ammamizàre , vrb: ammammizare Definizione nau de animales e de gente, andhare, acortzire a sa mama, cricare sa mama po amparu; istare o èssere atacaos meda a sa mama Sinonimi e contrari ammammaritzare Frasi cussos crabitos si sunt ammamizados Etimo srd. Traduzioni Francese se réfugier dans les bras de sa mère Inglese to shelter by one's own mother Spagnolo enmadrarse Italiano rifugiarsi prèsso la madre, èssere mólto attaccato alla madre Tedesco sehr an der Mutter hängen.

ammammaritzàdu , pps, agt Definizione de ammammaritzare; nau de ccn., chi est tropu atacau a sa mama Sinonimi e contrari cdh. ammammariciatu Traduzioni Francese qui est dans les jupes de sa mère Inglese mummy's boy Spagnolo madrero Italiano mammóne Tedesco sehr an der Mutter hängend.

brotài, brotàre , vrb Definizione su essire o bogare is cambos noos de is matas; su essire fora de s'abba de una vena Sinonimi e contrari afroghedhare, apillonai, brionare, brionire, broculare, brundhire, ibbrotare, incorumedhai, puzonire, rebbrotai / benai, bundhare, tzurruare Frasi est che àlvure chena piús brotare fruas ◊ sas àrbures sunt brotendhe linna noa ◊ bi at unu fiore brotendhe ◊ sas fruedhas sunt brotendhe torra 2. s'abba budhindhe ndhe brotat su bullu dae su labiolu ◊ ndhe brotat de abba frisca, cussa funtana!…◊ li brotaiat su sàmbene dae nares 3. e cantas curreladas ti faghias cantendhe cantu in coro brotaias! ◊ li brotat dae coro s'augúriu prus bellu ◊ incantos divinos brotat sa terra Etimo ctl., spn. Traduzioni Francese jaillir, prendre sa source, naître Inglese to spring Spagnolo brotar, manar Italiano scaturire Tedesco sprossen, quellen.

bullíre , vrb: pullire Definizione nau de is matas, bogare pigiones, cambos noos; nau de un'iferta, brotare, bogare, isparare Sinonimi e contrari brionire, briorare, broculare, brotai Frasi as a bullire dae raighinas, ma sunt sempre fruedhas pirastrinas! (Cubeddu) Traduzioni Francese prendre sa source Inglese to spring up Spagnolo brotar Italiano pullulare Tedesco hervorsprießen.

culturínas , avb Definizione èssere in c. = àere belle e acabbau una cosa Traduzioni Francese toucher à sa fin Inglese said of a situation coming to an end (action) Spagnolo estar en las últimas Italiano agli sgóccioli Tedesco am Ende.

ilbiadíre , vrb: irbiarire Definizione fàere su colore prus craru, coment’e biancu, nau pruscatotu de bestimentu o trastu chi perdet su colore cotu Sinonimi e contrari irbianchire, isarbiare, isbisorire, isbiorire, ischizire | ctr. acotilai, anniedhigai, recòghere Frasi sa robba cheret torrada a tínghere ca si est irbiarida Traduzioni Francese perdre sa couleur, décolorer Inglese to fade Spagnolo desteñirse Italiano sbiadire, scolorire Tedesco verblassen, verbleichen.

intanàe, intanài , vrb: intanare Definizione intrare a istare in sa tana, apartare, istare cuau, isserrau (fintzes in logu bastat chi siat) Sinonimi e contrari abbuare, abbusare 1, acalare, aclisare, acuae, afufai, ammagare, apatai, atanai, atupare, cuerrai, frànghere, imbusare, impercusinare, infoxinae, inserrai, intupai, intuvedhare, istichire, istumponai Frasi s'intanant in sas tupas ◊ mellus chi t'intanis, margiani, in sa gruta: si mi arruis asuta, s'angioni dha smàrigas! (L.Matta)◊ si est intanadu in d-una gruta candho at ischidu chi lu fint chirchendhe 2. a Frantzischedhu, candho ghiraiat a bidha, no li piaghiat a s'intanare intro de sos tzilleris Etimo srd. Traduzioni Francese rentrer dans sa tanière, se cacher Inglese to go back to one's den, to hole up Spagnolo esconderse, encerrarse Italiano rintanarsi Tedesco sich verkriechen

irfocàre , vrb: irfogare, isfogai, sfogai Definizione iscapare, lassare andhare, essire comente faet calecuna cosa coment'e poderada, traténnia a fortza (dolore, maladia, arrennegu o àteru), nau fintzes in su sensu de àere allébiu Sinonimi e contrari isciogai Traduzioni Francese épancher sa douleur, exaler sa colère, éclater Inglese to vent Spagnolo desahogar Italiano sfogare Tedesco ablassen.

