abbóchinu , nm: abbóghinu, abbóxinu Definizione boghe arta meda Sinonimi e contrari abboghiada, addorojada, boche, cérriu, grida, ingargu Frasi essidu est dae sa buca de totucantos su lamentu chi aimis in comunu, s'abbóghinu de innocéntzia de donzunu (M.Calia)◊ depeis arrespundi cun d-un'abbóxinu chi fatzat a tremi fintzas is matas Etimo srd. Traduzioni Francese cri Inglese cry, shout Spagnolo grito Italiano grido, urlo Tedesco Schrei.

abboghiàda , nf: abboghinada Definizione su abboghinare, su tzerriare, fintzes boghe tzerriandho Sinonimi e contrari bérchida, boche, giúilu, intzérriu, làmidu Etimo srd. Traduzioni Francese cri, hurlement Inglese cry, shout Spagnolo grito Italiano urlo Tedesco Schrei.

atzúrridu , nm Definizione boghe o cosa chi si narat a briga Sinonimi e contrari abburruntu, afetuada, apoboretada, rimbicu Etimo srd. Traduzioni Francese cri, reproche Inglese shout, reproach Spagnolo grito, reproche Italiano grido, rimpròvero Tedesco Verweis.

bòche , nf: boghe, boge 1, boghi, bogi, boje 1, boxe, boxi, voche Definizione su sonu chi essit de buca comente passat su súlidu in s'ogroena faendho trèmere is cordas; foedhos chi narant tzerriandho agiutóriu o cricandho a ccn. a manera de si fàere intèndhere a logu atesu; cosa chi narant criticandho cun s’unu e cun s’àteru / min. bochedha, bogaredha, boxixedha; genias de b.: b. fine (prus che àteru de fémina), b. russa (prus che àteru de ómine); is boghes de su càntidu sardu: tenore, contra, típiri 1, bassu; voches de totu su mundhu: voches de ventu e de putzones, mélios e múlios, gràrias de marianes, ínnicros de cadhos, órrios de àinos, miàulos de gatos, gronitas de chervos e trónitas de chelos, sonos de trainos, de rivos e de projas Sinonimi e contrari abboghiada, addorojada, cérriu, grida Modi di dire csn: altzai, abasciai sa boxi = faedhare a boghe prus arta, prus bassa; acutzai sa boxi = fàghere b. fine; fàghere b. russa = cambiai sa boxi fuedhendi coment'e arragaus; ispertai sa b. = ilmaschiare, coment'e rasigare sa bula cun sa b. pro pòdere faedhare a boghe crara; connòschere a unu a sa b. = connòsciri de chini est sa boxi; fuedhai, ligi a b. manna, a bogi brandera = a boghe arta, crara, chentza timire de si fàghere intèndhere; giamare a b. manna = a boghes; faedhare a b. lena = abbellu, a boxi sélia, bàscia; fàghere sas boghes, cracare sas boghes, pònnere sas boghes a unu = leare a boghes a unu; pònnere boghes = tzerriai agiutóriu; lassare sas boghes, abbasciare sas boghes = acabbaidha cun is tzérrius fuedhendi; èssere a boghes = certai a boxi arta; pesàresi a boghes, pesaisí a boxis = ghetai tzérrius, faedhare a boghes a briga; faedhare a boghe manna = fuedhai a tzérrius, a boghes; pònnere, betare, ghetai b. a unu = cramàrelu a númene, betàreli boghe; bogare sa boghe = pònnere in ziru carchi nada, fintzas bogare fogu a unu; essire sa boghe chi… = nàrrere chi… (nova, cosa chi narat sa zente); portai sa b. iscannia = èssere serragados, zúghere boghe diferente leados a bula pro fritu o maladia; cantare a b. isparta = de s'intèndhere bene meda, cantai a totu boxi; cantare a boghe ’oghe = una ndhe cantat s'unu, una ndhe cantat s'àteru; cantare a b. furada = colèndhesi sa boghe s'unu cun s'àteru fintzas cantendhe sa matessi peràula; pesare una b. = inghitzai a cantai, cantai; èssere a boghes postas = a boghes, abboghinendhe, ghetare boches; fuedhai totus a una boxi = cuncordos, totu paris Frasi faedha, nessi pro t'intèndhere sa boghe! ◊ culzeit prontu a boghes mannas ◊ a sa boghe, cussu est babbu! ◊ candho cantat su pitzinnu àntziat sa boche chi l'intendhent a totu su bichinau ◊ dh'apu connotu a sa boxi 2. si ti agatas in apretu, pone boghes! ◊ si no fut ca iu postu is boxis m'iast a èssi giogau a istocadas! ◊ a sas boghes semus curtos totu ◊ parides timinne e zagaranne feras, a boghes postas abboghinanne e pranghinne ◊ sa genti poniat is boxis: - A sighiri sa cumédia! ◊ fiat tzerriendi a boghis postas ◊ làssami sas boghes, chi no so mancu surdu! ◊ ti apu nau ca no bollu a ti pesai a boxis! ◊ apo inténniu custas bojes e apo isparau ◊ mamma est sèmpere a boches candho zoco a botza intro de domo 3. candho andhas a una domo, beta boghe innantis de intrare! ◊ bètali boghe, coita, ca sinono si che andhat! 4. pesare cheria pro sas zobanedhas galanas una boche tenorile de amore ◊ pesabbila una boghe, dà! ◊ si bi pesamus una boghe a cudha moda torramus a pisedhos coment'e candho essiaimus fatu sas festas a cantare! 5. li ant bogadu sa boghe chi fit tzegu, chi fit fertu, chi lu aiant impresonadu ◊ est essia sa boxi chi Fulanu est isposu ◊ pregontit a totu su bixinau e a una boxi dhi ant a nai a chini seu dèu Cognomi e Proverbi prb: dolore ispinghet boche Etimo ltn. voce(m) Traduzioni Francese voix, cri Inglese voice, shout Spagnolo voz, grito Italiano vóce, grido Tedesco Stimme, Schrei.

