acalaízu , avb Definizione
pagu pagu
Sinonimi e contrari
acalapena,
addizu,
apenas
Frasi
e bandho e li do un'ispuntone e che essit su tiru chi acalaizu at dadu unu suspiru ◊ est acalaizu cuadu ◊ cussas fint mortas candho fia pitzinna e acalaizu mi las ammento
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tout juste
Inglese
scarcely
Spagnolo
poco
Italiano
appéna
Tedesco
kaum.
addízu , avb, nm: adizu,
aditzi,
adítziu,
aditzu,
aíciu,
aígiu,
aizu,
arítziu Definizione
pagu pagu, un'apenas, un'iscuta innanti / sa die at arvéschidu aizu aizu = at fatu die comogomo
Sinonimi e contrari
acalaizu,
apenas
/
abbizu 1,
agigu,
aizaredhu,
bistentu 1
/
agiummai,
pagu
Frasi
a innòi no nc'est torrau e aditzu aditzu mi salludat ◊ si fint aizu abbistos, si tiant abbizare chi ant fatu errore ◊ cun is angionis seus arribbaus adítziu a coranta duus ◊ aizu aizu assebertaia s'irmina in sa caminera ◊ cussu est aizu: pònendhe àteru! ◊ sas fortzas mias sunt aizu, no sa volontade!◊ in cussu momentu podiat ingurti arítziu arítziu sa salia
2.
carigno una foza de bide aizu isparta (G.Fiori)◊ ia adítziu tocau cun duus corpus e luegu iant abertu po mi fai intrai ◊ aizu murtu, su late s'isvagantat dai sa mughijola a su labiolu
3.
at bidu a primu aizu de lughe e poi l'at intzegadu coment'e unu lampu ◊ ses sentza mancu un'aizu de rispetu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
à peine
Inglese
hardly
Spagnolo
poco,
apenas
Italiano
appéna
Tedesco
kaum.
agígu , nm, avb: azicu,
azigu,
azizu Definizione
pagu, pagu pagu de css. cosa; a trebballu, cun dificurtade
Sinonimi e contrari
acantu 4,
addizu,
aizaredhu,
atzicu,
atzítzigu,
izedhu,
pachedhu,
pachitzedhu,
tzúniu
Frasi
azicu prus addainantis bi at una buteca ◊ aispeta azigu!
2.
fit dormiu, azicu nche l'amus ischidau! ◊ fit grae meda: azigu bi l'amus fata a ndhe lu pesare dae terra ◊ azizu si trateniat de erríghere candho intendhiat su chi naravat cudhu ◊ unu commo agigu dhu cumprendhet!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
peu
Inglese
little
Spagnolo
poco
Italiano
pòco
Tedesco
wenig.
amarghítu , agt Definizione
chi est unu pagu amargu, marigosu
Sinonimi e contrari
arranchidonzu,
dranchizu,
ranchiditzu,
ranchitzu,
ranchizosu,
rantzighitu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
légèrement amer
Inglese
bitterish
Spagnolo
un poco amargo
Italiano
amarógnolo
Tedesco
bitterlich.
antòras , avb Definizione
un'iscuta a como, pag'ora innanti
Sinonimi e contrari
comogomo,
issara,
tandhodandho
Frasi
gei no as a fai cumenti as fatu antoras cun s’ollu de rícinu?!
Traduzioni
Francese
juste avant,
je viens de…
Inglese
a short time ago
Spagnolo
hace poco
Italiano
poco fà
Tedesco
eben.
apunghitài , vrb Definizione
arregòllere cosa a pagu a pagu, cun dificurtade
Sinonimi e contrari
preulire,
regutzulare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
mettre de côté
Inglese
to scrape together
Spagnolo
ahorrar,
recoger poco a poco
Italiano
raggruzzolare
Tedesco
zusammensparen.
atzichédhu , nm: cichedhu,
tichedhu Definizione
un’apenas de calecuna cosa de bufare, o fintzes de àteru, de css. cosa o fàere
Sinonimi e contrari
atzicu,
bucada,
súrbia,
tichichedhu,
ticu*
| ctr.
meda
Frasi
si sos ómines aiant pessau atzichedhu a s'áteru mundu aiant caminau prus zustos!
