abbisòca , avb Definizione
mi parit ca…, forcis…, abbisumeu chi…
Sinonimi e contrari
abbisomeu,
abbisu,
soca 2
Frasi
mi aponent unu giubedhu e abbisoca mi lu probant! ◊ abbisoca depet torrare a tucare deretu! ◊ abbisoca sezis in festa! ◊ Bissenta at dimandhadu abbisoca prus a issa etotu chi no a sos àteros
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
peut-être,
à mon avis
Inglese
perhaps
Spagnolo
en mi opinión
Italiano
a mio avviso,
mi pare che…,
fórse
Tedesco
meiner Meinung nach,
ich meine,
daß,
vielleicht.
abbisoméu , avb: abbisumeu Definizione
a pàrrere meu, segundu su chi ndhe pentzo geo, stau ca… mi parit chi…
Sinonimi e contrari
abbisoca,
abbisu,
istimmei,
mísparra,
naromeu,
stamega
Frasi
abbisumeu andho, como chi no est proindhe! ◊ abbisumeu ses macu, tue, a nàrrere cosas goi! ◊ abbisumeu frocat! ◊ abbisumeu no l'ischis, Frantziscu, chi sunt totu sas cosas cambiadas! (Seu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
à mon avis
Inglese
in my opinion,
may be
Spagnolo
en mi opinión
Italiano
a mio parére,
fórse
Tedesco
meiner Meinung nach,
vielleicht.
abbísu , avb Definizione
a bisu, a pàrrere (meu), po cantu si biet, si paret: si podet nàrrere in su sensu própriu, e duncas cun ccn. duda, ma fintzes in su sensu de una cosa segura e ladina e s'imperat agiummai sèmpere cun sa cng. "chi" / abbisu meu, abbisu mia chi…; no ischire ite abbisu pigare = no ischire su médiu de leare, ite tocat a fàghere
Sinonimi e contrari
abbisoca,
abbisomeu
Frasi
abbisu chi pioet! ◊ si bos betades manu, a sos concluos, abbisu chi sos punzos bonos creides! ◊ abbisu chi azis gana de bufonare!
2.
abbisu ses macu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
peut-être,
évidemment
Inglese
perhaps,
evidently
Spagnolo
en mi opinión
Italiano
a mio avviso,
mi pare che…,
evidenteménte
Tedesco
meiner Meinung nach,
ich meine,
daß,
offenbar.
abbruncài, abbruncàre , vrb: abbrunchiai,
abbrunchiare,
abbrunciare Definizione
atumbare o iscúdere a su bruncu, a murros, e fintzes pigare a su bruncu, nàrrere cosa coment'e giaendho una briga, naendho cosa in contràriu; pònnere bruncu (in sa carrada, in s'ampudha, in su papare o, is animales, in s'erba a pàschere); rfl. èssere a primma
Sinonimi e contrari
abboluire,
arruncare,
brigare,
chelcire,
irmurrare,
irruncare,
ispochiare,
sbruncai,
stronciai
/
assansiare
/
adobiai,
atumbae,
imbronconai,
trabbucai 1
/
agghegiare
/
ammurrionare
Modi di dire
csn:
abbruncai su frascu = artziai su frascu po bufai a bruncu; abbruncare su fogu = acontzare su fogu, sos titones
Frasi
fit andhendhe a s'apàlpidu, abbrunchendhe a bicos e chizolos ◊ at leadu a dereta, istontonendhe e abbrunchendhe in s'impedradu iscumbessu ◊ abbruncai un'animali chi si bollit fuiri ◊ is brebeis candu tenint ispédhiu de andai, dhas abbruncu e si firmant ◊ at abbruncau is cunsilleris sentza nimmancu dhis lassai isterri s'arrexonamentu!
