abbóchinu , nm: abbóghinu,
abbóxinu Definizione
boghe arta meda
Sinonimi e contrari
abboghiada,
addorojada,
boche,
cérriu,
grida,
ingargu
Frasi
essidu est dae sa buca de totucantos su lamentu chi aimis in comunu, s'abbóghinu de innocéntzia de donzunu (M.Calia)◊ depeis arrespundi cun d-un'abbóxinu chi fatzat a tremi fintzas is matas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
cri
Inglese
cry,
shout
Spagnolo
grito
Italiano
grido,
urlo
Tedesco
Schrei.
abboghiàda , nf: abboghinada Definizione
su abboghinare, su tzerriare, fintzes boghe tzerriandho
Sinonimi e contrari
bérchida,
boche,
giúilu,
intzérriu,
làmidu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
cri,
hurlement
Inglese
cry,
shout
Spagnolo
grito
Italiano
urlo
Tedesco
Schrei.
agrúgu , nm Definizione
boghe de animale, mescamente su gúgulu de su cane; fintzes boghe de persona pranghendho
Sinonimi e contrari
gruju,
gurrúliu,
órulu
Frasi
s'agrugu de su cani
2.
est a agrugus tzerriendi ca dhi est mortu su mairu ◊ scerau, cussu piciocu: est mortu a agrugus!
Terminologia scientifica
bga
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
hurlement
Inglese
animal howl
Spagnolo
grito de animal,
gañido
Italiano
urlo animalésco
Tedesco
Schrei,
Heulen.
bòche , nf: boghe,
boge 1,
boghi,
bogi,
boje 1,
boxe,
boxi,
voche Definizione
su sonu chi essit de buca comente passat su súlidu in s'ogroena faendho trèmere is cordas; foedhos chi narant tzerriandho agiutóriu o cricandho a ccn. a manera de si fàere intèndhere a logu atesu; cosa chi narant criticandho cun s’unu e cun s’àteru / min. bochedha, bogaredha, boxixedha; genias de b.: b. fine (prus che àteru de fémina), b. russa (prus che àteru de ómine); is boghes de su càntidu sardu: tenore, contra, típiri 1, bassu; voches de totu su mundhu: voches de ventu e de putzones, mélios e múlios, gràrias de marianes, ínnicros de cadhos, órrios de àinos, miàulos de gatos, gronitas de chervos e trónitas de chelos, sonos de trainos, de rivos e de projas
Sinonimi e contrari
abboghiada,
addorojada,
cérriu,
grida
Modi di dire
csn:
altzai, abasciai sa boxi = faedhare a boghe prus arta, prus bassa; acutzai sa boxi = fàghere b. fine; fàghere b. russa = cambiai sa boxi fuedhendi coment'e arragaus; ispertai sa b. = ilmaschiare, coment'e rasigare sa bula cun sa b. pro pòdere faedhare a boghe crara; connòschere a unu a sa b. = connòsciri de chini est sa boxi; fuedhai, ligi a b. manna, a bogi brandera = a boghe arta, crara, chentza timire de si fàghere intèndhere; giamare a b. manna = a boghes; faedhare a b. lena = abbellu, a boxi sélia, bàscia; fàghere sas boghes, cracare sas boghes, pònnere sas boghes a unu = leare a boghes a unu; pònnere boghes = tzerriai agiutóriu; lassare sas boghes, abbasciare sas boghes = acabbaidha cun is tzérrius fuedhendi; èssere a boghes = certai a boxi arta; pesàresi a boghes, pesaisí a boxis = ghetai tzérrius, faedhare a boghes a briga; faedhare a boghe manna = fuedhai a tzérrius, a boghes; pònnere, betare, ghetai b. a unu = cramàrelu a númene, betàreli boghe; bogare sa boghe = pònnere in ziru carchi nada, fintzas bogare fogu a unu; essire sa boghe chi… = nàrrere chi… (nova, cosa chi narat sa zente); portai sa b. iscannia = èssere serragados, zúghere boghe diferente leados a bula pro fritu o maladia; cantare a b. isparta = de s'intèndhere bene meda, cantai a totu boxi; cantare a boghe ’oghe = una ndhe cantat s'unu, una ndhe cantat s'àteru; cantare a b. furada = colèndhesi sa boghe s'unu cun s'àteru fintzas cantendhe sa matessi peràula; pesare una b. = inghitzai a cantai, cantai; èssere a boghes postas = a boghes, abboghinendhe, ghetare boches; fuedhai totus a una boxi = cuncordos, totu paris
Frasi
faedha, nessi pro t'intèndhere sa boghe! ◊ culzeit prontu a boghes mannas ◊ a sa boghe, cussu est babbu! ◊ candho cantat su pitzinnu àntziat sa boche chi l'intendhent a totu su bichinau ◊ dh'apu connotu a sa boxi
2.
si ti agatas in apretu, pone boghes! ◊ si no fut ca iu postu is boxis m'iast a èssi giogau a istocadas! ◊ a sas boghes semus curtos totu ◊ parides timinne e zagaranne feras, a boghes postas abboghinanne e pranghinne ◊ sa genti poniat is boxis: - A sighiri sa cumédia! ◊ fiat tzerriendi a boghis postas ◊ làssami sas boghes, chi no so mancu surdu! ◊ ti apu nau ca no bollu a ti pesai a boxis! ◊ apo inténniu custas bojes e apo isparau ◊ mamma est sèmpere a boches candho zoco a botza intro de domo
3.
candho andhas a una domo, beta boghe innantis de intrare! ◊ bètali boghe, coita, ca sinono si che andhat!