Traduzioni
Francese
un petit peu
Inglese
very little
Spagnolo
poco
Italiano
pòco pòco
Tedesco
bißchen.
becióngiu , agt: betzonzu,
vetzontzu Definizione
unu pagu béciu
Sinonimi e contrari
becitedhu
| ctr.
giovunedhu
Frasi
a su pipiu po giogare sa mama dhi at istérriu una burrighedha beciòngia in terra
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
vieillot
Inglese
rather old
Spagnolo
un poco viejo
Italiano
vecchiòtto
Tedesco
ziemlich alt.
comogòmo , avb Definizione
immoi immoi, calecunu minutu faet deasi pag'ora de no pòdere nàrrere tandho), ma fintzes própriu in custu momentu
Sinonimi e contrari
antoras,
issara,
maitotu,
paghessora,
tandhodandho
Frasi
nos namus peràulas mai nadas, nàschidas comogomo intro de su coro ◊ che est essidu comogomo: azummai faghiaizis paris isse essindhe e tue intrendhe ◊ comogomo fis rindhe e como ses pranghindhe: ello macu ses?! ◊ comogomo ses a mesudie e luego a sero!
2.
l'apo connota sempre malàida, cussa fémina: comogomo at a sanare, issa!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
il y a un instant
Inglese
just now
Spagnolo
hace poco
Italiano
un àttimo fà,
testé
Tedesco
jetzt gleich.
cotichínu , agt Definizione
unu cotu pagu, male cotu
Sinonimi e contrari
crudonzu
Traduzioni
Francese
peu cuit
Inglese
cooked a little
Spagnolo
poco cocido
Italiano
cottìccio
Tedesco
halbgar.
cruàncinu, cruànciu, cruàngiu, cruàntzinu, cruàntzu , agt Definizione
nau de frutuàriu, chi est pagu cotu
Sinonimi e contrari
cruatzu,
cruàxini,
crudonzu,
cruinciolu
/
cdh. crudànciu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
un peu vert (pas mûr)
Inglese
a little harsh
Spagnolo
un poco verde
Italiano
acerbétto
Tedesco
etwas unreif.
crudónzu , agt: cruonzu,
cudronzu Definizione
nau de cosa posta a còere o de frutu, chi no est cotu bene
Sinonimi e contrari
arbau,
cruànciu,
cruàxini,
cruinciolu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
un peu cru,
un peu vert
Inglese
a little cooked (unripe)
Spagnolo
un poco crudo
Italiano
crudetto
Tedesco
etwas roh.
dangallòne , nm: drangalloe,
drangalloni,
dranghilloi,
dringhilloni,
drongoloi,
drongolone,
tangalloi Definizione
ómine mannu mannu, artu, male fatu, irdeortu, pagu sàbiu puru
Sinonimi e contrari
branghilloi,
càngaru,
dangarone,
dàngaru*,
drangaglieo,
drodhe,
galloi,
giangalloi
Frasi
est a totu dí currellandu: peri bregúngia, unu dranghilloi mannu! ◊ dranghilloi tontu, baidindi! ◊ unu dringhillonedhu de piciocu… arrori!
