acantighédhu , nm Definizione
min. de acantu 1
Sinonimi e contrari
acodedhu,
arroghedhu,
incuedhu,
mingulitu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
petit morceau
Inglese
little piece
Spagnolo
trocito
Italiano
pezzettino
Tedesco
Stückchen.
acàntu 1 , nm: cànciu,
ecante Definizione
parte de una cosa, unu bículu, unu pagu (fintzes de tempus), unu tanti pagu / min. acantedhu
Sinonimi e contrari
arrogu,
arruncu,
bículu,
filchinida,
istallada,
pitzuedhu,
rúgiu 1,
strónciu,
tancu,
ticu
/
iscuta
/
agimmai
Frasi
at postu in sa cassarola un'acantu de abba ◊ no ti movet acantu mancu su prantu de fizos tuos! ◊ bae a frundhagu e ndhe pigas un'acantu de pisu sicu!
2.
su binu est acantu durci ◊ iseta acantedhu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
morceau
Inglese
piece
Spagnolo
trozo,
pedazo
Italiano
pèzzo
Tedesco
Stück.
acodèdha, acodédhu , nm: ancodedhu,
codedhu Definizione
unu bículu piticu / min. acodedhedha
Sinonimi e contrari
acantighedhu,
arroghedhu,
arróncinu,
bículu,
bucone,
incodedhu,
incuedhu,
mingulitu,
pitzuedhu,
tanchedhu,
uchedhu
Frasi
chi portas una pinna e un'acodedha de paperi t'iscrís s'indiritzu ◊ furànt trigu po si podi fai un'acodedhu de pani ◊ de sa buciachita ndi at bogau un'acodedhu de zigarru ◊ si fiat fatu unu bistiri cun ancodedhus de arrobba ◊ apu allichidiu un'acodedhu de arruga ◊ dhi donat su pani po andai a trabballai ma dhi arrecumandat de ndi torrai un'acodedhedha
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
petit morceau
Inglese
little piece
Spagnolo
trocito
Italiano
pezzettino,
mozzicóne
Tedesco
Stückchen,
Stummel.
arroghédhu , nm Definizione
min. de arrogu, bículu minore
Sinonimi e contrari
acantighedhu,
acodedhu,
bículu,
bucone,
incuedhu,
mingulitu,
pitzuedhu,
tanchedhu
Traduzioni
Francese
petit morceau
Inglese
bit
Spagnolo
trocito
Italiano
pezzettino
Tedesco
Stückchen.
arrógu , nm: orrogu Definizione
donniuna de is partes de una cosa segada, crantu, bículu, ma fintzes parte de unu totu intreu / min. arroghedhu, arroghedhedhu, arroghixedhu; un'arrogu mannu = rujone; arrogu de… = nadu cun arrennegu o a menisprésiu de cosa intrea, de ccn.
Sinonimi e contrari
arruncu,
bículu,
cabone,
cànciu,
filchinida,
istallada,
pitzuedhu,
rucru,
strónciu,
tancu
/
palte,
tretu
Modi di dire
csn:
tiraindi arrogu = fàghere sa cosa chentza delicadesa peruna; andaisindi a arrogus = nadu de cosa, isparfaruzàresi, andhàreche, istacàresi a cantos; calai a arrogus = nadu de bestimenta, èssere irfata, betza meda, a cantos, cossumida; fai cosa a arrogus e a mússius = a tretos, a iscutas, no totu pínnigu
Frasi
papai un'arrogu de pani, de petza, de casu ◊ poni duus arrogus de linna a su fogu! ◊ pigu un'arrogu de giornali po allúiri su fogu
2.
ant bombardau s’arrogu de mari ananti de sa citadi ◊ po unu bell'arrogu sa costera àrtziat cun d-unu péndinu longu e addasiau (R.Spissu)◊ de su contu nd'apu inténdiu un'arrogu ◊ cun custus arrogus de iscedas si podit fai un'istória ◊ de sa ventana si bit un'arrogu de sa pineta
3.
