apèsta , nf: apeste,
pelte* Definizione
maladia mala apicigosa chi s'ispainat e leat a gente meda, ma fintzes maladia o male bastat chi siat; in cobertantza si narat de su margiane (ca si papat is angiones), o fintzes de gente mala chi no si podet padire / genia de frastimu: s'apesta niedha chi che lu boghet! = anchi si morxat de pesta!
Sinonimi e contrari
pidémia
/
grodhe,
magliane
Frasi
s'apesta niedha che lu boghet, a isse solu! ◊ bi ndhe at àpidu de apestes in s'istória!…
Traduzioni
Francese
peste
Inglese
plague
Spagnolo
peste
Italiano
pèste
Tedesco
Pest.
malàndra , nf: marandra,
melandra Definizione
genia de freadura de sa pedhe fata a su friga friga forte cun calecuna cosa, o fintzes de segada / èssere musca e malandra = (nau de duus) èssiri sempri impari
Sinonimi e contrari
caizone,
costana,
freadura,
gliaga,
iscalabrada,
piticada,
secada
Frasi
a sa malandra acudit sa musca
2.
bidetilos, colloitos musca e malandra!
Etimo
ltn.
malandria
Traduzioni
Francese
plaie,
écorchure
Inglese
plague caused,
in pack animals,
by the pack-saddle or the saddle
Spagnolo
matadura
Italiano
guidalésco
Tedesco
Schramme.
moltína , nf: mortina,
murtina Definizione
maladia mortale chi leat a gente o animales a meda
Sinonimi e contrari
mortalidade,
mortalla
Frasi
in parte bi semus rimediendhe a sa moltina de su bestiàmine ◊ contipitzabat unu grústiu de crapedhas, ma sa murtina cad'annu lias ispistidhabat ◊ comporaes unu grústiu de porcos e una chedha de berbeches, assumancu si si ghetat sa murtina a unu parile bos sarbaes chin s'àteru
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
épidémie (de peste etc.)
Inglese
plague
Spagnolo
pestilencia,
mortandad
Italiano
pestilènza
Tedesco
Pest,
Pestilenz.
rúlta , nf: rusta Definizione
rusta maseda, genia de bobboitedhu piticu chi suspit su sàmbene de is animales; nau in cobertantza, dónnia animale dannosu, ma mescamente su margiane; nau de gente puru, chi o chie est malafatore
Sinonimi e contrari
chímighe,
chínniche,
corosta*,
pinni
/
animabi,
apesta,
grodhe,
magliane
2.
si los mànicat sa rusta ◊ cussa rusta no ti lassat anzones, si no bi daes tentu ◊ cussa rusta catzadila: est zente chi si imbitzat a inoghe no ti coizat nudha
Cognomi e Proverbi
prb:
Rusta
Terminologia scientifica
crp
Traduzioni
Francese
punaise,
épidémie,
fléau
Inglese
bug,
plague
Spagnolo
chinche,
plaga
Italiano
cìmice,
pestilènza,
flagèllo
Tedesco
Wanze,
Ekel,
Geißel.