4.
pesare cheria pro sas zobanedhas galanas una boche tenorile de amore ◊ pesabbila una boghe, dà! ◊ si bi pesamus una boghe a cudha moda torramus a pisedhos coment'e candho essiaimus fatu sas festas a cantare!
5.
li ant bogadu sa boghe chi fit tzegu, chi fit fertu, chi lu aiant impresonadu ◊ est essia sa boxi chi Fulanu est isposu ◊ pregontit a totu su bixinau e a una boxi dhi ant a nai a chini seu dèu
Cognomi e Proverbi
prb:
dolore ispinghet boche
Etimo
ltn.
voce(m)
Traduzioni
Francese
voix,
cri
Inglese
voice,
shout
Spagnolo
voz,
grito
Italiano
vóce,
grido
Tedesco
Stimme,
Schrei.
cérriu , nm: intzérriu,
tzérriu* Definizione
boghe chi si betat naendho su númene de ccn., pedindho agiudu, a lamentu forte, a brigare, fintzes solu foedhandho in artu meda
Sinonimi e contrari
abboghiada,
addorojada,
bérchida,
boche,
giúilu,
grida,
ingargu,
ingrídulu,
irgràmiu,
istríulu,
làmidu,
tírriu
Frasi
dhi at ghetau unu cérriu… s'est trémiu paris! ◊ cussu candu fuedhat est sempri a cérrius
Traduzioni
Francese
hurlement,
cri
Inglese
shout,
cry
Spagnolo
grito
Italiano
urlo,
grido
Tedesco
Schrei.
corrighínu , nm: corríginu,
corróxinu,
corrúxinu,
currighinu,
currughinu,
currúxinu Definizione
boghe mescamente de animale (àinu, boe, leone), ma fintzes de gente; murrúngiu de istentinas
Sinonimi e contrari
borrighinu,
borróchinu,
corrinu,
gridas,
irrónchiu,
órriu
Modi di dire
csn:
pràngiri a corrúxinu = prànghere a órrios, a corrighinu; currúxinu de prantu = cadha de prantu, prantu a órrios
Frasi
in campu s'intendhent corrighinos de àinu ◊ dhoi fiant is moentis totu a currighinus ◊ búmbitus e agrónius e iscràmmius e isciarrocus e súrbius e borrocus e currúghinus e cónius
2.
s'intendhiat piantu, giuilamentos e corrighinos ◊ si fiat abbrancada apitzus prangendi a corrúxinu
3.
custus funt currúxinus de bentri isbuida ◊ iat abboxinau chi pariat unu tiàulu a sfinitzus e a corróxinus de brenti
Cognomi e Proverbi
prb:
currúxinu de mobenti no àrtziat a celu
Terminologia scientifica
bga
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
braiment,
cri plaintif
Inglese
bray,
cry
Spagnolo
rebuzno,
grito de llanto
Italiano
ràglio,
grida di pianto
Tedesco
Iahen,
Schrei.
corróchinu , nm: corrónchinu,
corróghinu Definizione
boghe o tzérriu de animale, de gente, de bentu forte / prànghere a c. = a boghes, a tzérrius
Sinonimi e contrari
corrinu,
múghilu,
órriu
/
boche,
intzérriu,
irgargu
2.
arguai si sa mama no li colliat una frichinia de ite sisiat, ca ispapatabat su bichinau a corróchinos ◊ istronat in sas rocas de granitu su corróghinu mannu de terrore ◊ candho si est segherau de su chi bi fit sutzessu at cumintzau a corrónchinos ◊ cadhos de abba istant a múghidas e a corrónchinos in notes de pore
3.
su bentu est a corróchinos che trabu ispojoladu e a órulos, in precas e in trocos
Terminologia scientifica
bga
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
braiment,
mugissement,
hurlement
Inglese
bray,
moo,
shout
Spagnolo
rebuzno,
mugido,
grito
Italiano
ràglio,
muggito,
urlo
Tedesco
Iahen,
Muhen,
Schrei.
grída , nf Definizione
boghe arta meda de chie abbóghinat po dolore o bisóngiu mannu, o fintzes cuntentesa; cosa chi si giaet a ischire a sa gente peri is carrelas, a boghes / ghetai sa g. = dare o betare su bandhu, nadu fintzas in suspu in su sensu de lendhare, dare a ischire cosas chi no si depet
Sinonimi e contrari
abboghiada,
addorojada,
boche,
cérriu,
corrúxinu,
gràliu,
ingrídulu,
irgràmiu,
pabada
/
bandhu
Frasi
s'intendhiant sas gridas de sa zente acudida a bídere su dannu ◊ sas gridas chi at betadu? pariat chi lu fint bochindhe!
