marrúsca , nf Definizione
dentighedha pitica de pipiu
Terminologia scientifica
crn
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
dent
Inglese
little tooth
Spagnolo
diente de niño
Italiano
dentino
Tedesco
Zähnchen.
matacàna, matacàne , nm Definizione
leperedhu piticu; in cobertantza, cosighedha de pagu contu
Sinonimi e contrari
caciapu,
leperedhu
Terminologia scientifica
anar
Etimo
spn.
matacán
Traduzioni
Francese
levraut
Inglese
little hare
Spagnolo
lebrato
Italiano
lepròtto
Tedesco
Häschen.
matixèdha , nf Definizione
min. de mata, mata pitica
Sinonimi e contrari
arvuritu,
matutzedha,
piantone 1
Traduzioni
Francese
petite plante
Inglese
little tree
Spagnolo
planta pequeña
Italiano
piantina
Tedesco
Pflänzchen
murédhu , nm Definizione
min. de muru, muru bàsciu, fine, ma fintzes muredha / pònnere a muredhinu = a zisa de muredhu, de muru (ammurendhe a sa bona)
Sinonimi e contrari
murichedhu
Frasi
fit brinchiandhe su muredhu de su cubile
2.
n'apo pesadu cussa foga de muru a muredhinu
Cognomi e Proverbi
smb:
Mureddu
Traduzioni
Francese
petit mur
Inglese
little wall
Spagnolo
muro bajo
Italiano
murétto
Tedesco
kleine Mauer.
netighèdha, netixèdha , nf Definizione
neta pitica, pipia
Traduzioni
Francese
petite-fille,
nièce
Inglese
little niece (she)
Spagnolo
nieta pequeña
Italiano
nipotina
Tedesco
kleine Nichte.
pabarítu , nm: poberitu 1,
pibiritu Definizione
genia de calagasu pitichedhu / fàghere cosa a pibiritu = bene meda
Sinonimi e contrari
bellacasu,
carravarina,
lepilepi,
maniposa,
pabaredhu*,
pabedha,
pibirinu,
seisei
2.
andhaiat su ballu a pibiritu
Terminologia scientifica
crp
Traduzioni
Francese
petit papillon
Inglese
little butterfly
Spagnolo
mariposita
Italiano
farfallina
Tedesco
kleiner Schmetterling.
pàcu , nm, agt, prn, avb: pagu,
pau 1 Definizione
una cantidade pitica, chi no bastat po su bisóngiu, chi no est su tanti chi serbit, o est su tanti giustu ma sèmpere cantidade pitica: coment'e agt. si podet pònnere innanti o apustis de su nm. e no est sèmpere chi cuncordat; coment'e avb. serbit fintzes a cambiare su significau de un'agt. in sensu menguante: acumpangiandho unu vrb. podet fintzes àere su significau de no, nudha / min. pachitzu, pachitzedhu, paghedhu, paghighedhu, paghitzedhu, paguaghedhu = pagu meda / a/c.: su foedhu coment'e avb. podet cambiare su gradu in su sensu de méngua aciunghedho s'avérbiu meda (chi deosi dhu acostit a nudha, e balet po pagu pagu); manígiu mannu podet tènnere cun dópiu significau irónicu: s'impreat po su normale significau irónicu (es. pagu longu!… = longhixedhu!… = longu meda; pagu feu cussu cristianu!… = feu meda; pagu bellu custu fiore!… = bellu meda), ma acumpàngiat s'agt. in nadas chi narant su contràriu de su contràriu, candho si arrispondhet a chie at impreau s'agt cun significau bonu, de valore positivu: – Bellu custu froi! – Pagu bellu!…(= bellu meda? No: bellu própiu nudha!); – Paxiosu custu pipiu! – Pagu paxiosu!… (= paxiosu meda? No: paxiosu própiu nudha!); – Bonu custu binu! – Pagu bonu!… (= bonu meda? No: bonu nudha!); – Cabosu custu pisedhu! – Pagu puru!… (= cabosu meda? No: cabosu própiu nudha!); sa nada Pagu puru!… si podet fàere coment'e arresposta chentza dèpere mai nàrrere s'agt. cunsiderau
Sinonimi e contrari
ammerchinzadu,
apenas,
iscassu
| ctr.
