pichícu , agt, prn: biticu,
picicu,
piticu,
pitiu,
pitzicu Definizione
chi (o unu chi) tenet pagu mannària: nau cun ironia, su foedhu podet bòllere nàrrere mannu, meda, ma fintzes própriu minore, antzis minore meda, nudha puru, fintzes segundhu ite si iat a bòllere (es.: piticu su fàmini!… = meda (nau de unu chi giai si biet ca tenet fàmene); piticu su prexu!… = pagu, própriu nudha (nau de unu chi giai si biet chi no est prexau)/ min. piticadhedhu, pitichedhedhu, pitierredhedhu, pitiedhedhu, pitiridhedhu, pitirrinchinu; famíllia pitia = cun totu is fígios minores
Sinonimi e contrari
minore,
minudu,
picocu,
pistirincu,
pistiringhinu
| ctr.
mannu
Frasi
s'ierru fait is dis tanti pitias chi apena orbésciu bis iscurigai ◊ est piticadhedhu aditzu si bit! ◊ su fuedhai meda fait sa dí pitia
2.
at donau su bistiri a sa manna, sa rosa a sa pitica ◊ mellus a morri a pitiu po no sufriri a mannu tanti pena ◊ andat bèni po mannus e pitius
3.
piticu s'arrogu de casu chi si at segau… agiummai no mi ndi lassat!
Cognomi e Proverbi
smb:
Pitiu, Pittiu
/
prb:
mellus chi pràngiant is piticus chi no is mannus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
petit,
moins grand,
moindre
Inglese
small
Spagnolo
pequeño
Italiano
pìccolo,
minóre
Tedesco
klein.
pichininíu , agt Definizione
deasi piticu chi no dhue at mancu it'e bíere
Sinonimi e contrari
minudedhedhu
Traduzioni
Francese
microscopique
Inglese
very little
Spagnolo
muy pequeño
Italiano
minutìssimo
Tedesco
sehr klein.
picínnu , agt, nm: pitzinnu Definizione
chi o chie est piticu de tempus: si narat de pipiu, de piciocu, de giòvono, ma fintzes de tempus de sa vida
Sinonimi e contrari
giòvanu,
minore,
pàgiu,
piciocu,
pipiu,
pisedhu 3,
pisinnu
| ctr.
béciu,
mannu
Modi di dire
csn:
p. puzone = pisedhu bíschidu, botosu; su prus p. = su fizu minore; p. vatiu = criadura leada a fiza de ànima, itl. adottato
Frasi
is ómines picinnos furint richiamaos: in bidha abbarrànt s'arretore, su podestade, su potecàriu, is féminas, is bècios, is pipios e is macos ◊ candu fuia picinnedhu dèu festis custus giogus ◊ muzere mia pitzinna barant'annos tenet como…◊ sa bighina sua est de carchi annu prus pitzinna ◊ est morta pitzinna: teniat chimbanta bàtoro annos! ◊ tue ndh'as pagu piús de sessanta, za ses pitzinnu ancora: sighi e canta! (Sale)
2.
Mereu est mortu a pitzinnu: teniat vintinoe annos ebbia ◊ pitzinnos e pudhas imbrutant su logu
Cognomi e Proverbi
smb:
Piccinnu, Picinnu
Etimo
ltn.
pisinnus
Traduzioni
Francese
juvénile,
jeune,
enfant
Inglese
juvenile,
youthful,
babe
Spagnolo
juvenil,
pequeño
Italiano
giovanile,
bambino
Tedesco
jugendlich,
Kind.
piticadhédhu , agt: pitichedhedhu Definizione
chi est piticu meda, própriu pagu cosa de mannària
Sinonimi e contrari
minudu,
picaradhedhu,
pitiarredhedhu,
pitinninniu,
pitirrinchinu,
tzintzirichedhu
| ctr.
debberone,
mannu
Traduzioni
Francese
très petit
Inglese
very small
Spagnolo
muy pequeño
Italiano
piccolìssimo
Tedesco
sehr klein.
