colpàdu , pps, agt, nm: corpadu,
corpau Definizione
de colpare; guastu po calecuna maladia, nau mescamente de frutuàriu chi s'intostat e sicat in calecunu tretu de su pígiu de fora, a marcu, coment'e chi apat leau cropu; nau solu de ccn., chi no est tanti giustu de conca
Sinonimi e contrari
arropau,
scutu
/
feltu,
gastu 1
Modi di dire
csn:
corpadu a mortu = de ndhe mòrrere; corpadu dai sos mortos = tocadu, chi lu at curpidu carchi mortu, chi lu at tocadu zente morta; èssere corpadu a… (cragu, sèmene, machine, àteru) = chi bi ndhe ant postu tropu, tantu meda de nòghere
2.
custa pira, ocannu, est totu corpada ◊ sa néspula de s'ortu meu est totu corpada, no bi ndh'at una bella ◊ de cantu ses colpadu ses ridículu! (Piras)
3.
custu laore est corpadu a sèmene: tropu carcu e no bi faghet bonu! ◊ già che ndh'at colpados, legos e mandrones!
Traduzioni
Francese
frappé,
tavelé
Inglese
rotten
Spagnolo
golpeado,
podrido
Italiano
colpito,
guasto,
ticchiolato
Tedesco
geschlagen,
verdorben,
fleckig.
féltu , pps, agt: fertu Definizione
de fèrrere; nau de unu, chi pecat a conca, chi no est tanti giustu; nau de laore o frutuàriu, chi est guastu, abboau, mantzau; nau de cosa semenada, chi dhue ant postu tropu sèmene (tropu craca e po cussu no faet bona); nau de ccn., fintzes oféndhiu
Sinonimi e contrari
colpadu,
feridu,
ibbecau
/
istoladu
/
magangiau
/
imbàtidu
Modi di dire
csn:
alivertu = fertu a s'ala (e, in cobertantza, pagu giustu de ciorbedhu, fertu); fertu a sale = salidu tropu; fertu a binu = imbriagu; laore fertu a sèmene = seminau tropu cracu
Frasi
mi so fertu seghendhe linna ◊ at próidu ma de abba no ndhe li at fertu a custa cosa ca zughiat sa domo imbia ◊ che li at iscutu una nae a cambarinu ma no l'at fertu ◊ un'arroghedhu de linna mi est fertu a trempas!
2.
est coment'e unu gurtúgliu fertu a morte ◊ custu lori est fertu ◊ custa mela est ferta meda e no est bella a papai ◊ fut fertu a una camba, non podiat prus caminare e perdiat sàmbene
3.
a cussu fertu de frade tou no lu podiant lassare in manincómiu?!…◊ ses male fertu peus de unu médiu ca non sentis vilesa ne mancàntzia (V.Congias)
4.
custa pedhe est ferta a sale ◊ custu laore est fertu a sèmene ◊ so pensendhe chi tes èssere istadu fertu a binu su mi faedhare gai! ◊ su pipiu mi dh'ant fertu de ogu malu!
5.
sa mamma dha difendhet isteressandho unu discursu de difesa in pitzu de is piciocas fertas de is limbas malas
Cognomi e Proverbi
prb:
chini cantat in mesa o in letu o est macu o est fertu ◊ menzus fertu a balla chi no a machine
Traduzioni
Francese
blessé
Inglese
hit,
wounded
Spagnolo
herido,
chiflado,
pasado
Italiano
ferito,
colpito
Tedesco
verletzt.
incimiàu , agt: intzimiau Definizione
chi portat intzimia, neghe, cuménciu de unu male, de maladia; chi at tentu dannu, cumenciau de male
Sinonimi e contrari
sentinau,
simiau,
tacadu,
temadu,
temósigu,
temosu,
tunconidu,
tzimiadu
/
scanniu
2.
sa làtia, própiu cussa a follas mannas, est sa prus incimiara de s'incuinamentu ◊ torru, o Sardigna intzimiara, a sa tita tua múllia, istancu e arreulau (E.Collu)◊ su corpus dh'allogu intzimiau in d-unu siléntziu fatu de arrinnegu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
maladif
Inglese
affected,
damaged
Spagnolo
enfermizo,
lesionado
Italiano
colpito,
lesionato
Tedesco
ungesund,
beschädigt.
indemàu , agt Definizione
chi at ingortu atema, temiadu, chi tenet calecuna mància in sa salude: si narat de is animales magangiaos o malesanos
Sinonimi e contrari
demadu,
incimiau,
tacadu,
temósigu,
temosu,
tunconidu
| ctr.
sanu,
líaru
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
malsain,
maladif
Inglese
unhealthy,
affected
Spagnolo
enfermo,
enfermizo
Italiano
malsano,
colpito
Tedesco
ungesund.
lantàdu , pps, agt: lantau,
latadu,
latzadu Definizione
de lantare; chi est fertu, chi giughet ferida; nau de chie at bufau, inciariu, chi est alligru a binu
Modi di dire
csn:
lantadu a conca = fertu a machine, scimpru; trigu l. = corpadu a sèmene, semenadu tropu afissu
2.
as a bissionare sonnos malos de atzufos, mortos, ómines latzados ◊ su maleadadu si ndhe peseit ritzu a iscufidas che unu silvone lantadu ◊ no est nudha si est mortu cussu, tantu fit un'ómine lantadu ◊ cun su coro lantadu pianghides
Traduzioni
Francese
blessé
Inglese
wounded,
affected
Spagnolo
herido
Italiano
ferito,
colpito
Tedesco
verletzt.