bundhante,
meda,
paritzu,
tropu
Modi di dire
csn:
avb.: a pagu = abbellu, in cantitade paga; a pagu a pagu = abbellu abbellu, unu pagu a borta (manera); de su pagu, paghedhu: de su meda, nudha! = mezus pacu chi no nudha; commo dae pacu = de pagu tempus; mesu pagu = pagu etotu; pagubbene, pagu bèni!, pagu bèni miu!… (nadu a làstima) = ite mi siat su bene!, cale bene?!…, nudha!, tropu pagu!; èssere de pacu prus o mancu = de perunu contu, de pagu valore; èssere a contu de pagu = pagu, própiu pagu
Frasi
cussu pacu de cosa chi giuchio a gràscias chi l'avio cuverau! ◊ menzus su pagu chi no su nudha ◊ semus partidos a trumadas, a boltas benninne su pagu chi si teniat ◊ de su pagu, paghedhu, de su meda, nudha! ◊ seis istétius de bonugoru a bolli dividi su pagu de pani e ingaúngiu cun nosu
2.
sa pagu vida chi at tentu ◊ nd'at pigau cussas pagu cosas chi teniat ◊ a bèndhere bi aiat cosa meda, ma a comporare zente paga! ◊ su dinai mi dhu ispendia in pagus oras ◊ custas pagu rigas fuedhant de una chistioni ◊ pagu genti mellus festa! ◊ àcua meda e pisci pagu ◊ cussos pacos fiados fint aggorraos in su corrale ◊ pagus is fogus chi s'alluint in is montis!…
3.
cussa cosa l'ischint in pagos ◊ ndh'amus presiadu medas, ma pagos ant adduidu ◊ medas pagus faint unu meda ◊ fuant pagus is chi isciant a ligi ◊ sos pagos chi bi fint si ndhe sunt andhados puru
4.
immoi biu pagu meda, e nudha puru! ◊ sa cosa prus pagu bona piaghet prus pagu ◊ su cabadhedhu a pacu a pacu lu domo ◊ a trabballai meda, ma a pagai pagu! ◊ su dinai nostru gi est a pagu ◊ est bénnidu pagu innantis ◊ de sodhu ndh'amus pacu ◊ custa cosa est unu pagu druci ◊ su mànigu mi est essidu unu pagu salidu ◊ nc'est peri chini ingrassat papandu pagu ◊ dèu gei nci creu pagu chi torrit a biu ◊ de candu babbu si fut cojau, in butega dhui abarràt pagu: dhui lassàt a mamma ◊ fuant sordaus pagu bestius e pagu armaus
5.
bae chi pagu bi andhas a campu, oe, malàidu comente ses! ◊ pagu ti ndhe naro de su chi cheres ischire, ca est unu segretu! ◊ a isse pagu lu dorches, mancari l'impromitas totu s'oro de su mundhu!
6.
pacubbene meu: fipo tzopu, isarchilatu! ◊ ohi, ite pàsculos, pacubbene nostru: pàsculos non si n'esistint prus ◊ ge seus sigurus in custa vida…: pagu bèni nostru! ◊ a su tempus, pagu bèni, fut prus su preugu chi no su dinai ◊ si lu leaiant a zocu che bannitedhu de pacu prus o mancu
7.
cussa màchina est caminendi a pagu
Cognomi e Proverbi
prb:
non c'est pagu chi non bastit, non c'est meda chi no ispacit ◊ paga zente bona festa!
Etimo
ltn.
paucus
Traduzioni
Francese
peu
Inglese
little,
not very
Spagnolo
poco
Italiano
pòco
Tedesco
wenig.
padezòne , nf, nm: padizona,
padizone,
parigioni Definizione
padedha pitica / min. parigionedhu
Sinonimi e contrari
padedhutza,
pingiadedhu,
pingiorighedhu
Frasi
gai est s'ou dae tempus antigu: unu andhat in frisciolu o padezone, s'àteru est in tres chidas… pudhighinu!
Etimo
ltn.
*patellione(m) ?
