arroinàre , vrb: arrovinai,
arruinai,
arruinare,
orroghinare,
roghinare* Definizione
fàere dannu a una cosa, a unu, de mala manera, de no ndh’èssere prus bonu
Sinonimi e contrari
abbutinare,
azinare,
derrocai,
derrúere,
dissantarare,
ifasciare,
iscempiai,
isciarrocai,
isciusciai,
istrassare,
istrossare
| ctr.
agiudai
Frasi
tilipirche maltzosu e matiggrogu, tue arroinas dogni cristianu! (P.Masia)◊ a unu massaju, si che li furant sos boes est a l'arruinare
Traduzioni
Francese
ruiner,
abîmer
Inglese
to ruin
Spagnolo
arruinar
Italiano
rovinare
Tedesco
beschädigen.
arruinàbi , nm: arruinali Definizione
su chi abbarrat de iscónciu, orrutu a terra, de òperas fatas in àteros tempos (es. nuraghe idorrutu) e fintzes muntones de pedra arregorta in is terras trebballadas; genia de terramíngiu bonu
Sinonimi e contrari
masentziali,
sciarrocu
Frasi
in is arruinalis si agatat téula de sa chi umperànt a is tempus de Roma ◊ in s’arruinabi dhui at un'ischisórgiu
2.
candu is muridinus funt medas acanta de pari si narat arruinabedhu, arruinaxu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ruines
Inglese
ruin
Spagnolo
ruina
Italiano
rùdere
Tedesco
Überreste (pl.)
arruínu , nm: orroghina,
roghina* Definizione
dannu mannu, meda
Sinonimi e contrari
desacatu,
isciàsciu
Frasi
sa campagna est tota un'arruinu: àlvures istratzadas, trigos chi parent apeigados
Traduzioni
Francese
ruine
Inglese
ruin
Spagnolo
ruina
Italiano
rovina
Tedesco
Verderben.
azinàre , vrb Definizione
su si fàere a befa imbrutandhosi
Sinonimi e contrari
afrogongiai,
agigotare,
arrogai,
atzimare,
fragassare,
inchirrire
Frasi
ch'est rutu in su ludu: za s'est azinadu!
Traduzioni
Francese
ruiner,
barbouiller
Inglese
to ruin,
to soil
Spagnolo
arruinar,
ensuciar
Italiano
rovinare,
imbrattare
Tedesco
ruinieren,
beschmieren.
derrúere, derrúghere , vrb: derrúiri,
dirrúere,
dirrúghere Definizione
su si lassare andhare de male in peus, chentza si tènnere contu; batire o lassare andhare una cosa, unu logu o a unu de male in peus, fàere andhare male, fintzes isconciare
Sinonimi e contrari
arroinare,
atzimare,
derrocai,
dirruire,
dissantarare,
ifasciare,
irderrúere,
iscalabrare,
isciarrocai,
isciusciai,
ispèldere,
istrossare
Frasi
sa pitzoca est derrughèndhesi de su totu chi no fachet a la bíere! ◊ sa domo chi no b'istat neune si che derruet ◊ mortu su mere, s'ortu si ch'est derrutu, irbandhonadu ◊ màniga ca sinono ti derrues peus cun custas meighinas!
2.
cussa cosa derrughet sa pessone piús sana ◊ custos canes arestes nos sunt dirruinne ◊ dirruo sos camasinos chi apo e ndhe fràigo piús mannos
Etimo
ltn.
deruere
Traduzioni
Francese
tomber en ruine,
ruiner
Inglese
to ruin
Spagnolo
arruinarse,
arruinar,
derrumbarse
Italiano
andare o mandare in rovina,
dissestare
Tedesco
verfallen,
ruinieren.
derrúta , nf: dirruta Definizione
s'efetu de su derrúere
Sinonimi e contrari
arruinu,
desacatu,
sderrocu,
sderrota,
sderruimentu
| ctr.
benefíssiu,
mezoru
Frasi
pariat zente nóbbile, ma unu pagu coment'e in derruta
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ruine
Inglese
ruin
Spagnolo
ruina
Italiano
rovina
Tedesco
Ruin.
dissàntara , nf, nm: dissàntaru Definizione
su bogare de pare sa cosa
Sinonimi e contrari
arruinu,
derruta,
desacatu,
destrossa,
gastu 1,
iscunsertu,
istrópiu,
sderrocu,
sderrota,
sderruimentu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
dégât,
ruine
Inglese
damage,
ruin
Spagnolo
daño,
ruina
Italiano
guasto,
rovina
Tedesco
Verfall.
guastài, guastàre , vrb Definizione
fàere guastu, iscónciu o dannu a calecuna cosa; pudrigare, nau de cosas de papare / pps. guastadu, guastau, guastu
Sinonimi e contrari
addagnai,
bastare 1,
irguastae,
iscunsertare,
pèldere
/
ammagagnare
| ctr.
arragnare,
aconciai
Frasi
no est totu curpa de is fogus si sa campagna s'est guastendi ◊ amus guastu sa màchina a fortza de li pònnere bàrrios a tropu ◊ no la ponzas a segare cosa tosta, sa fórtighe, ca la guastas! ◊ sas arburedhas las at totu guastas su bentu ◊ custas lampadinas, po comenti funt postas, bastat chi si ndi guastit una e non si alluint mancu is àteras
2.