cérriu , nm: intzérriu, tzérriu* Definizione boghe chi si betat naendho su númene de ccn., pedindho agiudu, a lamentu forte, a brigare, fintzes solu foedhandho in artu meda Sinonimi e contrari abboghiada, addorojada, bérchida, boche, giúilu, grida, ingargu, ingrídulu, irgràmiu, istríulu, làmidu, tírriu Frasi dhi at ghetau unu cérriu… s'est trémiu paris! ◊ cussu candu fuedhat est sempri a cérrius Traduzioni Francese hurlement, cri Inglese shout, cry Spagnolo grito Italiano urlo, grido Tedesco Schrei.

ciuàre , vrb: (ci-u-a-re?) Definizione cantare, nau de sa tzonca Frasi cíuat sa tonca, créculat sa rana, ischémiat su biju, grígliat su grígliu Terminologia scientifica bga Traduzioni Francese cri du petit duc Inglese horned owl call Spagnolo el grito del autillo Italiano il vèrso dell'assiuòlo Tedesco Gesang der Zwergohreule.

clàmida , nf, nm: cràmida, cràmidu, cràmmida, giàmida, làmidu Definizione su tzerriare; est fintzes su tocu de sa campana po tzerriare sa gente a una funtzione o riunione in crésia Sinonimi e contrari boche, cérriu / ciamada Frasi su sero, recuendhe a sa friscura, clàmidas no intendhet ne cantones ◊ at intesu sas cràmmidas de sa zente istriulandhe Etimo srd. Traduzioni Francese appel, cri Inglese call-up Spagnolo llamada, grito Italiano chiamata, grido Tedesco Ruf.

corrighínu , nm: corríginu, corróxinu, corrúxinu, currighinu, currughinu, currúxinu Definizione boghe mescamente de animale (àinu, boe, leone), ma fintzes de gente; murrúngiu de istentinas Sinonimi e contrari borrighinu, borróchinu, corrinu, gridas, irrónchiu, órriu Modi di dire csn: pràngiri a corrúxinu = prànghere a órrios, a corrighinu; currúxinu de prantu = cadha de prantu, prantu a órrios Frasi in campu s'intendhent corrighinos de àinu ◊ dhoi fiant is moentis totu a currighinus ◊ búmbitus e agrónius e iscràmmius e isciarrocus e súrbius e borrocus e currúghinus e cónius 2. s'intendhiat piantu, giuilamentos e corrighinos ◊ si fiat abbrancada apitzus prangendi a corrúxinu 3. custus funt currúxinus de bentri isbuida ◊ iat abboxinau chi pariat unu tiàulu a sfinitzus e a corróxinus de brenti Cognomi e Proverbi prb: currúxinu de mobenti no àrtziat a celu Terminologia scientifica bga Etimo srd. Traduzioni Francese braiment, cri plaintif Inglese bray, cry Spagnolo rebuzno, grito de llanto Italiano ràglio, grida di pianto Tedesco Iahen, Schrei.