2.
abarras isciacuendi pratus… abbrunca de su salatieri! ◊ is brebeis funt abbrunchendi sa pastura
3.
su sèneche lu cussizat severu e firmu, ma isse no resessit a abbruncare s'ammolighinamentu, pessandhe a una fémina chi no est sua
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
heurter,
claquer
Inglese
to give a slap (on lips)
Spagnolo
abofetear,
golpear en los morros
Italiano
dare un mostaccióne
Tedesco
auf die Schnautze hauen.
acajólu , nm: acajou,
arcajolu Definizione
coment'e una fentanedha fata in is muros grussos, aperta a una parte, ananti, coment'e unu níciu, fintzes cun tàula a metade, a manera de dhue pòdere pònnere o arrimare ccn. cosa
Sinonimi e contrari
camaritu,
colomberi,
fenesta,
macarina,
muricone
2.
iscruculla is arcajolus de s'ómini e as agatai sa beridadi de sa vida
Terminologia scientifica
dmo
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
débarras
Inglese
receptable,
storeroom
Spagnolo
espacio empotrado en la pared para guardar algo
Italiano
ricettàcolo,
ripostìglio
Tedesco
Abstellnische,
Wandschränkchen.
acatastàe , vrb Definizione
iscríere unu bene, terras, domos, in su catastu, a manera chi arresurtet a distintu sa propriedade
Sinonimi e contrari
incatastare
Traduzioni
Francese
cadastrer
Inglese
to pile (up),
to register to the land-registry office
Spagnolo
inscribir en el catastro
Italiano
accatastare 1
Tedesco
in den Kataster eintragen
acoài, acoàre , vrb Definizione
pònnere, andhare o istare s'unu aifatu de s'àteru, acoa, e fintzes abbandhonare; tirare agoa, tirare a longas, acostire cun sa coa a calecunu tretu comente faet unu carru o un'àteru mezu po carrigare o iscarrigare cosa
Sinonimi e contrari
acodiai
/
aisetare
Frasi
cussas pòberas terra sunt acoatas
2.
sa zente est acoendhe: pro pagare isetat sas úrtimas dies
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se mettre derrière
Inglese
to put in line
Spagnolo
poner en hilera
Italiano
accodare
Tedesco
hintereinanderreihen.
acorruntzulàre , vrb Definizione
fàere su corrúntzulu, seberare sa tega de sa fae, de su pisu, o àteru)
Sinonimi e contrari
acorruschedhare,
seberare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
nouer (bot.)
Inglese
to set
Spagnolo
transformarse el ovario en fruto
Italiano
allegare (détto di piante)
Tedesco
ansetzen (Bot).
acorzolàdu , pps, agt Definizione
de acorzolare; chi at fatu su corgiolu, su semu, su càgiu, chi est abbituau a calecuna cosa
Sinonimi e contrari
acogliadu
2.
seu totu acraxobada de s'abbruxadura chi apu tentu ◊ sos cumpanzedhos fint iscurtzos chin sos pes acorzolados e niedhos dae su mughedhu
Traduzioni
Francese
calleux (adj.)
Inglese
callous
Spagnolo
con el ovario transformado en fruto,
encallecido
Italiano
incallito
Tedesco
schwielig.
acuconàre , vrb Definizione
pònnere coment'e fatu a cocone, a cumossu, fintzes cuau
Sinonimi e contrari
aciunciulire,
acoconare,
aconcolai,
acucai,
acuculiare,
acuculiedhare,
acucunniare
2.
cussos pecos sont acuconaos dae su fritu apozaos inue bi at concale o corcadorza ◊ candho benit isprazas avrosas si apozat acuconau in palas de unu crastu ◊ su tuturreri dormit acuconau
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
s'accroupir
Inglese
to squat
Spagnolo
ponerse en cuclillas
Italiano
accoccolare
Tedesco
sich zusammenkauern.
acuculiàre , vrb Definizione
ponnere coment'e acuguciaus, coment'e cuaos, pònnere in s'acoiladórgiu, in s'acúliu
Sinonimi e contrari
aciunciulire,
acoconare,
aconcolai,
acucai,
acuconare,
acuculiedhare,
acucunniare,
aculigionai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
s'accroupir
Inglese
to crouch (down)
Spagnolo
ponerse en cuclillas
Italiano
accoccolarsi
Tedesco
sich zusammenkauern.