Terminologia scientifica
zcrn
Traduzioni
Francese
gros homme maladroit et disgracieux,
sot
Inglese
dummy
Spagnolo
hombre grueso i grande un poco bobo
Italiano
uòmo gròsso e strambo,
babbèo
Tedesco
ungeschlachter Mensch.
debbilóngiu, debbilónzu , agt Definizione
debiledhu, unu pagu débbile
Sinonimi e contrari
| ctr.
folte
Frasi
fit mesu surdu e zughiat sa vista puru debbilonza
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
un peu faible
Inglese
pretty weak
Spagnolo
un poco débil
Italiano
debolùccio
Tedesco
schwächlich.
malafidàtu , agt Definizione
chi no giaet fide, no si fidat; fintzes chi no dhue at de si fidare
Sinonimi e contrari
discunfiantzosu,
scunfiantzosu
Frasi
si setzis goi malafidatos de no crèdere a mie, tanno dimannàtelu a su carrale! ◊ sos prus malafidatos sont annatos deretos a si picare su dinari
2.
cussos sont imbrogliones malafidatos
Traduzioni
Francese
méfiant
Inglese
wary
Spagnolo
desconfiado,
de poco fiar
Italiano
diffidènte
Tedesco
mißtrauisch.
pàcu , nm, agt, prn, avb: pagu,
pau 1 Definizione
una cantidade pitica, chi no bastat po su bisóngiu, chi no est su tanti chi serbit, o est su tanti giustu ma sèmpere cantidade pitica: coment'e agt. si podet pònnere innanti o apustis de su nm. e no est sèmpere chi cuncordat; coment'e avb. serbit fintzes a cambiare su significau de un'agt. in sensu menguante: acumpangiandho unu vrb. podet fintzes àere su significau de no, nudha / min. pachitzu, pachitzedhu, paghedhu, paghighedhu, paghitzedhu, paguaghedhu = pagu meda / a/c.: su foedhu coment'e avb. podet cambiare su gradu in su sensu de méngua aciunghedho s'avérbiu meda (chi deosi dhu acostit a nudha, e balet po pagu pagu); manígiu mannu podet tènnere cun dópiu significau irónicu: s'impreat po su normale significau irónicu (es. pagu longu!… = longhixedhu!… = longu meda; pagu feu cussu cristianu!… = feu meda; pagu bellu custu fiore!… = bellu meda), ma acumpàngiat s'agt. in nadas chi narant su contràriu de su contràriu, candho si arrispondhet a chie at impreau s'agt cun significau bonu, de valore positivu: – Bellu custu froi! – Pagu bellu!…(= bellu meda? No: bellu própiu nudha!); – Paxiosu custu pipiu! – Pagu paxiosu!… (= paxiosu meda? No: paxiosu própiu nudha!); – Bonu custu binu! – Pagu bonu!… (= bonu meda? No: bonu nudha!); – Cabosu custu pisedhu! – Pagu puru!… (= cabosu meda? No: cabosu própiu nudha!); sa nada Pagu puru!… si podet fàere coment'e arresposta chentza dèpere mai nàrrere s'agt. cunsiderau
Sinonimi e contrari
ammerchinzadu,
apenas,
iscassu
| ctr.
bundhante,
meda,
paritzu,
tropu
Modi di dire
csn:
avb.: a pagu = abbellu, in cantitade paga; a pagu a pagu = abbellu abbellu, unu pagu a borta (manera); de su pagu, paghedhu: de su meda, nudha! = mezus pacu chi no nudha; commo dae pacu = de pagu tempus; mesu pagu = pagu etotu; pagubbene, pagu bèni!, pagu bèni miu!… (nadu a làstima) = ite mi siat su bene!, cale bene?!…, nudha!, tropu pagu!; èssere de pacu prus o mancu = de perunu contu, de pagu valore; èssere a contu de pagu = pagu, própiu pagu
Frasi
cussu pacu de cosa chi giuchio a gràscias chi l'avio cuverau! ◊ menzus su pagu chi no su nudha ◊ semus partidos a trumadas, a boltas benninne su pagu chi si teniat ◊ de su pagu, paghedhu, de su meda, nudha! ◊ seis istétius de bonugoru a bolli dividi su pagu de pani e ingaúngiu cun nosu
2.
