abbucài , vrb: abbucare, abbuchiare 1 Definizione pònnere istrègios cun sa buca a cara a fundhu, conca a bàsciu, afacaos, o a buca apare (ma fintzes betare cosa a covecadura a un'istrégiu); serrare calecuna cosa, mancari no deunudotu; nàrrere cosa a unu coment’e po dhi tupare sa buca, in su sensu de dhu currègere, de dhi foedhare male, de dhu fàere citire Sinonimi e contrari abbucaciai, abbufiare, currèzere, irmurrare, iscontroriare / serrai / covecare, inconchinare, rebbucai Modi di dire csn: abbucai sa porta = tambàrela unu pagu; abbucare un'àidu, un'abbertura = tupai, serraidhus; abbucai su lentzoru = furriàrendhe unu pagu a subra de s'àtera cuguzura, in conca de letu; abbucaisí = rúere a buca a terra, nadu prus che àteru de isterzu; abbucai su sèmini = carrarzare su sèmene betadu in sa terra arada Frasi nau ca mi nci abbucu a mari chi m'intendu nai "presoni"! ◊ prima ndi est ampuau e apustis si nci est abbucau a iscabiossu ◊ abbuca totu a su cadhaxu! ◊ dèu dep'iap'ai tocau calancunu mucioni e sa pingiada de su trébini si ndi fut abbucada a terra 2. in su cunzadu bi at àidos de abbucare, no b'intret bestiàmine ◊ abbuchedhu bene cuss'àidu, ca sas albeghes podent repítere! 3. su babbu fiat murrungendi e abbuchendi su fillu ◊ su coronellu si ndh'est fichidu e cun boghe alterada l'at abbucadu ◊ dego no ndhe aio cosas de mi nàrrere tue, e mancu commo as de mi abbucare! ◊ si istat bona dh'aiat abbucada canno dh'at intesa faedhanne male! ◊ sa sorre si est posta a fàere sa maca e su frade dh’at abbuchiada Etimo srd. Traduzioni Francese tancer, rabrouer Inglese to reproach Spagnolo colmar, caerse de cabeza, reprochar Italiano abboccare, cadére a tèsta in giù, rimbrottare Tedesco umkippen, mit dem Munde fassen, anlehnen, ausschimpfen.

aciótu , nm: atzotu Definizione aina po iscúdere fata totu a tiras longas de corria, ma prus che àteru su cropu de s'aciota, su aciotare; a logos, atzotu est sa candhelita de s'abrutzu e fintzes de su chibudhone; in cobertantza, sa briga o sa pena chi si giaet a unu / a. de pedhi, de cagnu, po cuadhus Sinonimi e contrari aciota / aciotada / aciociada Frasi cudha fémina cristiana dh'ant cundennada a is aciotus ◊ ndi essit de s'inserru e no timit aciotu ◊ chi ti cassant, a tui, un'aciotu no ti at a mancai! 2. atzotu lu narant a sa canna noa e modhe de s'almutzu ◊ su chibudhu mascru poltat s'atzotu Etimo spn. azote Traduzioni Francese reproche, punition Inglese reproach, punishment Spagnolo azote, castigo Italiano rimpròvero, castigo Tedesco Vorwurf, Strafe.

aféu , nm Definizione cosa chi si narat o chi si faet coment'e brigandho o faendho a bregúngia a unu, o fintzes coment'e bregúngia o duritu chi si sentit; a logos est s’ingiúliu o paranúmene Sinonimi e contrari afrenta, afrontu, aggràbiu, aggrau, innóriu, inzenza / annomíngiu Frasi su piús crudele afeu sufro pro no ti lassare ◊ lu ponent in afeu: iscuru a chie est male afortunadu! ◊ cun tristura in custa badhe de afeu passat su cristianu 2. mi lasso s'oltu meu abbutinare: - a bi lu dennegare ndh'apo afeu (Zicconi Tanchis) Etimo srd. Traduzioni Francese reproche, blâme Inglese blame, reproach Spagnolo reprensión Italiano rinfàccio, biàsimo Tedesco Vorwurf, Tadeln.