cussu mànigu si est guastu, lassadu fora de su frigoríferu ◊ sa cosa cota puru cheret menzus posta in friscu, ca sinono si guastat
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
gâter,
abîmer
Inglese
to ruin,
to spoil
Spagnolo
estropear
Italiano
guastare,
danneggiare,
rovinare,
avariare
Tedesco
beschädigen,
verderben.
ispérdidu , pps, agt: ispérdiu,
spérdiu Definizione
de ispèrdere; chi no si agatat prus; a logos, guastu, malu, totu andhau male, abbandhonau
Sinonimi e contrari
ispéirtu,
isperevunniu
Frasi
su logu irbandhonadu, chentza bi colare prus neune a bi triballare, si ch'est ispérdidu
2.
assimbillat a una bidha ispérdia
3.
cussu casu non fut ispérdiu, ansis fut peri bonu! (G.C.Mameli)
Traduzioni
Francese
disparu,
ruiné
Inglese
lost,
destroyed,
gone to ruin
Spagnolo
desaparecido,
destruido,
estar echo una ruina
Italiano
scomparso,
distrutto,
andato in rovina,
desolato
Tedesco
verschwunden,
zerstört,
verfallen.
istrassàre , vrb: istrassiare Definizione
batire a malu puntu, de su dannu meda, orruinare
Sinonimi e contrari
arroinare
Frasi
ahi, Sardigna, comente ses tue, dae cantos canes ses istrassiada!
Traduzioni
Francese
ruiner
Inglese
to ruin
Spagnolo
arruinar
Italiano
mandare in rovina
Tedesco
Zugrunde richten.
perdisciòne , nf: perdissione,
perditzione,
perditzioni Definizione
su pèrdere, su perdimentare, su andhare male de sa cosa / èssere a p. = (nau de ccn.) macu deretu, chi no faet a ndhe fàere supa
Sinonimi e contrari
disperdíssiu,
isperdíciu
2.
est a perdissione cussa cosa: no ndhe lucuramus nudha!
Traduzioni
Francese
perdition
Inglese
ruin
Spagnolo
perdición,
desperdicio
Italiano
perdizióne
Tedesco
Verderben.
roghína , nf, nm: arruinu,
roina,
rughina,
ruina,
ruinu Definizione
dannu mannu, meda; ruinu si narat fintzes po ruinzu, orruina
Sinonimi e contrari
bisorruta,
desacatu,
iscalabru,
isciàsciu
Frasi
si unu contr'a s'àteru si parat, de domo sa ruina si preparat ◊ in s'istiu sa Sardigna est un'inferru de focos, de roghina, de morte ◊ cussu est sa rughina de sa domo! ◊ est diventada piena de dogni ruinu, custa pàtria mischina ◊ si bi mancat su trigu, ozu e casu finas pro nois est una ruina! (Màsala)
Cognomi e Proverbi
smb:
Ruina, Ruinas
Etimo
ltn.
ruina
Traduzioni
Francese
ruine
Inglese
collapse,
ruin
Spagnolo
ruina
Italiano
rovina
Tedesco
Ruin.
roghinàre , vrb: arroinare,
orroghinare,
rughinare,
ruinai,
ruinare Definizione
fàere dannu a una cosa, a unu, de mala manera, de no ndh'èssere prus bonu, de no ndhe pòdere bàlere o serbire prus prus
Sinonimi e contrari
abbutinare,
derrocai,
derrúere,
iscalabrare,
iscempiai,
ispèldere,
istrossare
| ctr.
agiudai
Frasi
mi l'as rughinada tue: si no l'aias lassada andhare cada die a dommo issoro, sa conca no l'aiat pérdia chin cussu preducosu! ◊ cussa morte at rughinau sa famíllia
Etimo
ltn.
ruinare
Traduzioni
Francese
ruiner
Inglese
to ruin
Spagnolo
arruinar
Italiano
rovinare
Tedesco
beschädigen,
ruinieren.
sciàsciu , nm: [scià-sciu]
Definizione
su sciasciai, su distrúere totu
Sinonimi e contrari
arruinu,
desacatu
Frasi
eis biu totu su sciàsciu chi ant fatu is Tedescus in custa guerra? ◊ eus a intendi su sciàsciu: sàbudu dhus depint interrogai in tribbunali ◊ it'est su sciàsciu chi as fatu andendi a su buju a cicai cosa? ◊ agabbadha, deghinou sutzedit caincunu sciàsciu mannu! ◊ candu at a sutzedi totu su sciàsciu de sa fini de su mundu?
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
destruction
Inglese
ruin
Spagnolo
destrucción,
ruina
Italiano
distruzióne,
rovina
Tedesco
Zerstörung,
Zerfall.
sderrócu , nm: irdorrocu*,
sdorrocu Definizione
su ndhe orrúere o betare calecuna cosa, meda, a cropu coment'e isconciandho e distruendho totu; s'efetu de su sdorrocai, sa moida manna, su tzàcurru o fragassu chi faet
Sinonimi e contrari
arruinu,
derruta,
desacatu,
sderrota,
sderruimentu
/
isciarrocu,
mamudinu,
sciumbullu,
sculumerdu,
stragambullu,
torrocaxa,
torrocu
Frasi
apu inténdiu su sdorrocu de comenti est arrutu in s'aposentu de letu: at móviu fintzas su letu e si at fatu un frincu in conca!
Traduzioni
Francese
écroulement,
grondement
Inglese
ruin,
rumble
Spagnolo
derribo,
fragor
Italiano
rovina,
boato
Tedesco
Einsturz,
Getöse.