imbidonài , vrb: imbidonare 1,
imbironai,
immadonare,
immidonare Definizione
fàere in crore, pònnere s’imbidonu a is trastos de orrobba po abbarrare tèteros, bene istiraos prentzaos
Sinonimi e contrari
amidare,
ammedonare
/
inteterare
Frasi
is serbidoras essiant a deventali imbidonau e a mucadori ricamau (C.Musio Costa)◊ notesta dh'imbidonu e cras prànciu su telu ◊ sa camisa pariat prenciada a tella, cun is brutzitus e colletu imbironaus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
amidonner,
apprêter
Inglese
to starch
Spagnolo
dar almidón
Italiano
inamidare,
apprettare
Tedesco
stärken.
inganàre , vrb: inganiare Definizione
batire sa gana, pònnere gana, disígiu
Sinonimi e contrari
inganasare,
inganatzire,
inganie,
ingolosinare
| ctr.
dirganare,
irbozare
Frasi
a cussa no li dias audéntzia ca t'inganat a ti apentare cun issa gioghendhe ◊ custa cosa mi at inganiau a papare ◊ mi ant inganiau a lígere
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
donner envie
Inglese
to tempt
Spagnolo
dar ganas
Italiano
invogliare
Tedesco
anregen.
insaculàre , vrb: issaculare Definizione
su iscutulare de su carru andhandho in camminos chi dhue at pedra, fossos, chentza apagiare
Sinonimi e contrari
assachitai,
assaconare,
irghinitare,
iscutuai,
nannigare,
sachedhare,
saidare,
saigare,
tzantziare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ballotter,
rebondir
Inglese
to jolt
Spagnolo
dar tumbos
Italiano
trabalzare
Tedesco
springen.
intzodhài, intzodhiài , vrb Definizione
arrennèscere a fàere calecuna cosa, bogàrendhe atzola, intzertare / i. fuedhu = ispirastrare peràula, nàrrere cun craresa, bene, sas peràulas
Sinonimi e contrari
acamingiai,
ammatzamurrai,
incannugai
/
ispirastrare
Frasi
si no ndi fadeus oi, de custa cosa, no nd'intzodhaus prus ◊ ita totu est su chi ses intzodhendu? ◊ si dh'at nau in tres línguas ma no nd'intzódhiat manc'una!
2.
totus fuant prenus de ispantu e no intzodhànt fuedhu ◊ no intzodhat fuedhu, achíchiat e is pagus fuedhus chi narat funt ammesturaus e a truncu de língua
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
embobiner,
resoudre
Inglese
to hit words
Spagnolo
dar en el blanco
Italiano
venire a capo di qlcs.,
impastocchiare
Tedesco
einer Sache auf den Grund kommen.
iscàdha , nf, nm: iscadhu,
scadhu Definizione
su ischedhare, s'abba chi si ponet a ischedhare su pane, s'ischedhadura; genia de imparu po àere provau unu male, unu dannu
Sinonimi e contrari
iscadhada,
iscadhura,
iscalmentu,
ischedhadura
Modi di dire
csn:
fàghere in i. = ischedhare; pane de iscadha = pane ischedhadu; linna de i. = linnighedha fine pro ischedhare
Frasi
si cheres unu tzichi, ndh'apo fatu in iscadha
2.
ischis pro cale iscadhu ponent sa bríglia a su cadhu! ◊ cun sos iscadhos chi apo tentu so cuntentu su matessi ◊ prite no andhas a istudiare? iscadhu ti ant fatu, cantecante! ◊ no lu torrat a fàghere ca n'at leadu iscadhu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
brûlé
Inglese
price,
scalding
Spagnolo
agua para dar brillo al pan,
pena
Italiano
scòtto
Tedesco
Zeche.
iscreulàre , vrb Definizione
su prànghere de su pipiedhu
Sinonimi e contrari
nitzulare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
vagir
Inglese
to moan
Spagnolo
dar vagidos
Italiano
vagire
Tedesco
wimmern.
iscussàre , vrb: scusciai Definizione
giare annestru, fàere abbituare a calecuna cosa, giare istrutzione
Sinonimi e contrari
annestrare,
domai
Traduzioni
Francese
enseigner les premiers rudiments,
dégrossir
Inglese
to brake in,
to rough-hew
Spagnolo
dar las primeras nociones
Italiano
scozzonare,
dirozzare
Tedesco
abschleifen,
verfeinern.
palturíre , vrb: parturire,
parturiri,
pastorire Definizione
nau de fémina príngia, su ndhe fàere su fedu nou
Sinonimi e contrari
iglierare,
infendiai,
insinnigare,
iscendiai,
springiai
Frasi
fortuna a tie e a su segundhu daghi pastoris isetendhe su fizu! ◊ at parturiu e fatu dus pipius totu a una brenti ◊ a parturire a s'ispidale!
Terminologia scientifica
ssl
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
accoucher
Inglese
to give birth
Spagnolo
parir,
dar a luz
Italiano
partorire
Tedesco
gebären.
reformài, reformàre , vrb: riformare Definizione
fàere una reforma, currègere is difetos de unu fàere; pruschetotu arrefudare a ccn. po fàere su sordau o àteru servítziu po calecunu difetu o farta de sa carena
2.
candho semus andhatos a tirare a leva, a mie ca nanchi fipo tropu sicu e bassedhu mi ant riformatu
Traduzioni
Francese
réformer
Inglese
re-form,
to reject
Spagnolo
reformar,
dar de baja
Italiano
riformare
Tedesco
reformieren,
ausmustern.
rengrassiàre , vrb: arrengrassiai,
ringrasciare,
ringrassiare,
ringratziai,
ringratziare,
ringratziari Definizione
torrare gràtzias po calecunu bene o praxere chi unu at tentu
Sinonimi e contrari
ammertzedare
Frasi
santu Frantziscu meu, dego no apo paràgulas pro bos ringrassiare! ◊ faint sa prucessione po ringratziari su Santu ◊ depimos dare unu presente a su retore pro lu rengrassiare
Traduzioni
Francese
remercier
Inglese
to thank
Spagnolo
agradecer,
dar las gracias
Italiano
ringraziare
Tedesco
danken.