incapotài, incapotàre , vrb: ingapotare Definizione
pònnere o bestire su capoto
Sinonimi e contrari
acabbanai,
acaparronare,
acavanai,
acugudhare,
ammantai,
incaparonare
Traduzioni
Francese
envelopper dans un manteau
Inglese
to put an overcoat on
Spagnolo
poner el abrigo
Italiano
incappottare
Tedesco
einen Mantel anziehen.
inchighiristài, inchighiristàre , vrb: incixiristari,
incragaristai,
increghestare Definizione
coment'e fàere o artzare sa crogorista, arrennegare, su si crèdere meda, bogare sa conca de su sacu foedhandho cun atza
Sinonimi e contrari
achibberare,
achighiristai,
altivai,
inchibberare,
inchighiridhare
/
abbetiae,
afutare,
airai,
aorcare,
arrabbiai,
arrannegai,
collobbiare,
inchestare,
inchietae,
inchimerai,
incrabudhire,
infelai,
infuterare,
insutzuligai,
intziminire,
renignai
Frasi
at rispostu increghestèndhesi ca sos disisvios fint totu solu pro sos zòvanos ◊ mi furia incragaristada ancora de prus e ia crétiu de passai is dis prus orrorosas de sa vida
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se fâcher à mort,
remplir d'orgueil,
lever la crête
Inglese
to fret and fume,
to make proud,
to get cocky
Spagnolo
alzar el gallo
Italiano
adirarsi forteménte,
insuperbire,
alzar la crésta
Tedesco
sich erzürnen,
stolz werden,
den Kamm schwellen lassen.
inchigiàre , vrb: inchizare Definizione
fàere o essire coment'e in cara trista, o fintzes arrennegada; nau de s'aera, annuare
Sinonimi e contrari
achizare,
acristai,
inchizire,
incilliri
2.
sas boghes de su bentu inchizant s'ària che lamentos de atitadora ◊ s'aera oe si ch'est inchizendhe
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
froncer le sourcil (s)
Inglese
to frown
Spagnolo
fruncir el ceño
Italiano
accigliarsi
Tedesco
ein finsteres Gesicht machen.
incillíri , vrb: incixie,
incixiri Definizione
ammostare o fàere cara de inchietu istringhendho is chígios; pònnere pentzamentu
Sinonimi e contrari
achizare,
acristai,
inchigiare,
inchizire,
increstare,
ingrispire
Frasi
candu nant cancuna cosa po issa s'incillit e s'inchietat, ma est pronta a perdonai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
froncer le sourcil (s)
Inglese
to frown
Spagnolo
fruncir el ceño
Italiano
accigliare
Tedesco
ein finsteres Gesicht machen.
inciummàre , vrb Definizione
bufare (binu) meda
Sinonimi e contrari
abbumbare,
acirrai,
aciumai,
bufae,
imbreacare,
inciumire*,
ingullire,
trincai
Traduzioni
Francese
pinter
Inglese
to booze
Spagnolo
empinar el codo
Italiano
sbevazzare
Tedesco
saufen.
incràs , avb: uncràs Definizione
sa die apustis de una die calesiògiat, difatu
Sinonimi e contrari
cras
Frasi
sa die nono, ma s'incràs fint andhados ◊ Micheledhu est arrenésciu a biri su mari isceti s’incràs ◊ s'incràs dh'at fuedhada ◊ s'incràs est andhadu pro faedhare cun s'inzenieri
Terminologia scientifica
tpc
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
le lendemain
Inglese
the day after
Spagnolo
el día siguiente
Italiano
indomani
Tedesco
Morgen.
increstàre , vrb: incristare,
ingristare Definizione
abbaidare cun is cristas o chígios istringhendho coment'e ammeletzandho, fintzes arrennegaos
Sinonimi e contrari
achizare,
acristai,
inchigiare,
inchizire,
incilliri
2.
si l'agateit in dainanti cun cudhos ojos incristendhe sas pibiristas (M.Bua)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
courroucer
Inglese
to get angry
Spagnolo
fruncir el ceño
Italiano
corrucciarsi
Tedesco
ärgerlich werden.
incrispída , nf Definizione
incrispidura, su incrispire, su atzirbisonare de is cosas, de sa pedhe (po becesa o langiore)
Sinonimi e contrari
incrispidura,
ingrincipida
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
flétrissure
Inglese
wrinkling
Spagnolo
frunce,
el encresparse
Italiano
raggrinzaménto
Tedesco
Runzelung.
ingalàre 1 , vrb: inghelare 1 Definizione
intrare a una cala, cuare in is calas: nau de su sole, betare o intrare asuta de s'orizonte su sero; a logos, ingurtire
Sinonimi e contrari
intanae
/
ingúllere,
ingurti
| ctr.
essire,
cumpàrrere
/
abbrèschere
Frasi
candho s'ingalat su sole pesso a un'àtera intrada chi no bidet piús dies (C.Meridda)◊ si ne fiant annaos inghelannonne che umbras malas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se coucher (Soleil),
descendre sous l'horizon
Inglese
to set
Spagnolo
ponerse el sol
Italiano
tramontare
Tedesco
untergehen.
ingolumàre , vrb: ingulimare,
ingulumare Definizione
pònnere ingúlumu, ingustu (fintzes a ingannu), abbituare a is vítzios, a is cosas bonas, a istare tropu bene, pigare su sabore, su gustu a ccn. cosa / i. su tempus = trampistare, ingannare su tempus
Sinonimi e contrari
abbetuare,
abesare,
arranguai,
imbisciare,
imbitzicare,
ingurrinai,
ingustai
/
allicare,
allichionare
/
ingolosinare
Frasi
sa zente ingolumada a sa dulcura imbentat sapa dae su lidone (D.Mele)◊ est ingulumadu a sa catza ◊ chie ingúlumat a sa festa de Santu Frantziscu de Lúgula torrat cada annu ◊ carchi furancredhu si fit ingulimatu a cussas raicras bellas e népitas ◊ cheret ingulimare sa cane a sirvone
2.