aculaciài , vrb Definizione
pigare a nadiadas, a cropos de manu isprata a nàdigas
Sinonimi e contrari
annadiai,
innadiai,
isculivitare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fesser
Inglese
to spank
Spagnolo
pegar en el culo
Italiano
sculacciare
Tedesco
den Hintern versohlen.
acumonài , vrb: acumonare Definizione
arregòllere o pònnere totu impare, totu a unu (bestiàmene, àteru), a cumone; giare su bestiàmene a contivigiare a mesu pérdia e a mesu badàngiu, a mesapare; su si pònnere impare
Sinonimi e contrari
aggregare,
assotziai
Frasi
parte de sas abbas de cussu riu est intubbada: su restu est acumonada pro abbare campos e frutales ◊ si boleis guadangiai de prus, acumonaisí in sotziedadi!
Terminologia scientifica
pst
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
réunir
Inglese
to aggregate
Spagnolo
juntar,
poner en común
Italiano
aggregare,
méttere in comune
Tedesco
zusammentreiben,
Vieh in Halbpacht haben
addegàre , vrb: atecare,
ategai Definizione
fàere sa tega, nau de unos cantu laores (fae, pisucre, pisu)/ fasoledhu ategau = a tega fata
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
nouer (bot.)
Inglese
to set
Spagnolo
transformarse el ovario en fruto
Italiano
allegare (fare i baccèlli)
Tedesco
ansetzen (Bot).
afangàre , vrb Definizione
calare a fundu in su ludu
Sinonimi e contrari
aciufae,
afundae,
afungai 1
Frasi
in cussu terrinu no timo de che afangare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
enfoncer
Inglese
to sink
Spagnolo
hundirse en el lodo
Italiano
affondare nel fango
Tedesco
in den Schlamm einsinken.
afassú, afassúa , avb Definizione
a s'a. = a coredhu, ghetau apari, totu a méschiu chentza órdine perunu, a passiu, afaiu, a su chi unu at in gana
Traduzioni
Francese
pêle-mêle en vrac
Inglese
upside down
Spagnolo
en desorden
Italiano
catafàscio
Tedesco
durcheinander.
afilerinàre , vrb Definizione
pònnere a filera, prantare matedu (o àteru deasi) o assentare a filera
Sinonimi e contrari
infilerinare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
planter en rangées
Inglese
to plant in rows
Spagnolo
plantar en hilera
Italiano
piantare in filari
Tedesco
in Reihen pflanzen.
afitài , vrb: afitare 1,
fitare Definizione
segare o fàere a fitas, segare a bículos piticos
Sinonimi e contrari
ifitare
/
amminudai,
irminujare
Frasi
si afitat su civraxu, ca est pane russu ◊ dhi ant afitau su didu suisui ◊ at afitadu unu bellu giobu de sartitza ◊ est afitenne sartitzu a lepa
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
découper
Inglese
to slice
Spagnolo
cortar en lonchasrebanadastajadasrodajas
Italiano
affettare
Tedesco
in Scheiben schneiden.
aggrustàre, aggrustiàre , vrb Definizione
pònnere o fàere a grústiu, fàere unu grústiu, una chedha, nau prus che àteru de pegos
Sinonimi e contrari
abbamare,
acedhae,
achedhonare,
aggamai,
amedhare,
ingamai
| ctr.
irgrustiare,
istagiai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rassembler,
saisir
Inglese
to put in a herd,
to arrange in groups
Spagnolo
agrupar,
reunir en rebaño
Italiano
aggruppare,
abbrancare
Tedesco
gruppieren,
zur Herde zusamentreiben.
agioroscàre , vrb Traduzioni
Francese
se jetter en grondant (chien qui gronde)
Inglese
jumping of a growling dog with the intention of biting
Spagnolo
acometer los perros en la caza
Italiano
l'avventarsi del cane ringhiando per mòrdere
Tedesco
sich knurrend auf jdn,
stürzen.