abbútinu , nm Definizione su abbutinare; su che andhare a pitzu a cropu, a unu, mescamente cun màchina currendho Sinonimi e contrari abbotinada, apetigamentu / imbistida Etimo srd. Traduzioni Francese foulage, collision Inglese collision Spagnolo pisoteo, daño Italiano calpestaménto, guasto Tedesco Getrampel, Schaden.

acajonàre , vrb: cajonare Definizione betare a unu is curpas de unu dannu; fàere dannu, fàere a manera chi unu tèngiat dannu Sinonimi e contrari acriminai, acrupai, acusai, imputai, incrupai, incausai / causai Frasi ahi, mi acajonas, tue, e mi das tragos frecuente: mi acusas barbaramente chi ti apo amore afaltzadu! ◊ pustis chi a faedhare mi as fortzadu mi acajonas de aer faedhadu?! (P.Mossa) 2. tantu dannu reparade chi mi azis acajonadu! Etimo itl. accagionare Traduzioni Francese accuser Inglese to accuse Spagnolo inculpar, culpar, perjudicar Italiano incolpare, cagionare Tedesco beschuldigen, schaden.

aggràbiu , nm: aggràviu, aggravu Definizione su andhare de male in peus; ofesa manna chi si faet a unu Sinonimi e contrari aggravamentu, impeoramentu, pejoramentu, pejoria / afrenta, afrontu, aggrau, alloloju, cavanile, innóriu, inzenza 2. a Gesugristu in sa passioni sua dh'iant ispollau e fatu milli aggràvius ◊ perdona is aggràvius e is ofentzas! Etimo spn. Traduzioni Francese offense, outrage Inglese worsening Spagnolo empeoramiento, agravio Italiano aggràvio, svantàggio, oltràggio Tedesco Kränkung, Schaden, Beleidigung.

dànnu , nm: (su dannu = nr. suddànnu) Definizione css. cosa chi podet èssere cunsiderada male, guastu o pérdia / min. dannighedhu (= dannu mannu, segundhu comente si narat) Sinonimi e contrari digràtzia, gastu 1, iscalabru, male, noghimentu | ctr. bene, foltuna Frasi coro, ite dannu a ch'essire fora de istrada!…◊ sos bentos fortes faghent dannu in sas binzas apenas isparadas ◊ su bestiàmine in su laore faghet dannu ◊ a sos trastes lassados fora lis faghet dannu ◊ a no tènnere onore est unu dannu che unu candho faghet una falta (Piras)◊ chie faghet su dannu si lu pagat! 2. dannighedhu, gai, su chi at tentu, totu sa domo ruta!…◊ custu est unu dannighedhu de nudha Cognomi e Proverbi prb: dannu de medas consolu de tontos Etimo ltn. damnum Traduzioni Francese dommage, détriment Inglese damage Spagnolo daño, perjuicio Italiano danno, nocuménto, scàpito Tedesco Schaden, Nachteil.

gàstu 1, guàstu , nm, agt Definizione genia de dannu, de iscónciu; chi tenet neghe, difetu; s'impreat fintzes coment'e pps. de guastare Sinonimi e contrari dannu, dissàntara, iscunsertu, isente, istropiadu, malevadadu / cdh. gastatu / istrópiu | ctr. acónciu, arràngiu / líaru, sanu Modi di dire csn: dente guasta = tacada, mantzada; pònnere g. a unu = istrupiai Frasi at fatu guastu a sa màchina e frimmu s'est a mesu caminu 2. benie pro azudare una pòvera fémina guasta chi no si podet mòghere! ◊ cussu est guastu de sa nàschida ◊ de candho so rutu, custu bratzu mi est abbarradu guastu ◊ frutuàriu guastu mancu ndhe collas! ◊ custa gafetera guasta no faghet a la pònnere ◊ dhi fiat naschia una pipia guasta 3. ite mi tantat chi ti ponzo guastu a corpos! ◊ si li lompet a fuste li ponet guastu, a su fizu, arrennegadu male comente fit! 4. sa banca de fàghere pane mi l'ant guasta poníndhela a donzi cosa Traduzioni Francese dégât, pourri, gâté, détraqué Inglese damage, breakdown Spagnolo avería (f), daño, roto Italiano guasto, inservìbile, danno Tedesco beschädigt, unbrauchbar, Schaden.

nòcere , vrb: nòchere, nòciri, nògere, nòghere, nògiri, noxi 1, nòxiri Definizione fàere dannu o male, pònnere neghe a sa salude, a sa nedidesa de su cristianu, de sa cosa, de s'animale o matedu / pps. nóchidu, nóciu, nógiu (nó-ci-u, nó-gi-u) Sinonimi e contrari addagnai, danneficai, indomaxai, scalabrai | ctr. giuai, rechèdere Frasi is mortos no podent nògere a nemos ◊ ello chie ti est nochendhe chi no ti podes irbojare? ◊ no ti dha provis meda sa conca, no ti noxat!…◊ a isse no li noghet ne caldu e ne fritu ◊ no si at a noxi prus nisciunu ingannu ◊ su mufore noghet a sas binzas ◊ a sa màchina li noghet a la dassare fora ◊ no ti pighis ferenu ca ti nocit!◊ cust'ària ti nogit!◊ su chi apu fatu no mi est nóciu 2. fuo zente connota e logos mios, mi noghet su tocu ’e sas campanas (A.Spano) Etimo ltn. nocere Traduzioni Francese nuire Inglese to harm Spagnolo perjudicar, dañar Italiano nuòcere, pregiudicare Tedesco schaden.

noghiméntu , nm: noximentu Definizione su nòghere, su fàere male (pruschetotu a sa salude) Sinonimi e contrari dannu, male Traduzioni Francese dommage, détriment Inglese damage, detriment Spagnolo daño, perjuicio Italiano nocuménto, scàpito Tedesco Schädigung, Schaden, Nachteil.

tacài 1 , vrb: tacare Definizione pònnere taca, imbrutare faendho tacas; nòghere a sa salude Sinonimi e contrari ammaciae, macrare, maculai 1, punciai | ctr. smanciai / aciacai, atzacorare, inciacai, nòcere, tachignare, tunconire Frasi no bortes s'imbustu a s'infache, si no cheres a lu tacare ◊ su sutzu de sa melaeranu tacat e no ndhe andhat prus ◊ e za no tacat, mih, su mústiu!…◊ si no ti pones guantes a tirare erba ti tacat sas manos 2. su bentu fritu no ti at mai tacadu e ne fatu male ◊ su bene sou za est seguru: no siat chi bi lu tachent sos fritos de bennarzu, puru!… Etimo ctl. tacar Traduzioni Francese tacher, nuire Inglese to stain, to injure Spagnolo manchar, perjudicar la salud Italiano macchiare, chiazzare, nuòcere Tedesco beflecken, schaden.

«« Cerca di nuovo