fría , nf, nm: friu Definizione
orrughedhu piticu de cosa; un'iscutighedha, apenas de tempus / in sa nada: sete frios!... = pagu puru!... (pagu diaderus!); unu friedhu = un'iscutighedha
Sinonimi e contrari
chilivrida
/
amenzesu,
iscàmpiu,
iscuta,
patrefíliu,
ratu 2
/
pacu
Frasi
ancu lu facant a frias!◊ si nc'est iscutu in costas de unu monte e fatu s’est in centu milla frias
2.
in s'oltu meu solu bido a tie, iscalzurúgiu, cantas calchi friu ◊ custos pipios sunt sanos, allegros e bonos e paret chi a frios mi calment sa ferida ◊ tempus ci arribbas e fuis, firmadí unu friu! ◊ est istatu unu friedhu a sa muta ◊ unu friu, li sont colatos in conca totucantos sos anneos de sa vita ◊ unu friedhu solu totus si fint assuconatos
3.
nachi at triballadu: sete frios…, tenet totu chentza fatu!
Traduzioni
Francese
instant
Inglese
moment,
only a little
Spagnolo
instante
Italiano
istante,
pochino
Tedesco
Augenblick.
gradixédhu , nm: gredixedhu Definizione
min. de gredu: un'apenas de tempus
Sinonimi e contrari
grei,
iscuta,
mamentu,
pódhixi,
tanchixedhu
Frasi
iscurtant unu gredixedhu e intendendi boxis nci passant deretus ◊ aspetimí unu gredixedhu, gei torru illuegus! ◊ apustis de unu gredixedhu si est postu a isconchiai
Terminologia scientifica
tpc
Traduzioni
Francese
instant
Inglese
moment
Spagnolo
instante
Italiano
àttimo
Tedesco
Augenblick.
iscampiàda , nf Definizione
su bíere o su si fàere a bíere (e fintzes su andhare a bíere, a compidare) impresse impresse, un'iscutighedha, giustu su tanti de nàrrere chi s'est bistu o est andhau
Sinonimi e contrari
acerada,
acherada,
acrarada,
incarada,
incrarada
/
acostada,
lómpia
/
iscuta,
istraviara
| ctr.
cuada,
iscumpàssida
Modi di dire
csn:
èssere a iscampiadas, a s'iscampiada = a bicuacas, a tretus, a iscutas; fàghere css. a s'i. = in su mamentedhu chi unu si agatat chentza abbaidadu, chentza tentadu
Frasi
at fatu un'iscampiada a una de sas bidhas de su fúrriu ◊ semus triballendhe umpare ma nos vidimus a iscampiadas
2.
l'apo bidu un'iscampiada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
en passant,
instant
Inglese
glimpse,
moment
Spagnolo
de pasada,
instante
Italiano
sfuggita,
àttimo
Tedesco
Augenblick.
iscúta , nf Definizione
pagu pagu de tempus, pag'ora / min. iscutighedha; un'i. manna = ora meda
Sinonimi e contrari
àchiu,
fria,
gradixedhu,
iscalancu,
iscàmpiu,
iscurta 1,
mamentu,
pódhixi,
tanchixedhu
Modi di dire
csn:
èssere a iscutas = a iscampiadas, a bicuacas, a bortas goi a bortas gai, a tretus (nadu de zente pro sa muta, su saludu, sos atuamentos, nadu de su tempus pro comente càmbiat de un’ora a s’àtera); a s'iscuta = assora, tandho, in cussu mamentu; da'inoghe a un'iscuta = de immoi a pagu
Frasi
so un'iscuta manna isetendhe a tie! ◊ notas de focu mandho allutas: gai passo sas iscutas ◊ pensamentos, pasu no mi dades un'iscuta! ◊ Bonolvesos esside dae gianna pro iscultare a Gavinu un'iscuta! ◊ totu s'ammíschiat in pacas iscutas ◊ teniat gana de s'isvrasiare un'iscuta de ora ◊ apustis de un'iscutixedha cust'ómini s'est mortu po su spítzulu de una píbera
2.
custu tempus no tenet frimmesa: a iscutas bogat su sole e a iscutas proet ◊ depet èssere macu: a iscutas riet e a iscutas pranghet! ◊ a iscutas est, su malàidu: a candho istat male meda, a candho paret unu pagu! ◊ pro sos grodhes faghimis sa tenta a iscutas cadunu
3.