ischintolzàre , vrb: ischintorzare, issintorgiare Definizione bogare sa chintorza, su chintórgiu; iscúdere, atripare a chintórgiu / ischintorzare de su risu = mòrriri, crepai de s'arrisu Etimo srd. Traduzioni Francese détacher sa ceinture Inglese to unbelt Spagnolo sacarse el cinturón Italiano levarsi la cintura Tedesco sich den Gürtel abnehmen.

istòlchere , vrb: istòrcere, istòrchere, istròcere, istròchere, istròghere, istròtzere, stòrciri Definizione foedhare trochendho is murros e faendho sa boghe che a sa persona de istròchere, fàere ingestos coment'e po pàrrere un'àteru po dhu pigare a befa, po erríere; fàere comente o su chi si connoschet a is àteros Sinonimi e contrari inzestrare, istrocare, istrochire Frasi mussegnore istorchet un'azichedhu sa cara e giúilat unu de sos príteros ◊ bellu pisedhu, ch'istrochet sa mama!…◊ nemos t'istrochet, a tie ◊ frade meu si mi abbaideit e comintzeit a m'istòlchere ◊ a noso nos istorcent ca naramus "geo"◊ contat sos contos a lenu istrochendhe boghes diversas e cambiendhe su tonu 2. sos pitzinnos apómpiant a sos mannos, imparant e istorchent sos vissos puru Etimo srd. Traduzioni Francese contrefaire sa voix, mimer, imiter Inglese to imitate Spagnolo remedar Italiano scimmiottare, imitare Tedesco nachahmen.

smandronài , vrb Definizione lassare sa mandronia Sinonimi e contrari ismandronire, spreitzai | ctr. ammandronae Etimo srd. Traduzioni Francese guérir de sa paresse Inglese to give up lazing Spagnolo desemperezarse Italiano spoltronirsi Tedesco sich aufraffen.

speturriài , vrb: ispetorrare*, spiturriai Definizione bogare is petorras fora ibbutonandho su bestimentu, ispogiare is petorras, istare a petorras nuas Sinonimi e contrari sborciai Frasi si spitúrriat sa camisa e nci fait arrui a terra su chi iat cuau in piturras Traduzioni Francese découvrir sa poitrine Inglese to throw off one's breast clothes Spagnolo despechugarse, descubrir el pecho Italiano scoprirsi il pètto Tedesco die Brust entblößen.

súa , agt, prn Definizione agetivu e pronumene fémina (pl. suas) chi inditat possessu, su apertènnere o pertocare de sa cosa (o de is cosas) a una síngula persona tertza (de issu, de issa)/ a/c. foedhandho de ccn. e dependho inditare parentes suos, si ndhe faet a mancu de nàrrere cust'agt. (Antoni fit chistionendhe cun sa fiza, at murrunzadu cun sas connadas = si cumprendhet, cun sa filla sua, cun is connadas suas, de Antoni) e, comente a totu is possessivos, si pone apustis de su númene; coment'e prn. pigat sèmpere s'artículu (sa/sas/as/is); in calecuna bidha a làcana de foedhada dhu narant po agt. mascu puru, solu sing., ca no segant su foedhu in sa tónica e po no nàrrere duas vocales oguales: fígiu sua, babbu sua (ca no narant suo, ne sou, tirant prus a su camp. ma no narant sú/suu) Modi di dire csn: a ora sua = a s'ora zusta, addata, candho andhat bene, menzus; fàghere de sa suas = fai cosas acomenti acostumat a ndi fai issu, issa, in su sensu de mali, po su torracontu suu, acomenti dhi parit e praxit; s'ala sua (nau de chinisisiat) = sa manu dereta, sa parti a dereta Frasi a sa cosa sua bi cheret donzunu isse ◊ su nuraxi fiat sa domu sua ◊ a sas fainas suas bi pesset isse! ◊ a Eleonora de Arborea sa morte l'at collida candho fit ancora in sa pienesa de sas possas suas (T.Mura)◊ Luisicu iat allutau is origas, ma no arrennesciat a cumprendi totu custu interessamentu de Pili po is cosas suas ◊ in s'istrada si andhat donzunu a s'ala sua ◊ fiza sua sa manna 2. lah, narasidhu a Franciscu ca custas brebeis funt is suas! ◊ sas olias mias sunt pudadas, sas suas nono ◊ onzunu narat sa sua 3. bi aiat manzanu chi a ora sua no mi daiat coro de mi ndhe pesare 4. donniunu dha pentzat a modu sua Etimo ltn. sua Traduzioni Francese sa, la sienne Inglese her (his) Spagnolo su, suya Italiano sua Tedesco ihre, seine.

«« Cerca di nuovo