addagnài , vrb: addannae, addannai, addannare, addanniai, dannai Definizione fàere dannu, dannos; fàere male, guastu / denti addagnada = mantzada Sinonimi e contrari guastai, indomaxai, nòcere, scalabrai | ctr. sanare Frasi sa cilixia at addagnau su trigu ◊ su píbiri no pistis, chi addagnat a su nasu! ◊ custus drucis no addànniant is cascialis Etimo spn? Traduzioni Francese endommager Inglese to damage Spagnolo perjudicar, dañar Italiano danneggiare Tedesco beschädigen.

apretàre 1 , vrb Definizione apostivigare o fàere su contu de cantu est unu dannu Sinonimi e contrari perisciare Etimo srd. Traduzioni Francese indemniser Inglese to compensate, to value a damage Spagnolo indemnizar Italiano estimare un danno, indennizzare Tedesco entschädigen.

conciumíre , vrb: consumire, consumiri, cossumire, cussumire Definizione acabbare, ispaciare ccn. cosa, imbeciare is cosas a fortza de dhas manigiare: dhu narant fintzes de gente, torrare a malu puntu de sa debbilesa po is dispraxeres Sinonimi e contrari afinai, afinigai, assutighilare, consumai, ifiniare, infinigae, isgumentare, ispitire, sutigare | ctr. abboniare Frasi su lughinzu a che èssere cossumidu prego siant chent'annos e piús ◊ apo pediu sa gràcia de pòdere conciumire cust’orrughedhu de vida innoe, aube n’est barta sa pena de dha bivire (G.Locci) 2. prite, amantes, faghides tanta gherra e bos consumides in debbadas? Etimo ctl., spn. consumir(se) Traduzioni Francese détériorer, brûler (fig.), être dévoré Inglese to damage, to be distressed Spagnolo consumir, gastar Italiano deteriorare, strùggersi Tedesco abnutzen, vergehen.

dànnu , nm: (su dannu = nr. suddànnu) Definizione css. cosa chi podet èssere cunsiderada male, guastu o pérdia / min. dannighedhu (= dannu mannu, segundhu comente si narat) Sinonimi e contrari digràtzia, gastu 1, iscalabru, male, noghimentu | ctr. bene, foltuna Frasi coro, ite dannu a ch'essire fora de istrada!…◊ sos bentos fortes faghent dannu in sas binzas apenas isparadas ◊ su bestiàmine in su laore faghet dannu ◊ a sos trastes lassados fora lis faghet dannu ◊ a no tènnere onore est unu dannu che unu candho faghet una falta (Piras)◊ chie faghet su dannu si lu pagat! 2. dannighedhu, gai, su chi at tentu, totu sa domo ruta!…◊ custu est unu dannighedhu de nudha Cognomi e Proverbi prb: dannu de medas consolu de tontos Etimo ltn. damnum Traduzioni Francese dommage, détriment Inglese damage Spagnolo daño, perjuicio Italiano danno, nocuménto, scàpito Tedesco Schaden, Nachteil.

destrossài, destrossàre , vrb Definizione fàere destrossa, fàere a orrugos, arruinare totu Sinonimi e contrari agigotare, degogliai, ifasciare, isciasciai, iscruncassare, secare, truncai Frasi destrossada est sa cadena de s'ómine cautivadu Etimo ctl., spn. destrossar Traduzioni Francese mettre en pièces, massacre, endommager Inglese to brake to pieces (to tear), to damage heavily Spagnolo destrozar Italiano fare a pezzi, scémpio, disastrare Tedesco niedermetzeln.

dissàntara , nf, nm: dissàntaru Definizione su bogare de pare sa cosa Sinonimi e contrari arruinu, derruta, desacatu, destrossa, gastu 1, iscunsertu, istrópiu, sderrocu, sderrota, sderruimentu Etimo srd. Traduzioni Francese dégât, ruine Inglese damage, ruin Spagnolo daño, ruina Italiano guasto, rovina Tedesco Verfall.

fragiàre , vrb: frajare, frazare Definizione su bènnere o fàere bènnere mancu de sa cosa posta a fàere isfortzu o trebballu, chi deasi acabbat po èssere débbile, segada, freada (nau de sa pedhe), bècia; abbandhonare una cosa chi no s'impreat prus; impreare, ispèndhere, ispaciare Sinonimi e contrari acabbae, arrogai, consumai, conciumire, finire, infinigae, istradhusciare, malocrare / friai, malandrare Frasi chie est massone no che frazat sos ossos in presone (L.Ilieschi)◊ mamas chi ant frazadu sa mezus gioventude, ancora pitzinnas parent betzas ◊ s'avaru no si setzit ca frazat sa cadrea, no movet passu ca frazat sos solos ◊ prus si ruet e prus su corpus si frazat ◊ cussos si ant frazadu s'onestade ◊ prite su tempus meu cun sas fiaras no ti l'as frazadu? 2. apo frazadu milli ispijitos ◊ at frazadu sa broca 3. fit unu cadhitu frajadu e mortu de fàmine ◊ a s'àinu frajadu sedha dhu pículat 4. sos milliardos bi sunt ma no si podent frazare ◊ su carrarmadu cun d-una incricadedha frazat unu bidone de binzina Cognomi e Proverbi prb: chie servit a segnore sa domo sua la frazat: in s'órriu ponet paza e in sa cuba lentore Traduzioni Francese détériorer, user, écorcher Inglese to deteriorate, to wear (out), to damage, to excoriate Spagnolo deteriorar, gastar, estropear, excoriar Italiano deteriorare, logorare, sciupare, escoriare Tedesco verderben, abnutzen, abschürfen, aufreißen.