Giuanne, a s’iscuta, si presentat cun sa conca de mortu in pianta de manos e bínchida s'iscummissa!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
petit moment
Inglese
little moment
Spagnolo
ratito
Italiano
momentino
Tedesco
Weilchen.
maméntu , nm: mementu,
momentu Definizione
pagu pagu de tempus, un'iscuta, tempus chi durat pagu
Sinonimi e contrari
àchiu,
iscuta
Modi di dire
csn:
in d-unu mamentu = in d-unu sinnu, in d-unu patrefíliu; unu mamentu est = bi cheret pagu, bi cheret nudha a…
Frasi
chi intendha su mementu de su dolore chin su gustu de s'amore! ◊ candho ant bidu su Cristos de Gartedhi si lis est astrintu su coro: pariat chi lu aiant cravau in su mamentu ◊ su gosu durat solu unu mementu ◊ Gesummaria, ite mamentu feu: e comente cherides chi la orda?! (Farina)
2.
est unu mamentu a rúere in logos goi, ca iscàdrias che nudha!
Terminologia scientifica
tpc
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
moment
Inglese
moment
Spagnolo
momento
Italiano
moménto
Tedesco
Moment,
Augenblick.
paterefíliu , nm: patifíliu,
patinefillu,
patrefígliu,
patrefíliu,
patrefíriu Definizione
iscutighedha de pagu tempus, unu sinnu, una furriada de ogos, su tempus de si fàere su sinnale de sa grughe
Sinonimi e contrari
fria,
iscàmpiu,
iscuta
Frasi
no parit beru, in d-unu patrefígliu totu custu scarcàsciu! ◊ ant ispedhadu su fiadu in d-unu patrefíliu ◊ arregortus duus panis, in patinefillu si dhus at iscatasciaus!
Terminologia scientifica
tpc
Etimo
ltn.e
Pater et Filius
Traduzioni
Francese
moment
Inglese
moment
Spagnolo
instante,
rato,
momento
Italiano
àttimo
Tedesco
Augenblick.
ràtu 2 , nm: arratu 1 Definizione
si narat de tempus: unu pagu / avb., a ratus a ratus = a iscutas, a pasias
Sinonimi e contrari
amenzesu,
fria,
iscàmpiu,
paterefíliu
Frasi
si no podes unu ratu bizare cun megus, biza pro s'inimigu chi la tenet cun tegus! ◊ pagu ratu fait fia cun issus ◊ de inguni a unu ratu si ndi est andau ◊ su ratu est beniu de ti nd'iscidai!
Etimo
spn.
rato
Traduzioni
Francese
instant,
moment
Inglese
moment
Spagnolo
rato
Italiano
istante,
moménto
Tedesco
Augenblick.
tanchédhu , nm: tanchixedhu Definizione
min. de tancu, orrugu, tancu piticu, un'apenas; nau de tempus, un'iscuta
Sinonimi e contrari
acodedhu,
arroghedhu,
arróncinu,
bículu,
bucone,
pitzuedhu,
tanconedhu
/
gradixedhu,
iscuta,
pódhixi
2.
pustis de unu tanchixedhu, su fogu fiat allutu e s'àcua giai callenti
Traduzioni
Francese
morceau,
moment
Inglese
bit,
moment
Spagnolo
trocito,
ratito
Italiano
pezzétto,
moménto
Tedesco
Stück,
Augenblick.