apu a arrespundi a cust'arrogu de paperi chi mi ant presentau ◊ arrogu de molenti, baidindi! ◊ si dha portamu dèu cuss'arrogu de divisa biat ca si pinnigànt, is itzaracus!…
4.
fai abbellu, ca ndi tiras arrogu! ◊ cussu narat fuedhus chi ti ndi tirant s'arrogu! ◊ a giovunedhu at lassau s'ànima a arrogus me in sartu, pascendi crabas
Traduzioni
Francese
morceau
Inglese
piece
Spagnolo
trocito,
pizca
Italiano
pèzzo,
brandèllo
Tedesco
Stück.
bículu , nm: bícuru,
pículu Definizione
parte, minore, de una css. cosa prus manna: a bortas podet èssere no parte ma totu, pentzau a dónnia modu coment'e parte de calecuna cosa prus manna; a bortas si narat de persona a disprétziu
Sinonimi e contrari
acantu 1,
arrogu,
arróncinu,
arruncu,
bucone,
cànciu,
filchinida,
friginida,
istallada,
moróculu,
pitzuedhu,
strónciu,
tancu,
túturu
| ctr.
totu
Frasi
a tàpulu bi at postu unu bículu de robba diferente ◊ zughiat unu bículu de casu e de pane a manigare ◊ amos lígidu unu bículu de lítera ◊ cussu terrinu no est unu bículu, ma una tanca! ◊ triballaiat a sa zoronada, ca teniat petzi carchi bículu in fatore a mesapare
2.
bículu de ómine, frade tou, a no nos dare una manu bidíndhennos goi in apretu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
morceau,
bout
Inglese
piece
Spagnolo
pedazo
Italiano
pèzzo
Tedesco
Stück,
Teil.
brànu , nm Definizione
orrugu o tretu de cosa iscrita, unas cantu errigas, parte de una pàgina, de una lítera o àteru
Traduzioni
Francese
morceau,
passage
Inglese
passage
Spagnolo
pasaje,
pieza
Italiano
brano
Tedesco
Abschnitt.
cànciu , nm: acantu 1,
cante 1,
cantu 1,
cantzu,
crantu,
ecante Definizione
parte de una cosa, unu pagu, unu bículu / min. cantedhu, cantighedhu
Sinonimi e contrari
arrogu,
arruncu,
bículu,
filchinida,
istallada,
pitzuedhu,
rúgiu 1,
strónciu,
tancu
/
agimmai
| ctr.
totu
Modi di dire
csn:
fàghere a cantos = arrogai; dare cosa a cantu in manu = manera de fai de chini pigat is àterus acomenti e pipius mancu bellus a si pigai sa cosa de passei etotu
Frasi
est orrostindhe sartitzu e dolandhe a cantzu a cantzu dae s'ispidu! ◊ ses tentu in forte a névrios e miudhu ca su cantzu prus bonu ti as papau (L.Loi)◊ cun cantos de carvone iscriia subra de sas rocas ◊ candho isparabant sas minas, sos cantos de sa preda bolabant e falabant allargu ◊ sa tancadura si podet apèrrere cun unu crantu de ferru ◊ carchi unu andhet a vatire cante de abba!
2.
restant de afidare luego, cun pagu frazu, ca, tantu, sa picioca puru est cant'e sola, chena parentes
3.
mere limidu, lampu: a sos teracos lis daet su casu a cantu in manu! ◊ lassa chi si lu leet isse etotu su chi li serbit, no li dias sa cosa a cantu in manu, za est mannu!
