acúca 1 , nf Definizione una genia de órgiu areste Terminologia scientifica rba, Hordeum bulbosum Etimo srd. Traduzioni Francese orge bulbeuse Inglese bulbous barley grass Spagnolo cebadilla bulbosa Italiano códa di tòpo Tedesco Wiesenlieschgras, Knollengerste.

allinnài, allinnàre , vrb rfl Definizione fàere a linna; fàere o segare linna; pònnere linna, comente faent is matas creschendho Sinonimi e contrari intostare / linnai 2. issus teniant diritu de allinnai in is arrius 3. su fenu mi allinnat apetotu - naràt su burricu - Etimo srd. Traduzioni Francese lignifier Inglese to become wood, hardening of a grass Spagnolo hacerse duro como madera Italiano farsi légna, indurirsi di un'èrba Tedesco holzig werden.

arramanàrxu, arramanàrzu , nm, nf: arramenarza, arraminarza, arremenarzu Definizione erva de ràmine, genia de erba totu cambos tostaos e nodosos chi camminant meda asuta de terra, mala a bínchere (istrobbat meda inue si prantat cosa) Sinonimi e contrari araminzu, eràmine, ereminzu, gràmene, norodhàsile, orodhasu, pastudrèmini, trèmini Terminologia scientifica rba, Cynodon dactylon Etimo ltn. gramen + -ariu Traduzioni Francese chiendent Inglese spear grass Spagnolo grama Italiano gramigna Tedesco Quecke.

carcúri , nf, nm: cracuri, cracúriu, crucuri, crucúriu, curcuri Definizione genia de fenu a cambu longu meda e forte, o erba de fai ciulirus, chi ponent fintzes a fàere fundhos de cadiras, po ammontare barracos (es. is de su Sinis): dhi narant puru àcia de pòbur'ómini e in àteros logos flaca Sinonimi e contrari mannuga Frasi in su faciassobi dhui at unu boschixedhu de cracuri ◊ po fai malloredhus imperastis ciulirus a fundu de cracuri ◊ passada in mesu de is curcuris de sa sedha Terminologia scientifica rba, Ampelodesmos mauritanicus Etimo srdn. Traduzioni Francese ampelodesmos de Mauritanie Inglese rope grass Spagnolo carrizo Italiano saràcchio Tedesco Diss.

càrtamu , nm Definizione una genia de erba chi benit de s'Egitu Terminologia scientifica rba, Carthamus tinctorius Traduzioni Francese faux safran Inglese grass similar to saffron Spagnolo azafrán Italiano zafferano falso Tedesco Färbersaflor.

cucacúca 1 , nf Definizione una genia de erba (de mola, de cucos) Sinonimi e contrari erbabiluda Terminologia scientifica rba, Holcus lanatus Traduzioni Francese houlque laineuse Inglese creeping soft grass Spagnolo heno blanco, holco Italiano bambagióna Tedesco Honiggras.

cugúsa 1 , nf Definizione lau de arriu o de cuadhus, o fintzes martutzu de cuadhus: genia de erba chi assimbígiat unu pagu a s'àpiu, e po cussu dhu narant àpiu de arriu puru, ma portat su cambu tuvudu, a canna, e creschet in is errios, in logu de abba meda: est bona a papare Sinonimi e contrari giúguru 1, giuru 1, tirgusa Terminologia scientifica rbz, Apium nodiflorum Traduzioni Francese cannelier Inglese kind of grass Spagnolo apio nodoso Italiano èrba cannèlla Tedesco knotenblütige Sellerie.

èbra , nf: elva, erba, erva, eva Definizione totugantos is vegetales chi creschent chentza fàere a linna e birdes de colore, nau prus che àteru de is chi faent desesi e chi candho sicant faent a fenu; cunsiderandho chi s'erba est modhe, su ctr. est linna ca custa est tostada / e. linnosa = genia de matedu chi no sicat (e paret linna, tostada, ma no própriu erba e no própriu linna), bogat cada annu coment’e puntas modhes e tzeurras chi sicant: unu pagu a mesu tra erba e linna; e. grassa = genias de erba (e fintzes mata) a fògia coment'e pruposa, chi poderant abba meda e faent fintzes in logu e tempus asciutu meda (es. figumorisca) Modi di dire csn: unu fundhu, una mola de e.; e. ruta = erba créscida aici meda chi si nc'est furriada; e. ínnida = erba sentza de pasci; logu bonu d'e. = chi dhoi at erba meda; pònnere, no pònnere e. = crèsciri, no crèsciri erba; erbas de ortu = erbas chi serbint a cundimentu de is papais; erbas de butecaria = erbas bonas pro mexina; manigàresi su trigu a e. = gosai una cosa innantis de su tempus, aprofitai de ccn.; betàresi a s'e. modhe, gevi = ghetaisí a su mellus / erbas medas tenent custu númene cun carchi pertzisadura: (cun agt. o númene pro calidade) erba apicigosa, benedita, bonnànnaru, burràgia, cabidhuda, craba, cràbina, cràbuna, cristallina, cuadhara, ferrina, grassa, impratiada, istérria, leperina, leporina, limonina, língua, longa, médica, mela, mercuriali, modhi, múrina, muscada, mustatzuda, niedha, nighedha, piluda, pilutza, porchina, pudhina, pudéscia, púdia, pugionina, salia, santa, sardónia, sonajola, stordina, stulada, tessidora, tzerra; (cun sa prep. "de" + númene) erba de àcua, de agullas, de anadis, de arranas, de arresfrius, de arrugas, de arrúngia, de axedu, de batos, de bentu, de braba, de bremis, de brúscia, de buciucas, de callus, de canis, de cannedhus, de cardaneras, de castangiola, de chentu nodos, de chimbe fozas, de cincu filus, de cincu follas, de cincu venas, de cirras, de cogas, de conillus, de cordedha, de coronas, de coscos, de dente, de féminas, de feridas, de flore, de fogu, de frius, de funtanedha, de funtudhu, de gamu, de gatus, de Giudas, de impagliadas, de intzerras, de isprene, de isproni, de lèperes, de margiani, de molentis, de murenas, de murus, de nérbius, de oro, de perda, de pipas, de piricocu, de pódhini, de púlighe, de roca, de sànguni, de seda, de símbula, de soli, de teulada, de tússiu, de tzocu Frasi si fuant sétzius a cedhonedhus piticus in s'ebra ◊ dogni erva tenet su valore sou ◊ s'erba crescit a fundus ◊ su pàsculu fit bonu d'erva frisca ◊ màniga casu, màniga, chi su càule est erba! 2. cussu est pascendu a fura e benemindi, e si betat peri a s'erba gevi! ◊ sa limba de cussu pudidinosu brúsiat s'erva birde! ◊ si ti aiat chérfidu bene no si aiat manigadu su trigu a erva! Cognomi e Proverbi smb: Erba Etimo ltn. herba Traduzioni Francese herbe Inglese grass Spagnolo hierba Italiano èrba Tedesco Gras, Kraut.