grànghida , nf Definizione sa boghe, su tzérriu, su càntigu de unos cantu animales (margiane, istria, àteros); tzérriu mannu de gente puru Sinonimi e contrari carcàrgiu, gràliu, ilbràulu Frasi su matzone fit tota note a grànghidas ◊ no s'intendhet adhae de su matzone sa grànghida famida e ne bardana istanote si movet (F.Sechi)◊ sos canes chi órulant paris e sa grànghida de s'istria sunt pronóstigos malignos…◊ sos pudhos sunt a grànghidas 2. in su tzilleri bi fit s'intatzida, chie a isvírridos, chie a grànghidas giamendhe binu e cazosa ◊ li at betadu una grànghida chi l'at fintzas timidu! ◊ a s'issonnighissónniga, intendhia sas grànghidas ma acucadu in su letu no mi movia Terminologia scientifica bga Traduzioni Francese cri féroce, grossièreté Inglese feral howling, uncomeliness Spagnolo grito de ave nocturna, grito Italiano urlo ferino, sguaiatézza Tedesco Ruf, Schrei, Brüllen.

grída , nf Definizione boghe arta meda de chie abbóghinat po dolore o bisóngiu mannu, o fintzes cuntentesa; cosa chi si giaet a ischire a sa gente peri is carrelas, a boghes / ghetai sa g. = dare o betare su bandhu, nadu fintzas in suspu in su sensu de lendhare, dare a ischire cosas chi no si depet Sinonimi e contrari abboghiada, addorojada, boche, cérriu, corrúxinu, gràliu, ingrídulu, irgràmiu, pabada / bandhu Frasi s'intendhiant sas gridas de sa zente acudida a bídere su dannu ◊ sas gridas chi at betadu? pariat chi lu fint bochindhe! 2. no eis inténdiu sa grida de bivi totus in paxi de immui innantis? ◊ e si ghetat sa grida: chini bollit comporai patata e pisu, andai a pratza ca dhui est su bendiou! 3. nos contaiant de tzente nostra chi aiat bocatu grida, ma oramai coment'e sinnos chene formas, iscraricatos e malos a ne fàchere impreu ◊ no timast, ge no apu a ghetai sa grida Traduzioni Francese cri, annonce Inglese annoncement Spagnolo grito, bando Italiano grido, bando Tedesco Schrei, Bekkantmachung.

ingàrgu , nm Sinonimi e contrari abbóchinu, abboghiada, boche, cérriu, grida, irgargu Etimo srd. Traduzioni Francese cri Inglese shout Spagnolo grito Italiano urlo Tedesco Schrei.

intzérriu , nm: cérriu, issírriu, itzérriu, tzérriu* Definizione boghe chi si betat po fàere bènnere a ccn., pedire agiudu, a lamentu forte, brigandho, fintzes foedhandho in artu meda Sinonimi e contrari abboghiada, addorojada, bérchida, boche, giúilu, grida, ingrídulu, làmidu, tírriu / tichírriu Frasi sunt is itzérrius de sa terra mia po is matas segadas e abbruxadas, po is isparus e iscópius de bombas ◊ su pipiu ghetat itzérrius ch'intzurdant! ◊ sa buteghera est a itzérrius mannus poita dhi depint cosa ◊ cussa mi at cracau a itzérrius! Traduzioni Francese cri Inglese shout, cry Spagnolo grito Italiano urlo, grido Tedesco Schrei.

irbóchidu , nm: irbónchidu, irbórchidu Definizione tzérriu mannu Sinonimi e contrari abbérriu, bérchida, grida, irgargu, ólchidu, tírriu / arràmiu Frasi Mariànzela aiat tratesu un'irbóchidu e li fit issiu unu sonu gurdu Etimo srd. Traduzioni Francese cri aigu Inglese scream Spagnolo grito Italiano urlo o grido scompósto Tedesco Geschrei.

irgràmiu , nm: iscràmiu, scràmiu Definizione boghe arta de gente o fintzes de animale, mescamente a lamentu Sinonimi e contrari abboghiada, addorojada, bérchida, boche, cérriu, giúilu, grida, làmidu, tírriu Frasi m'irforrocat s'irgràmiu de una cria, su túnchiu amorosu de sa mama ◊ isparus e iscràmius de piciocalla ispassiosa mi ant isbeliau su sonnu! ◊ portàt is pilus atzutzudhaus po is iscràmius chi ghetàt su sirboni Etimo srd. Traduzioni Francese cri Inglese shout Spagnolo grito, chillido Italiano grido Tedesco Schrei.