Etimo
ltn.
canthus
Traduzioni
Francese
morceau
Inglese
piece
Spagnolo
trozo
Italiano
pèzzo,
segménto
Tedesco
Stück.
candhulítu 2 , nm Definizione
candhela de astrau, comente ndhe faet candho si astrat s'abba in is istidhigadòrgios
Traduzioni
Francese
morceau de glace qui pend,
glaçon
Inglese
rime
Spagnolo
carámbano
Italiano
ghiacciòlo
Tedesco
Eiszapfen.
carafúndhula , nf, nm: caravúdhulu Definizione
farinu, orrughedhu de pane
Sinonimi e contrari
caravudhuca,
chilivrida,
palfaruza
Frasi
gighiat a manigare pagos caravúdhulos de casu
Etimo
cdh.
caravúdhuli
Traduzioni
Francese
petit morceau,
petit bout
Inglese
bit
Spagnolo
pedazo
Italiano
brìciolo,
framménto
Tedesco
Stückchen.
ciribbículu , nm Definizione
orrughedhu, pimpirida pitichedhedha de cosa, cositedha de pagu contu
Sinonimi e contrari
ciribbídhulu
/
ttrs. ciribbícuru
Frasi
cussu no gighet unu ciribbículu de chervedhu!
Traduzioni
Francese
petit morceau,
miette,
petit bout
Inglese
bit
Spagnolo
trocito
Italiano
briciolino,
coserèlla
Tedesco
kleines Stückchen.
coèdha , nf Definizione
min. de coa; sa parte de fundhu de una camisa, sa de chínghere aintru de is pantalones; in is sedhatzos, arretranga / leare a ccn. a pedra in c. = istàreli sempre ifatu chentza lu fidare nudha timindhe de lu pèrdere
Sinonimi e contrari
coita,
coutza
Frasi
tres pisedhos si pessighint a coedhas mesu fora impipèndhesi de su fritu (G.Becciu)
3.
cocinedhu est tocau de coedha
Traduzioni
Francese
coin,
bout,
morceau
Inglese
margin
Spagnolo
borde
Italiano
lémbo
Tedesco
Zipfel.
gulosína , nf Definizione
cosa a papare chi praghet meda, licante
Sinonimi e contrari
apetitoja,
bobboe,
ingula,
licantzadoria,
licantzúmene,
liconia,
pititeria
Etimo
ctl., spn.
Traduzioni
Francese
gourmandise,
morceau de roi
Inglese
delicacy
Spagnolo
golosina
Italiano
boccóne ghiótto,
leccornìa
Tedesco
Leckerbissen.
incuédhu , nm Definizione
biculedhu, parte pitica, un'apenas de css. cosa / min. incuedhedhu, incuarradhedhu
Sinonimi e contrari
acantighedhu,
acodedhu*,
arroghedhu,
bículu,
bucone,
incodedhu,
pitzuedhu,
tanchedhu,
uchedhu
/
tichedhu
Frasi
totu intreu, ei: ellus a incuedhus?! ◊ fullianci is incuedhus de s'ampudha arrogada! ◊ donniunu teniat un'incuedhu de terra ◊ sa crocoriga, comenti ndi dh'at isciarrocada, si est segada in centumilla e un'incuedhu ◊ mi papu un'incuedhu de pani e casu ◊ nci at un'incuedhedhu de pani e un'incuedhedhu de pani si papaus!
2.
po t'indruciai sa buca piga un'incuedhu de cafei cun tzúcuru meda!
Traduzioni
Francese
petit morceau
Inglese
bit
Spagnolo
pedacito
Italiano
pezzétto
Tedesco
Stückchen.
licantzadoría , nf Definizione
cosa de papare licantza, gustosa meda
Sinonimi e contrari
apetitoja,
arrechessitu,
bobboe,
gulosina,
licantzúmene,
licardina,
liconia,
pititeria
Frasi
in sa càscia serrada a frísciu mamma bi cuaiat sas licantzadorias ◊ fint licantzadorias preparadas abbididamente pro Pasca
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
gourmandise,
morceau de roi
Inglese
delicacy
Spagnolo
exquisitez,
manjar
Italiano
leccornìa,
prelibatézza
Tedesco
Leckerei.