erbíre , vrb Definizione naschire o pònnere (crèschere, fàere) erba Sinonimi e contrari inderbie, rampudhire, rupire Frasi su logu est totu erbindhe, ma si no torrat a pròere che sicat totu Etimo srd. Traduzioni Francese engazonner, enherber Inglese to grass over Spagnolo herbecer Italiano inerbire Tedesco mit Gras bepflanzen.

fraularèste , nf Definizione erba de chimbe fògias o de murenas (faet bene po custa maladia) Sinonimi e contrari cincuvollas Terminologia scientifica rba, Potentilla reptans Etimo srd. Traduzioni Francese quintefeuille Inglese kind of grass Spagnolo cincoenrama Italiano cinquefòglio Tedesco Fünffingerkraut.

orgodhàsile , nm: orodhàsile Definizione erva de ràmine, genia de erba totu arraighinas nodosas, faet a una pedhe e in terra trebballada istrobbat, est mala a bogare, difícile a bínchere ca dónnia nodighedhu chi abbarrat torrat a tzeurrare Sinonimi e contrari araminzu, arramanarxu, birdarràmene, codiarba, eràmine, ereminzu, gràmene, pastudrèmini Terminologia scientifica rba, Cynodon dactylon Etimo srdn. Traduzioni Francese chiendent Inglese spear grass Spagnolo grama Italiano gramigna Tedesco Hundszahn.

pàntama , nf Definizione su primu pígiu de sa terra totu arraighinas de s'erba a bisura de pedhe Etimo srd. Traduzioni Francese gazon Inglese grass mantle Spagnolo capa superior del suelo Italiano cótica (erbosa) Tedesco Grasnarbe.

píbara , nf: píbera, pípara, pípera Definizione genia de arrasia velenosa chi assimbígiat a su coloru, ma chi no si agatat o no faet in Sardigna: is chi si agatant funt su coloru de abba o tartza (p. de arriu, de àcua, de modhe: natrix maura) e un'àteru coloru mannu chi faet fora de s'abba (p. de sicu, de soli, soliana, coluber hippocrepis); est animale sèmpere pigau a paragone po gente mala / sulai che píbera = furriàresi male arrennegados, arrespòndhere a boghes Frasi che píbera chi pistu li ant sa coa ti boltas a sa tzega a mossigare (P.Porcu)◊ sunt che píberas de sicu ammanitzendhe trobeas pro afunare ideas e fadigas ◊ no ti tzachis, ca paris una píbara! ◊ nàsciu, suat che una píbara! ◊ ferenandhe che píbera, cumintzat a boghes contras a su fizu ◊ arrebbugia, candu dha fuedhas si fúrriat comenti a una píbara! Terminologia scientifica anar, natrix maura, coluber hippocrepis Etimo ltn. vipera Traduzioni Francese vipère, couleuvre sarde Inglese viper, grass snake, sardinian coluber Spagnolo culebra viperina, culebra de herradura Italiano vìpera, bìscia viperina, còlubro sardo Tedesco Ringelnatter, Hufeisennatter.

tàrtza , nf Definizione píbera de abba, genia de coloru pitichedhu chi in istade faet abbitu meda a mesu de s'abba po cassare arranedhas, pische o àteru a papare Sinonimi e contrari idru, lircis, lurtzi Terminologia scientifica anra, natrix maura Etimo srdn. Traduzioni Francese couleuvre à collier Inglese grass snake Spagnolo culebra viperina Italiano bìscia viperina Tedesco Natter.

tzorómpis , nm: tzorrompi Sinonimi e contrari agilestru, atalighelte, caixedha, coxueta, lucesti, sintzirigheta, talaerta, tilicherta / caboru, colobra Terminologia scientifica anar Etimo srdn. Traduzioni Francese lézard, couleuvre Inglese lizard, grass snake Spagnolo lagartija, culebra Italiano lucèrtola, bíscia Tedesco Eidechse, Natter.

tzugnédhu , nm Definizione lua burda o luedha, una calidade de lua chi faet pitica, genia de erba linnosa chi bogat unu latighedhu toscosu Sinonimi e contrari latóricu, luixedha / cdh. rutzedhu Terminologia scientifica rbl, Euphorbia helioscopia Traduzioni Francese petite éclaire Inglese sun spurge, wart grass Spagnolo lechetrezna girasol Italiano calenzuòla Tedesco Sonnenwolfsmilch

«« Cerca di nuovo