fría , nf, nm: friu Definition
orrughedhu piticu de cosa; un'iscutighedha, apenas de tempus / in sa nada: sete frios!... = pagu puru!... (pagu diaderus!); unu friedhu = un'iscutighedha
Synonyms e antonyms
chilivrida
/
amenzesu,
iscàmpiu,
iscuta,
patrefíliu,
ratu 2
/
pacu
Sentences
ancu lu facant a frias!◊ si nc'est iscutu in costas de unu monte e fatu s’est in centu milla frias
2.
in s'oltu meu solu bido a tie, iscalzurúgiu, cantas calchi friu ◊ custos pipios sunt sanos, allegros e bonos e paret chi a frios mi calment sa ferida ◊ tempus ci arribbas e fuis, firmadí unu friu! ◊ est istatu unu friedhu a sa muta ◊ unu friu, li sont colatos in conca totucantos sos anneos de sa vita ◊ unu friedhu solu totus si fint assuconatos
3.
nachi at triballadu: sete frios…, tenet totu chentza fatu!
Translations
French
instant
English
moment,
only a little
Spanish
instante
Italian
istante,
pochino
German
Augenblick.
gradixédhu , nm: gredixedhu Definition
min. de gredu: un'apenas de tempus
Synonyms e antonyms
grei,
iscuta,
mamentu,
pódhixi,
tanchixedhu
Sentences
iscurtant unu gredixedhu e intendendi boxis nci passant deretus ◊ aspetimí unu gredixedhu, gei torru illuegus! ◊ apustis de unu gredixedhu si est postu a isconchiai
Scientific Terminology
tpc
Translations
French
instant
English
moment
Spanish
instante
Italian
àttimo
German
Augenblick.
iscampiàda , nf Definition
su bíere o su si fàere a bíere (e fintzes su andhare a bíere, a compidare) impresse impresse, un'iscutighedha, giustu su tanti de nàrrere chi s'est bistu o est andhau
Synonyms e antonyms
acerada,
acherada,
acrarada,
incarada,
incrarada
/
acostada,
lómpia
/
iscuta,
istraviara
| ctr.
cuada,
iscumpàssida
Idioms
csn:
èssere a iscampiadas, a s'iscampiada = a bicuacas, a tretus, a iscutas; fàghere css. a s'i. = in su mamentedhu chi unu si agatat chentza abbaidadu, chentza tentadu
Sentences
at fatu un'iscampiada a una de sas bidhas de su fúrriu ◊ semus triballendhe umpare ma nos vidimus a iscampiadas
2.
l'apo bidu un'iscampiada
Etymon
srd.
Translations
French
en passant,
instant
English
glimpse,
moment
Spanish
de pasada,
instante
Italian
sfuggita,
àttimo
German
Augenblick.
iscúta , nf Definition
pagu pagu de tempus, pag'ora / min. iscutighedha; un'i. manna = ora meda
Synonyms e antonyms
àchiu,
fria,
gradixedhu,
iscalancu,
iscàmpiu,
iscurta 1,
mamentu,
pódhixi,
tanchixedhu
Idioms
csn:
èssere a iscutas = a iscampiadas, a bicuacas, a bortas goi a bortas gai, a tretus (nadu de zente pro sa muta, su saludu, sos atuamentos, nadu de su tempus pro comente càmbiat de un’ora a s’àtera); a s'iscuta = assora, tandho, in cussu mamentu; da'inoghe a un'iscuta = de immoi a pagu
Sentences
so un'iscuta manna isetendhe a tie! ◊ notas de focu mandho allutas: gai passo sas iscutas ◊ pensamentos, pasu no mi dades un'iscuta! ◊ Bonolvesos esside dae gianna pro iscultare a Gavinu un'iscuta! ◊ totu s'ammíschiat in pacas iscutas ◊ teniat gana de s'isvrasiare un'iscuta de ora ◊ apustis de un'iscutixedha cust'ómini s'est mortu po su spítzulu de una píbera
2.
custu tempus no tenet frimmesa: a iscutas bogat su sole e a iscutas proet ◊ depet èssere macu: a iscutas riet e a iscutas pranghet! ◊ a iscutas est, su malàidu: a candho istat male meda, a candho paret unu pagu! ◊ pro sos grodhes faghimis sa tenta a iscutas cadunu
3.
Giuanne, a s’iscuta, si presentat cun sa conca de mortu in pianta de manos e bínchida s'iscummissa!
Etymon
srd.
Translations
French
petit moment
English
little moment
Spanish
ratito
Italian
momentino
German
Weilchen.
maméntu , nm: mementu,
momentu Definition
pagu pagu de tempus, un'iscuta, tempus chi durat pagu
Synonyms e antonyms
àchiu,
iscuta
Idioms
csn:
in d-unu mamentu = in d-unu sinnu, in d-unu patrefíliu; unu mamentu est = bi cheret pagu, bi cheret nudha a…
Sentences
chi intendha su mementu de su dolore chin su gustu de s'amore! ◊ candho ant bidu su Cristos de Gartedhi si lis est astrintu su coro: pariat chi lu aiant cravau in su mamentu ◊ su gosu durat solu unu mementu ◊ Gesummaria, ite mamentu feu: e comente cherides chi la orda?! (Farina)
2.
est unu mamentu a rúere in logos goi, ca iscàdrias che nudha!
Scientific Terminology
tpc
Etymon
itl.
Translations
French
moment
English
moment
Spanish
momento
Italian
moménto
German
Moment,
Augenblick.
paterefíliu , nm: patifíliu,
patinefillu,
patrefígliu,
patrefíliu,
patrefíriu Definition
iscutighedha de pagu tempus, unu sinnu, una furriada de ogos, su tempus de si fàere su sinnale de sa grughe
Synonyms e antonyms
fria,
iscàmpiu,
iscuta
Sentences
no parit beru, in d-unu patrefígliu totu custu scarcàsciu! ◊ ant ispedhadu su fiadu in d-unu patrefíliu ◊ arregortus duus panis, in patinefillu si dhus at iscatasciaus!
Scientific Terminology
tpc
Etymon
ltn.e
Pater et Filius
Translations
French
moment
English
moment
Spanish
instante,
rato,
momento
Italian
àttimo
German
Augenblick.
ràtu 2 , nm: arratu 1 Definition
si narat de tempus: unu pagu / avb., a ratus a ratus = a iscutas, a pasias
Synonyms e antonyms
amenzesu,
fria,
iscàmpiu,
paterefíliu
Sentences
si no podes unu ratu bizare cun megus, biza pro s'inimigu chi la tenet cun tegus! ◊ pagu ratu fait fia cun issus ◊ de inguni a unu ratu si ndi est andau ◊ su ratu est beniu de ti nd'iscidai!
Etymon
spn.
rato
Translations
French
instant,
moment
English
moment
Spanish
rato
Italian
istante,
moménto
German
Augenblick.
tanchédhu , nm: tanchixedhu Definition
min. de tancu, orrugu, tancu piticu, un'apenas; nau de tempus, un'iscuta
Synonyms e antonyms
acodedhu,
arroghedhu,
arróncinu,
bículu,
bucone,
pitzuedhu,
tanconedhu
/
gradixedhu,
iscuta,
pódhixi
2.
pustis de unu tanchixedhu, su fogu fiat allutu e s'àcua giai callenti
Translations
French
morceau,
moment
English
bit,
moment
Spanish
trocito,
ratito
Italian
pezzétto,
moménto
German
Stück,
Augenblick.