gàstu 1, guàstu , nm, agt Definizione genia de dannu, de iscónciu; chi tenet neghe, difetu; s'impreat fintzes coment'e pps. de guastare Sinonimi e contrari dannu, dissàntara, iscunsertu, isente, istropiadu, malevadadu / cdh. gastatu / istrópiu | ctr. acónciu, arràngiu / líaru, sanu Modi di dire csn: dente guasta = tacada, mantzada; pònnere g. a unu = istrupiai Frasi at fatu guastu a sa màchina e frimmu s'est a mesu caminu 2. benie pro azudare una pòvera fémina guasta chi no si podet mòghere! ◊ cussu est guastu de sa nàschida ◊ de candho so rutu, custu bratzu mi est abbarradu guastu ◊ frutuàriu guastu mancu ndhe collas! ◊ custa gafetera guasta no faghet a la pònnere ◊ dhi fiat naschia una pipia guasta 3. ite mi tantat chi ti ponzo guastu a corpos! ◊ si li lompet a fuste li ponet guastu, a su fizu, arrennegadu male comente fit! 4. sa banca de fàghere pane mi l'ant guasta poníndhela a donzi cosa Traduzioni Francese dégât, pourri, gâté, détraqué Inglese damage, breakdown Spagnolo avería (f), daño, roto Italiano guasto, inservìbile, danno Tedesco beschädigt, unbrauchbar, Schaden.

intingiadúra , nf Definizione su s'intingiare, su dannu de sa tíngia Etimo srd. Traduzioni Francese action de prendre la teigne Inglese tinea damage Spagnolo el coger la tiña Italiano intignatura Tedesco Mottenfraß, Mottenloch.

iscalabràre , vrb: iscalambrare, iscalavrare, iscalavriare, scalabrai Definizione guastare, segare, fàere dannu, arrasigare sa pedhe Sinonimi e contrari addagnai, indomaxai / arroinare, atzimare, azinare, dissantarare, ifasciare, irderrúere, iscempiai, isciarrocai, isperrumai, strupiai / iscorazire Frasi mi ponzeint manu e mi lasseint che linu bargadadu, ma no mi ant iscalabradu e su chi fia so ◊ bi aiat tres ómines chin sa conca iscalavriata dae sos carches de sos animales ◊ cusse chin su bachedhu m’iscalavriaiat su gatile, chi giuchia sèmpere a bullones e ispilitu Etimo spn. descalabrar Traduzioni Francese endommager Inglese to damage Spagnolo perjudicar, dañar Italiano danneggiare Tedesco beschädigen.

iscalàbru , nm: scalabru Definizione su iscalabrare / cúrrere a i. = cúrrere a manera de s'iscollare, de si segai sa mola de su tzugu, a iscalabrada Sinonimi e contrari addannadura, danneficu, dannu, roghina Frasi su perdi s'amori est s'iscalabru prus mannu Etimo spn. descalabro Traduzioni Francese endommagement Inglese damage, damaging Spagnolo daño, perjuicio Italiano danneggiaménto Tedesco Beschädigung.

malocràre , vrb: malograi, malograre, malorgai Definizione fàere andhare male in su sensu de guastare, de pèrdere, o fintzes de perdimentare sa cosa; pònnere ogu, pitziare de ogu / m. sos annos, sas dies, su mamentu, su dinare, su sàmbene Sinonimi e contrari fragiare, guastai, malobrare, pèrdere, stramancai Frasi tristu deo chi apo malogradu una prendha chi tenia! ◊ malogresi s'ocasione chi tenia in manos ◊ cussa linna iscurincedha apícius de s’atra e pigandi su tirí po no dhu malorgai! 2. t'incumandho no apes de malograre s'orrobba candho passas! Etimo spn. Traduzioni Francese abîmer, gaspiller Inglese to damage Spagnolo malograr Italiano sciupare Tedesco verderben, vergeuden.

noghiméntu , nm: noximentu Definizione su nòghere, su fàere male (pruschetotu a sa salude) Sinonimi e contrari dannu, male Traduzioni Francese dommage, détriment Inglese damage, detriment Spagnolo daño, perjuicio Italiano nocuménto, scàpito Tedesco Schädigung, Schaden, Nachteil.

scanníri , vrb: ischinniri*, schinniri Definizione apèrrere che canna, apèrrere, fàere un'isperradura chi pagu pagu si biet (coment'e unu filu) Sinonimi e contrari abbèrrere, afilai, cannire, filiri, fresai, sacai, sinniai Traduzioni Francese lézarder Inglese to damage Spagnolo lesionar Italiano lesionare Tedesco beschädigen.

«« Cerca di nuovo