apèsta , nf: apeste, pelte* Definitzione maladia mala apicigosa chi s'ispainat e leat a gente meda, ma fintzes maladia o male bastat chi siat; in cobertantza si narat de su margiane (ca si papat is angiones), o fintzes de gente mala chi no si podet padire / genia de frastimu: s'apesta niedha chi che lu boghet! = anchi si morxat de pesta! Sinònimos e contràrios pidémia / grodhe, magliane Frases s'apesta niedha che lu boghet, a isse solu! ◊ bi ndhe at àpidu de apestes in s'istória!… Tradutziones Frantzesu peste Ingresu plague Ispagnolu peste Italianu pèste Tedescu Pest.
malàndra , nf: marandra, melandra Definitzione genia de freadura de sa pedhe fata a su friga friga forte cun calecuna cosa, o fintzes de segada / èssere musca e malandra = (nau de duus) èssiri sempri impari Sinònimos e contràrios caizone, costana, freadura, gliaga, iscalabrada, piticada, secada Frases a sa malandra acudit sa musca 2. bidetilos, colloitos musca e malandra! Ètimu ltn. malandria Tradutziones Frantzesu plaie, écorchure Ingresu plague caused, in pack animals, by the pack-saddle or the saddle Ispagnolu matadura Italianu guidalésco Tedescu Schramme.
moltína , nf: mortina, murtina Definitzione maladia mortale chi leat a gente o animales a meda Sinònimos e contràrios mortalidade, mortalla Frases in parte bi semus rimediendhe a sa moltina de su bestiàmine ◊ contipitzabat unu grústiu de crapedhas, ma sa murtina cad'annu lias ispistidhabat ◊ comporaes unu grústiu de porcos e una chedha de berbeches, assumancu si si ghetat sa murtina a unu parile bos sarbaes chin s'àteru Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu épidémie (de peste etc.) Ingresu plague Ispagnolu pestilencia, mortandad Italianu pestilènza Tedescu Pest, Pestilenz.
rúlta , nf: rusta Definitzione rusta maseda, genia de bobboitedhu piticu chi suspit su sàmbene de is animales; nau in cobertantza, dónnia animale dannosu, ma mescamente su margiane; nau de gente puru, chi o chie est malafatore Sinònimos e contràrios chímighe, chínniche, corosta*, pinni / animabi, apesta, grodhe, magliane 2. si los mànicat sa rusta ◊ cussa rusta no ti lassat anzones, si no bi daes tentu ◊ cussa rusta catzadila: est zente chi si imbitzat a inoghe no ti coizat nudha Sambenados e Provèrbios prb: Rusta Terminologia iscientìfica crp Tradutziones Frantzesu punaise, épidémie, fléau Ingresu bug, plague Ispagnolu chinche, plaga Italianu cìmice, pestilènza, flagèllo Tedescu Wanze, Ekel, Geißel.