Traduzioni
Francese
petite marmite,
petit pot
Inglese
little pan
Spagnolo
cazo,
ollita
Italiano
pentolino,
pignattina
Tedesco
Töpfchen.
paghennennúdha , nm Definizione
ne pagu e ne nudha, pagu de abberu, nau de una persona puru: nau in cobertantza, meda
Frasi
su chi mi at dadu est paghennennudha
2.
cussu paghennennudha no ndhe faghet de cosa in adderetu (G.Ruju)
3.
li ponzeit custu paghennennudha de sa timória chi comintzeit a titillias de fritu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
très peu
Inglese
very little
Spagnolo
muy poco
Italiano
pochìssimo
Tedesco
sehr wenig
pampixèdha , nf Definizione
min. de pampa, frammuledha de fogu
Traduzioni
Francese
petite flamme
Inglese
little flame
Spagnolo
llama pequeña
Italiano
fiammèlla
Tedesco
Flämmchen.
pedrighína , nf: predichina,
predighina,
pretichina,
pretighina,
pitrichina Definizione
(upm) min de pedra, pedra pitichedhedha, prus minuda de sa giarra (ma nau fintzes in custu sensu)
Sinonimi e contrari
brúscula,
pedrischedha,
perdíscula,
perdixedha,
predaredha
Frasi
sas rodas de sa moto tichirriaiant in sa pedrighina de sos tirighinos ◊ su tretu uve si curriat su palu fit unu cucuredhu de pretichina atzuta
2.
so passadu in su fràigu pro isgarrigare sa pedrighina
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pierrette,
caillou
Inglese
little stone
Spagnolo
piedrecilla,
piedrecita
Italiano
pietruzza,
sassolino
Tedesco
kleiner Stein.
perdixèdha , nf: predighedha Definizione
orrughedhu piticu de pedra, pedra minore
Sinonimi e contrari
pedrighina,
pedrischedha,
predaredha
Traduzioni
Francese
caillou
Inglese
little stone
Spagnolo
piedrecilla,
piedrecita
Italiano
sassolino
Tedesco
kleiner Stein.
pibidédhu , nm: pipidedhu Definizione
tipidiu, genia de lanighedha de su linu (o de sa lana etotu), sa parte prus fine de su linu; apen'apena, unu tanti paghedhedhu
Sinonimi e contrari
biculedhu,
filchinida,
palfaruza,
pimpidalla,
pimpirinalla,
pitzuedhu,
uchedhu
Frasi
a chie fut tepenandhe lana o pipidedhu, calicuna allatandhe, candho no fut isciapunandhe (A.Marceddu)
Traduzioni
Francese
petit peu
Inglese
only a little
Spagnolo
poquito
Italiano
pochettino
Tedesco
ein bißchen.
pichininíu , agt Definizione
deasi piticu chi no dhue at mancu it'e bíere
Sinonimi e contrari
minudedhedhu
Traduzioni
Francese
microscopique
Inglese
very little
Spagnolo
muy pequeño
Italiano
minutìssimo
Tedesco
sehr klein.
pichirichédhu , nm Definizione
su pódhighe prus piticu
Sinonimi e contrari
didighedhu,
pintirighedhu,
podhichedhu,
tzintziricu
Terminologia scientifica
crn
Traduzioni
Francese
petit doigt
Inglese
little finger
Spagnolo
meñique
Italiano
mìgnolo
Tedesco
kleiner Finger,
kleine Zehe.
piciochédha , nm Definizione
pipia matuca
Sinonimi e contrari
pisedha
Traduzioni
Francese
fillette
Inglese
little girl
Spagnolo
chiquita
Italiano
ragazzina
Tedesco
kleines Mädchen.
piciochédhu , nm Definizione
pipiu matucu
Sinonimi e contrari
pilocu,
pisedhu 3
Frasi
is maistus depint imparai a is pitzochedhus a chistionai sa limba nosta
Traduzioni
Francese
jeune garçon
Inglese
little boy
Spagnolo
chiquito
Italiano
ragazzino
Tedesco
kleiner Junge.
pidràxu , nm Definizione
genia de pigione mannu, pudha càmpina
Sinonimi e contrari
pitarra
Frasi
at a èssi pidraxu, o marragau, o tzarpadheri? ◊ funt cabendi bentruxus e pidraxus
Terminologia scientifica
pzn, otrix tetrax orientalis
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
poule (champêtre)
Inglese
little bustard
Spagnolo
sisón
Italiano
gallina prataiòla
Tedesco
Zwergtrappe.
podhighítu , nm Definizione
su pódhighe prus piticu de sa manu, de su pei
Sinonimi e contrari
didighedhu,
pintirighedhu,
podhichedhu,
putzichinedhu,
tzintziricu
Terminologia scientifica
crn
Traduzioni
Francese
petit doigt
Inglese
little finger (toe)
Spagnolo
meñique
Italiano
mìgnolo
Tedesco
kleiner Finger,
kleine Zehe.