mossàda , nf: mossiada Definizione
su pigare a móssigu, su istrínghere cun is dentes; fintzes orrugu de cosa chi si segat a mossu papandho, orrugu mannu de cosa
Sinonimi e contrari
bucone,
móssicu,
mossu,
struncionada
Frasi
una mossiada de burrincu! ◊ duas mossadas e cudha sartitza che fit collida!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
morsure,
morceau,
bout
Inglese
bite,
scrap
Spagnolo
mordisco
Italiano
mòrso,
boccóne
Tedesco
Biß,
Bissen.
pitzuédhu , nm Definizione
orrughedhu piticu, un'apenas de cosa
Sinonimi e contrari
arrogu,
bículu,
bucone,
cànciu,
pítzia,
tancu,
túturu
Frasi
depu aciungi unu pitzuedhu de craboni a su fogu
Traduzioni
Francese
petit morceau
Inglese
small piece
Spagnolo
trocito,
pedazo
Italiano
pezzétto
Tedesco
Stückchen.
rúcru , nm: arruxu,
rugru,
rúgiu 1,
rugu,
ruju 1 Definizione
donniuna de is partes de una cosa segada; una parte (pitica) de su bestiàmene, de su tàgiu
Sinonimi e contrari
acantu 1,
arrogu*,
bículu,
cabone,
istallada,
orrogu,
pitzuedhu,
tancu
/
fiotu,
grústiu,
rucrada,
tropedhu
Modi di dire
csn:
lassare una cosa, una faina, unu triballu a rugos = a mesincumentu, chentza agabbadu; faedhare a rugos = male, de no si cumprèndhere bene su chi si narat; marghinare sa cosa a ruju, mastigare a rugos = male, a cantos russos
Frasi
altzat sa lepa unta a una manu e l'abbassat punghindhe faca a terra su rugu mezus ◊ fit mastighendhe calchi ruju de zigarru
2.
unu rugu de sa robba si est iscambadu
3.
sa muzere lassaiat sa faina a rúgios e leaiat sos fizos a bídere su babbu chin sos boes
Traduzioni
Francese
morceau,
partie
Inglese
piece
Spagnolo
trozo
Italiano
spezzóne,
pèzzo
Tedesco
Stück,
Teil.
sonàda , nf Definizione
su sonare, fintzes música de sonare o sonada; in cobertantza, cosa chi si giaet a cumprèndhere de comente foedhat, unu, s’idea chi unu tenet de nàrrere / sa s. su fatu! = nadu e fatu, puntu e mortu
Frasi
su fuedhai de mamma est sa sonada plus dulci de su creau ◊ istranzas no mi parent prus cussas sonadas, mancari no sonent sas campanas de bidha ◊ o su tziu, fetzissí una sonada ca si feus unu ballixedhu!
2.
canno mi at propostu de mi dare un'incàrrigu mannu, apo cumpresu luego sa sonada e sa trassa ◊ toca, fuedha: intendeus custa sonada!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sonate,
morceau
Inglese
ring,
sonata
Spagnolo
sonada,
sonata
Italiano
sonata
Tedesco
Spiel,
Sonate.
strónciu, strónciulu , nm: strúnciu,
strúnciulu,
trónciu* Definizione
bículu, orrugu de cosa, prus che àteru pane, segau a manos / segai a strónciu = nau de manera de fàere a sa grussera, chentza delicadesa e ne crabbu
Sinonimi e contrari
acantu 1,
arrogu,
bículu,
istallada,
rúgiu 1,
tancu
| ctr.
totu
Frasi
donaisidhu unu strúnciu de pani! ◊ unu strónciu de pani e saludi po bivi in allirghia! ◊ giaunàt candu no agatàt a nemus de dhi donai unu strónciu de pani ◊ su malassortau est cumossendu ferenu po unu strónciulu de civraxu
Traduzioni
Francese
morceau,
bout
Inglese
piece
Spagnolo
trozo
Italiano
pèzzo
Tedesco
Stück.