2.
no eis inténdiu sa grida de bivi totus in paxi de immui innantis? ◊ e si ghetat sa grida: chini bollit comporai patata e pisu, andai a pratza ca dhui est su bendiou!
3.
nos contaiant de tzente nostra chi aiat bocatu grida, ma oramai coment'e sinnos chene formas, iscraricatos e malos a ne fàchere impreu ◊ no timast, ge no apu a ghetai sa grida
Traduzioni
Francese
cri,
annonce
Inglese
annoncement
Spagnolo
grito,
bando
Italiano
grido,
bando
Tedesco
Schrei,
Bekkantmachung.
ingàrgu , nm Sinonimi e contrari
abbóchinu,
abboghiada,
boche,
cérriu,
grida,
irgargu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
cri
Inglese
shout
Spagnolo
grito
Italiano
urlo
Tedesco
Schrei.
intzérriu , nm: cérriu,
issírriu,
itzérriu,
tzérriu* Definizione
boghe chi si betat po fàere bènnere a ccn., pedire agiudu, a lamentu forte, brigandho, fintzes foedhandho in artu meda
Sinonimi e contrari
abboghiada,
addorojada,
bérchida,
boche,
giúilu,
grida,
ingrídulu,
làmidu,
tírriu
/
tichírriu
Frasi
sunt is itzérrius de sa terra mia po is matas segadas e abbruxadas, po is isparus e iscópius de bombas ◊ su pipiu ghetat itzérrius ch'intzurdant! ◊ sa buteghera est a itzérrius mannus poita dhi depint cosa ◊ cussa mi at cracau a itzérrius!
Traduzioni
Francese
cri
Inglese
shout,
cry
Spagnolo
grito
Italiano
urlo,
grido
Tedesco
Schrei.
irgràmiu , nm: iscràmiu,
scràmiu Definizione
boghe arta de gente o fintzes de animale, mescamente a lamentu
Sinonimi e contrari
abboghiada,
addorojada,
bérchida,
boche,
cérriu,
giúilu,
grida,
làmidu,
tírriu
Frasi
m'irforrocat s'irgràmiu de una cria, su túnchiu amorosu de sa mama ◊ isparus e iscràmius de piciocalla ispassiosa mi ant isbeliau su sonnu! ◊ portàt is pilus atzutzudhaus po is iscràmius chi ghetàt su sirboni
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
cri
Inglese
shout
Spagnolo
grito,
chillido
Italiano
grido
Tedesco
Schrei.
órulu , nm: úrrulu Definizione
genia de gugúliu de su cane, chi abbóghinat illonghiandho sa boghe, boghes unu pagu orrorosas de àteru animale (es. margiane); boghes, gridas de gente, moida forte a súrbiu, mescamente de is bentos / pesàresi a órulos
Sinonimi e contrari
abélidu,
agrugu,
coroju,
giàngiulu,
gràliu,
gurrúliu,
zàrulu
/
grida,
ólchidu
Frasi
a s'órulu de su cane fint inie aes e feras ◊ s'intendhet órulos de catedhu ◊ parent órulos de mariane famiu
2.
sa bidha fit torrata unu burdellu niedhu chin prantos, órulos, protestas e minetzas ◊ l'ant piantu a órulu in sa losa
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
hurlement,
glapissement
Inglese
shout,
squeak
Spagnolo
gañido,
aullido,
grito
Italiano
urlo,
guaito
Tedesco
Winseln,
Jaulen,
Schrei.
scràmiu , nm: irgràmiu*,
scramu,
scrémiu Definizione
boghe arta de gente o fintzes de animale, mescamente a lamentu; fintzes tzúnchiu
Sinonimi e contrari
abboghiada,
addorojada,
bérchida,
boche,
cérriu,
giúilu,
grida,
làmidu,
tírriu
Frasi
s'intendit su scràmiu de s'istria ◊ ita tenit su gatu a scràmius? ◊ s'intendit su scràmiu de su malàdiu
Traduzioni
Francese
cri,
miaulement
Inglese
mew
Spagnolo
grito,
gemido
Italiano
grido,
gnàulo
Tedesco
Schrei,
Miauen.
zúbilu , nm: giúilu* Sinonimi e contrari
boche,
cérriu,
irgargu
Frasi
su zúbilu de su pudhu s'intendhet dae innedha ◊ a su zúbilu de sa zente, sos carabbineris ant isparau in àgheras pro ispèrdere sa cumarca
Traduzioni
Francese
cri
Inglese
shout
Spagnolo
grito
Italiano
grido
Tedesco
Schrei.