirrúghere Definizione
su si lassare andhare de male in peus, chentza si tènnere contu; batire o lassare andhare una cosa, unu logu o a unu de male in peus, fàere andhare male, fintzes isconciare
Sinonimi e contrari
arroinare,
atzimare,
derrocai,
dirruire,
dissantarare,
ifasciare,
irderrúere,
iscalabrare,
isciarrocai,
isciusciai,
ispèldere,
istrossare
Frasi
sa pitzoca est derrughèndhesi de su totu chi no fachet a la bíere! ◊ sa domo chi no b'istat neune si che derruet ◊ mortu su mere, s'ortu si ch'est derrutu, irbandhonadu ◊ màniga ca sinono ti derrues peus cun custas meighinas!
2.
cussa cosa derrughet sa pessone piús sana ◊ custos canes arestes nos sunt dirruinne ◊ dirruo sos camasinos chi apo e ndhe fràigo piús mannos
Etimo
ltn.
deruere
Traduzioni
Francese
tomber en ruine,
ruiner
Inglese
to ruin
Spagnolo
arruinarse,
arruinar,
derrumbarse
Italiano
andare o mandare in rovina,
dissestare
Tedesco
verfallen,
ruinieren.
derrúta , nf: dirruta Definizione
s'efetu de su derrúere
Sinonimi e contrari
arruinu,
desacatu,
sderrocu,
sderrota,
sderruimentu
| ctr.
benefíssiu,
mezoru
Frasi
pariat zente nóbbile, ma unu pagu coment'e in derruta
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ruine
Inglese
ruin
Spagnolo
ruina
Italiano
rovina
Tedesco
Ruin.
derrútu , pps, agt: dirrutu,
disurrutu Definizione
de derrúere; chi est totu andhau male
Sinonimi e contrari
derruidu,
irderrutu
2.
a su babbu no l'at abbandhonadu, candho l'at bidu derrutu de fortzas ◊ no azis sa carena gai derruta pro istare semper in su cuzolu! ◊ custas domos sunt dirrutas ◊ cussa crésia est de azustare ca est disurruta
Traduzioni
Francese
tombé en ruine
Inglese
ruined
Spagnolo
arruinado
Italiano
andato in rovina,
dissestato
Tedesco
verfallen.
dissàntara , nf, nm: dissàntaru Definizione
su bogare de pare sa cosa
Sinonimi e contrari
arruinu,
derruta,
desacatu,
destrossa,
gastu 1,
iscunsertu,
istrópiu,
sderrocu,
sderrota,
sderruimentu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
dégât,
ruine
Inglese
damage,
ruin
Spagnolo
daño,
ruina
Italiano
guasto,
rovina
Tedesco
Verfall.
irderrúere , vrb: sderrúiri Definizione
andhare o fàere andhare male, de male in peus, fàere andhandho e peorandho
Sinonimi e contrari
abbotinare,
arroinare,
atzimare,
azinare,
decaire,
derrocai,
derrúere,
ifasciare,
isberrúere,
iscalabrare,
iscempiai,
isciarrocai,
isciusciai,
ispèldere,
istrossare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
être en décadence,
tomber en ruine,
se ruiner
Inglese
to decay
Spagnolo
decaer
Italiano
decadére,
andare in rovina
Tedesco
verfallen.
ispérdidu , pps, agt: ispérdiu,
spérdiu Definizione
de ispèrdere; chi no si agatat prus; a logos, guastu, malu, totu andhau male, abbandhonau
Sinonimi e contrari
ispéirtu,
isperevunniu
Frasi
su logu irbandhonadu, chentza bi colare prus neune a bi triballare, si ch'est ispérdidu
2.
assimbillat a una bidha ispérdia
3.
cussu casu non fut ispérdiu, ansis fut peri bonu! (G.C.Mameli)
Traduzioni
Francese
disparu,
ruiné
Inglese
lost,
destroyed,
gone to ruin
Spagnolo
desaparecido,
destruido,
estar echo una ruina
Italiano
scomparso,
distrutto,
andato in rovina,
desolato
Tedesco
verschwunden,
zerstört,
verfallen.
periculósu , agt: perigulosu,
pirigulosu Definizione
chi podet fàere male, dannu; chi est sugetu a andhare o a fàere male; chi est dàbbile, chi podet acontèssere (cosa chi no si bolet)
Sinonimi e contrari
dàbbile,
possíbbile,
sugetu
| ctr.
securu
Frasi
is antigos teniant meda in cunsideru logos, oras e dies chi po issos furint perigulosos ◊ no toches cussa cosa ca no ischis it'est, no siat perigulosa! ◊ a lassare tropu sos fizos minores a conca issoro est perigulosu
2.
cussu taulone in tàntaris est perigulosu chi ndhe ruat
3.
perigulosu chi proat, oe, annuadu coment'est! ◊ in cussas iscalinas, a denote e chentza lughe, est perigulosu de s'iscollare puru
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
dangereux,
qui menace ruine
Inglese
dangerous,
shaky
Spagnolo
peligroso,
ruinoso
Italiano
pericolóso,
rischióso,
pericolante
Tedesco
gefährlich,
gefährdet.
roghína , nf, nm: arruinu,
roina,
rughina,
ruina,
ruinu Definizione
dannu mannu, meda; ruinu si narat fintzes po ruinzu, orruina
Sinonimi e contrari
bisorruta,
desacatu,
iscalabru,
isciàsciu
Frasi
si unu contr'a s'àteru si parat, de domo sa ruina si preparat ◊ in s'istiu sa Sardigna est un'inferru de focos, de roghina, de morte ◊ cussu est sa rughina de sa domo! ◊ est diventada piena de dogni ruinu, custa pàtria mischina ◊ si bi mancat su trigu, ozu e casu finas pro nois est una ruina! (Màsala)
Cognomi e Proverbi
smb:
Ruina, Ruinas
Etimo
ltn.
ruina
Traduzioni
Francese
ruine
Inglese
collapse,
ruin
Spagnolo
ruina
Italiano
rovina
Tedesco
Ruin.
salína 2 , nf Definizione
sale, ma nau in cobertantza in su sensu de degógliu, dannu mannu mescamente fatu a gente: mortes, disatinu mannu / ghetare sa s. a ccn. = pònniri in sali, ma nau in cobertantza in su sensu de dhi donai carda
Sinonimi e contrari
abbasatu,
arruina 1,
desacatu,
iscarramatzina,
iscràsamu
Frasi
odheu, inoghe che ant fatu sa salina: abbàida cussos duos mortos fatos a cantos! ◊ za bi l'ant fata sa salina, in campu: duos ómines ant mortu!
Traduzioni
Francese
carnage,
ruine
Inglese
break up,
massacre
Spagnolo
carnicería,
masacre
Italiano
carneficina,
sfacèlo
Tedesco
Blutbad,
Verwesung.