ólchidu , nm, nf: órchida, órchidu, órghidu, óschidu, úlchida Definizione prus che àteru, boghe, grida po dolore forte o dannu mannu Sinonimi e contrari addólimu, bérchida, írchidu, tzérriu Frasi fuindhe, a donzi passu una ruta e donzi ruta un'órchidu ◊ leados a istocadas, ant betadu un'óschidu e sunt mortos ◊ a s'acumpagnamentu de su mortu una giòvana fit pianghendhe a óschidos ◊ s'órchida sua tremiat sa domo, pariat chi bi aiat faladu unu lampu Etimo srd. Traduzioni Francese cri de douleur Inglese howl of pain Spagnolo grito de dolor, alarido Italiano urlo di dolóre Tedesco Schmerzenschrei.

pibidósu , agt Definizione nau sèmpere de sonu, mescamente de boghe, chi est artu meda e fine Sinonimi e contrari essiditzu Frasi zughet boghe pibidosa ◊ pranghindhe, betaiat cudhas boghes pibidosas pariat chi ndhe ispicaiat su coro ◊ za ndhe li at betadu de irrocos pibidosos a su fatore, ca nachi no at ischidu triballare s'ortu!… Etimo srd. Traduzioni Francese aigu (voix, son, cri, sifflement) Inglese shrill Spagnolo agudo (voz, sonido, grito, silbido) Italiano acuto (voce, suono, grido, físchio) Tedesco scharf, schrill(von Tönen, Stimmen, Schreien, Pfiffen).

scràmiu , nm: irgràmiu*, scramu, scrémiu Definizione boghe arta de gente o fintzes de animale, mescamente a lamentu; fintzes tzúnchiu Sinonimi e contrari abboghiada, addorojada, bérchida, boche, cérriu, giúilu, grida, làmidu, tírriu Frasi s'intendit su scràmiu de s'istria ◊ ita tenit su gatu a scràmius? ◊ s'intendit su scràmiu de su malàdiu Traduzioni Francese cri, miaulement Inglese mew Spagnolo grito, gemido Italiano grido, gnàulo Tedesco Schrei, Miauen.

scrillítu , nm, agt: iscrillitu*, sgrillitu Definizione boghe acutza, tzérriu, boghe coment'e tzinchírriu, fintzes sonu / boxi scrillita = chi essit, arta e fine, azummai a zisa de tichírriu Sinonimi e contrari gríbidu, iscribílliu / scrillitau, scrillitosu / cdh. striulitu Frasi de s'atzíchidu, unu scrillitu mi ndi fiat essiu de buca prus forti ◊ su pipiu gioghendi de su prexu at fatu unu scrillitu ◊ su pipiu fait dogna scrillitu che sulitu de canna! ◊ cantat a scrillitus coment'e chi sulit cun duus didus ◊ s'intendit su scrillitu de is gennas 2. sa gatu arrispundiat cun sa boxixedha sgrillita Traduzioni Francese cri, aigu Inglese shriek, shrill voice Spagnolo chillido, grito, agudo Italiano strillo, strido, acuto Tedesco Kreischen, scharf, schrill.

zànita , nf, nm: giànnida*, zànitu Definizione genia de apédhidu chi faent is canes candho funt cracandho o currendho un'animale, sa fera Sinonimi e contrari agiannitu, gànnida, tzànnida Traduzioni Francese cri du chien qui halène Inglese barking Spagnolo ladra Italiano scagnìo Tedesco Gebell.

zúbilu , nm: giúilu* Sinonimi e contrari boche, cérriu, irgargu Frasi su zúbilu de su pudhu s'intendhet dae innedha ◊ a su zúbilu de sa zente, sos carabbineris ant isparau in àgheras pro ispèrdere sa cumarca Traduzioni Francese cri Inglese shout Spagnolo grito Italiano grido Tedesco Schrei.

«« Cerca di nuovo