in sos muros sos sinnos de sos partios pariant ingolumendhe sa zente a los botare ◊ a ingulumare sos pitzochedhos a su ribu no fit petzi su disizu de impojare
3.
po ingulumare su tempus ca su caminu fut longu m’iat contau de su nuraghe orrutu (I.Patta)
Traduzioni
Francese
prendre goût
Inglese
to take a liking to sthg
Spagnolo
engolosinarse,
regostarse,
coger el gusto
Italiano
prèndere gusto a qlcs.,
abituarsi a còse piacévoli
Tedesco
Geschmack daran finden.
ingroghidúra , nf Sinonimi e contrari
ingrogadura,
ingroghimentu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
jaunissement
Inglese
yellowing
Spagnolo
el amarillear
Italiano
ingialliménto
Tedesco
Vergilben.
innadiài , vrb: innadicare,
innadigare,
irnadicare Definizione
pigare a isculivitas, a innadiadas, iscúdere cun sa manu a nàdigas
Sinonimi e contrari
annadiai,
aculaciai
Frasi
candho su pipiu naschiat l'innadighiant chi bidiant ca no respiriat, po dhu fae prànghede
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
donner une fessée
Inglese
to spank
Spagnolo
pegar en el culo
Italiano
sculacciare
Tedesco
den Hintern versohlen.
insolfatàre , vrb Definizione
meighinare sa bide a solfatu
Sinonimi e contrari
surfatai
Traduzioni
Francese
sulfater le vignes
Inglese
to copper
Spagnolo
aplicar el cobre
Italiano
ramare
Tedesco
bespritzen mit Kupfervitriol.
insullaméntu , nm: intzugliamentu Definizione
su insullai, su pònnere a unu contra a s'àteru
Sinonimi e contrari
atórigu,
aturigada,
atzitzamentu,
aunzu 1,
impúncia,
insúliu 1,
intzídia,
intzullu
Frasi
is arrocas ndi portant s'arretumbu de insullamentus, agiannitus, iscupetadas ◊ sa batàglia fiat un'atropégliu de ispadas e bandheras, intzullamentus e ameletzus ◊ po intzullamentu cosa sua tenemu is parentis totus contras a mimi
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
instigation
Inglese
incitement
Spagnolo
el engrescar,
instigación
Italiano
aizzaménto
Tedesco
Hetze.
insutzuligài , vrb Definizione
batire fàmene, apetitu, disígiu, gana; fàere inchietare su cane
Sinonimi e contrari
agganire,
alluscai
/
airai,
arrannegai,
collobbiare,
inchietae,
inciulai,
infuterare,
intziminire,
suberiare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aiguiser l'appétit,
donner l'envie (de),
agacer
Inglese
to irritate,
to whet s. o.'s appetite
Spagnolo
despertar el apetito
Italiano
stuzzicare l'appetito,
inuzzolire,
irritare
Tedesco
den Appetit reizen,
begierig machen,
reizen.
intingiadúra , nf Definizione
su s'intingiare, su dannu de sa tíngia
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action de prendre la teigne
Inglese
tinea damage
Spagnolo
el coger la tiña
Italiano
intignatura
Tedesco
Mottenfraß,
Mottenloch.
intipidúra , nf Definizione
su intipire, su essire prus cracu, prus intipiu
Sinonimi e contrari
incrispiadura,
intipimentu,
intipinzu
| ctr.
illascadura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
épaississement
Inglese
thickening
Spagnolo
el espesarse
Italiano
ispessiménto,
infoltiménto
Tedesco
Verdickung.
intzodhài, intzodhiài , vrb Definizione
arrennèscere a fàere calecuna cosa, bogàrendhe atzola, intzertare / i. fuedhu = ispirastrare peràula, nàrrere cun craresa, bene, sas peràulas
Sinonimi e contrari
acamingiai,
ammatzamurrai,
incannugai
/
ispirastrare
Frasi
si no ndi fadeus oi, de custa cosa, no nd'intzodhaus prus ◊ ita totu est su chi ses intzodhendu? ◊ si dh'at nau in tres línguas ma no nd'intzódhiat manc'una!
2.
totus fuant prenus de ispantu e no intzodhànt fuedhu ◊ no intzodhat fuedhu, achíchiat e is pagus fuedhus chi narat funt ammesturaus e a truncu de língua
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
embobiner,
resoudre
Inglese
to hit words
Spagnolo
dar en el blanco
Italiano
venire a capo di qlcs.,
impastocchiare
Tedesco
einer Sache auf den Grund kommen.
irfarfaruzadúra , nf Definizione
de irfarfaruzare; orrughedhos, cosa fata a farinos
Sinonimi e contrari
spimpirinadura
/
afrantzuchena,
chirchiza,
fafaruza,
piciualla,
pispisa,
romasiza,
tzimuca,
vèglia
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
émiettement
Inglese
crumbs
Spagnolo
el desmigajar
Italiano
sbriciolatura
Tedesco
Abbröckelung.
irghitíntzu , nm Definizione
su move move de unu annervau chi no arrennescet a istare firmu
Sinonimi e contrari
ischitzinonzu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
secouement
Inglese
shaking
Spagnolo
el agitarse
Italiano
scotiménto
Tedesco
Schütteln.