sa pagu vida chi at tentu ◊ nd'at pigau cussas pagu cosas chi teniat ◊ a bèndhere bi aiat cosa meda, ma a comporare zente paga! ◊ su dinai mi dhu ispendia in pagus oras ◊ custas pagu rigas fuedhant de una chistioni ◊ pagu genti mellus festa! ◊ àcua meda e pisci pagu ◊ cussos pacos fiados fint aggorraos in su corrale ◊ pagus is fogus chi s'alluint in is montis!…
3.
cussa cosa l'ischint in pagos ◊ ndh'amus presiadu medas, ma pagos ant adduidu ◊ medas pagus faint unu meda ◊ fuant pagus is chi isciant a ligi ◊ sos pagos chi bi fint si ndhe sunt andhados puru
4.
immoi biu pagu meda, e nudha puru! ◊ sa cosa prus pagu bona piaghet prus pagu ◊ su cabadhedhu a pacu a pacu lu domo ◊ a trabballai meda, ma a pagai pagu! ◊ su dinai nostru gi est a pagu ◊ est bénnidu pagu innantis ◊ de sodhu ndh'amus pacu ◊ custa cosa est unu pagu druci ◊ su mànigu mi est essidu unu pagu salidu ◊ nc'est peri chini ingrassat papandu pagu ◊ dèu gei nci creu pagu chi torrit a biu ◊ de candu babbu si fut cojau, in butega dhui abarràt pagu: dhui lassàt a mamma ◊ fuant sordaus pagu bestius e pagu armaus
5.
bae chi pagu bi andhas a campu, oe, malàidu comente ses! ◊ pagu ti ndhe naro de su chi cheres ischire, ca est unu segretu! ◊ a isse pagu lu dorches, mancari l'impromitas totu s'oro de su mundhu!
6.
pacubbene meu: fipo tzopu, isarchilatu! ◊ ohi, ite pàsculos, pacubbene nostru: pàsculos non si n'esistint prus ◊ ge seus sigurus in custa vida…: pagu bèni nostru! ◊ a su tempus, pagu bèni, fut prus su preugu chi no su dinai ◊ si lu leaiant a zocu che bannitedhu de pacu prus o mancu
7.
cussa màchina est caminendi a pagu
Cognomi e Proverbi
prb:
non c'est pagu chi non bastit, non c'est meda chi no ispacit ◊ paga zente bona festa!
Etimo
ltn.
paucus
Traduzioni
Francese
peu
Inglese
little,
not very
Spagnolo
poco
Italiano
pòco
Tedesco
wenig.
pàdinu , agt, nm Definizione
nau de logu, chi est pagu pagu in calada, chi est in pendhente a una bandha; a logos, abba lena
Sinonimi e contrari
tombiu
Etimo
ltn.
*patidus
Traduzioni
Francese
un peu incliné
Inglese
sloping
Spagnolo
un poco inclinado
Italiano
leggerménte inclinato
Tedesco
etwas schief.
paghennennúdha , nm Definizione
ne pagu e ne nudha, pagu de abberu, nau de una persona puru: nau in cobertantza, meda
Frasi
su chi mi at dadu est paghennennudha
2.
cussu paghennennudha no ndhe faghet de cosa in adderetu (G.Ruju)
3.
li ponzeit custu paghennennudha de sa timória chi comintzeit a titillias de fritu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
très peu
Inglese
very little
Spagnolo
muy poco
Italiano
pochìssimo
Tedesco
sehr wenig
traixínu , agt, nm Definizione
chi o chie afartzat sa fide, chi traighet, benit mancu a sa fide chi s'àteru dhi at giau o dhi giaet, e no faet a si ndhe fidare
Sinonimi e contrari
alevosu,
ifidau,
traitore,
trebiali
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sournois,
faux
Inglese
treacherous
Spagnolo
de poco fiar
Italiano
infido
Tedesco
treulos.
trobeàrzu , agt Definizione
persona mala chi no faet a si ndhe fidare
Sinonimi e contrari
trebiali
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
celui qui porte atteinte (à)
Inglese
tempting,
tempter
Spagnolo
persona mala,
de poco fiar
Italiano
insidiatóre
Tedesco
Nachsteller.