pontíca , nf, nm: ponticra,
pontiga,
pontigra,
pontija,
pontixa,
pontrica,
pontricu,
pontriga Definizione
in is errios, genia de pontighedhu, fintzes tàula, pedra o àteru, chi si ponet tanti de pònnere is peis e pòdere passare de una parte a s'àtera chentza s'isciúndhere, in tretos de pagu abba, fintzes tretu chi faet a passare; in cobertantza, css. cosa chi faet de ponte, chi agiudat a passare, a lòmpere
Sinonimi e contrari
giampadorzu,
pontíglia,
pontinu 2
Frasi
una pontica betza, unu traghinu addasiau, su murmutu de s'abba…◊ sa die fia passadu sa prima borta in sa pontriga subra de su riu
2.
tue ses sa pontica de sa bida ◊ alla cudhane, tra chercos e laros, sa pontixa de sa vida: a s'àter'ala in cue giampo? (A.M.Pinna)
Etimo
ltn.
pontic(u)la
Traduzioni
Francese
petit pont,
passerelle
Inglese
footbridge
Spagnolo
pasarela,
puente pequeño
Italiano
ponticèllo,
passerèlla
Tedesco
Steg,
Laufsteg.
terrénu , agt, nm: terrinu,
tirrinu Definizione
de sa Terra; chi est o istat in terra, a paris a terra; tretu largu e longu de terra, terra de propiedade no tanti manna distinta cun làcanas, nau fintzes solu in su sensu de ispàtziu, logu coment'e pígiu de fora, de pitzu, de sa Terra
Sinonimi e contrari
terranzu
/
terra
/
cdh. tarrenu
Modi di dire
csn:
(nadu de cosa) esserebbei a terrinu cobertu = a meda, de che cuguzare su terrinu; ingulliresichelu su terrinu = isparèssiri de no dhu pòdiri agatai; terrinu friscu = terra russa in logu ue bi sumit abba, benatzu; terrinu de bogare = logu dortu de bogare a ràllia pro lu pòdere triballare
Frasi
sigomente est ómine terrenu, binchet o perdet, segundhu comente ◊ tra totu meses si pesat màgiu solu fioridu, mese su prus favoridu de sa terrina bellesa ◊ cun boghe prus che terrina cantemus in allegria!
2.
est un'aposentedhu terrenu ◊ Cristos est nàschidu in d-un'istalla terrena ◊ nosu tenestis domus terrenas
3.
est unu terrenu bonu po seminai a lori ◊ creit fostei ca is terrenus dhus iant a pagai po su chi ballint? ◊ alvatendhe so istadu cun bitelledhos in terrinos cruos ◊ cantu fiocat faghet bene ca intrat abba a su terrinu
4.
bi fit s'olia in terra a terrinu cobertu ◊ no lu podent agatare in logu: paret chi si che l'at ingullidu su terrinu…
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
terrain,
pièce de terre
Inglese
land
Spagnolo
terreno,
terreno,
campo pequeño
Italiano
terréno,
appezzaménto di tèrra,
suòlo
Tedesco
Boden,
Grundstück.
terrichèdha , nf Definizione
min. de terra: terrenu piticu, pagu pagu de terra
Traduzioni
Francese
peu de terre
Inglese
mould
Spagnolo
terreno pequeño
Italiano
terrìccio
Tedesco
Bodenkrume.
trechínzu , nm: trichíngiu,
trichinzu,
trighignu,
trighinzu Definizione
nau de bidha, bidhighedha, bidha pitica, medau de una pariga de domos o fintzes bighinau; chedha de animales / Sos Trighinzos = sa leada de Ispollatu, Su Burgu e Bótidha in Sa Costera
Sinonimi e contrari
bichinadu,
bidhichedha,
bidhiciolu,
bidrinzu,
furriadolzu,
leada,
madau
/
arbutzu,
assorte,
cedha,
fiotu,
grústiu,
tropedhu
Frasi
canno fut biu babbai, Désulu fut divisu in tres trighignos
2.
tenet unu trighinzu de erveghes
Etimo
ltn.
tricinius
Traduzioni
Francese
quartier,
petit troupeau
Inglese
neighbourhood,
little herd
Spagnolo
barrio,
rebaño pequeño
Italiano
rióne,
pìccolo grégge
Tedesco
Statdviertel,
kleine Herde.
urreixédhu , nm Definizione
min. de urrei: rei piticu (de tempus, de carena), o fintzes metzanu
Traduzioni
Francese
petit roi
Inglese
little king
Spagnolo
reyezuelo,
rey pequeño
Italiano
reùccio
Tedesco
jünger oder kleiner König.