apoboretàda , nf: pabarotada Definizione cosa chi si narat po avertimentu, comente e a briga a ccn. Sinonimi e contrari abburruntu, atzúrridu, bria, missamanu, rimbicu Frasi est meda fissiosa e isalimentada, no ti artzat mancu de cristas si tue la cuntristas cun s'apoboretada (G.Ruju) Traduzioni Francese reproche Inglese recall, reproach Spagnolo reproche, reprensión Italiano rimpròvero, biàsimo, richiamo autorévole Tedesco Vorwurf, Verweis.

atzúrridu , nm Definizione boghe o cosa chi si narat a briga Sinonimi e contrari abburruntu, afetuada, apoboretada, rimbicu Etimo srd. Traduzioni Francese cri, reproche Inglese shout, reproach Spagnolo grito, reproche Italiano grido, rimpròvero Tedesco Verweis.

irmurràre , vrb: irmurriare, ismurrai, ismurriare, smurrai Definizione pigare a cropos a murros; segare s'atza a unu, iscontroriare forte, giare una briga, segare s'atrivimentu; pirmare, fàere murros grussos Sinonimi e contrari abboluire, abbruncai, abbufiare, aciociai, chelcire, irmustatzare, irvapiare, iscancamurrare, istestulare, scontrariai, stronciai / ammurredhare, ammurrionai, annicare, pirmare | ctr. audire Etimo srd. Traduzioni Francese réprimer, tancer, rabrouer Inglese to repress, to reproach Spagnolo reprimir, reprochar Italiano reprìmere, rimbrottare Tedesco unterdrücken, ausschelten.

istrónciu , nm: istrúnchiu, istrúnciu, istrúntziu, strúnciu 1 Definizione cosa chi si narat a s'àteru coment'e a briga, a murrúngiu, a iscontróriu; fintzes atzione chi si faet a malu crabbu / tirada a i. = a corpu Sinonimi e contrari bria, certu, isvàpiu Frasi a su pipiu dhi ammancant is istrúncius de su babbu ◊ no dhu pighit a istrónciu, su fillu, gei dhu bit ca est iscónciu! ◊ cussu est a istrúnchios, inchietu! ◊ poite mi arresponnes a istrúntzios? 2. una tirada a istrúnciu e adiosu a is butonis de is prantalonis! Etimo srd. Traduzioni Francese reproche Inglese reproach Spagnolo reproche Italiano rimpròvero Tedesco Vorwurf.

refàciu , nm: refatzu, rifatzu, rinfàciu, rinfatzu Definizione su rifatzare, cosa chi si narat a unu betandhosidha a curpa, coment'e a briga Sinonimi e contrari afetuada, apoboretada, atzúrridu, ripitimenta, rimbicu, sfacidhamentu Frasi mai unu refatzu de neune at tentu, cussa! ◊ si no fit ca ses antzianu ti tias meritare unu rifatzu: curpa de su cuidu o de su bratzu, raru sa die a ti agatare sanu! ◊ sas peràulas suas sunt ammunimentu e rinfatzu pro un'ammentu eternu ◊ cosa mala a dèpiri arriciri refàcius pustis de ai trabballau cun cunsiéntzia! Etimo srd. Traduzioni Francese action de reprocher Inglese reproach Spagnolo el echar en cara Italiano rinfacciaménto Tedesco Vorwurf.

rimbícu , nm: rumbicu Definizione su rumbicare Sinonimi e contrari afetuada, apoboretada, atzúrridu, missamanu, refàciu Frasi su giòvanu fit contendhe de sos rimbicos de su diretore ca nachi fit istudiendhe pagu Etimo srd. Traduzioni Francese reproche Inglese reproach Spagnolo reproche Italiano rimpròvero, rinfàccio Tedesco Vorwurf.

«« Cerca di nuovo