ammischinài , vrb: ammischinare Definizione fàere, ammostare o cunsiderare mischinu a ccn. a manera chi is àteros ndhe tèngiant làstima; crèdere o cunsiderare a unu peus o prus pagu de su chi est Sinonimi e contrari allastimai, apibiare Frasi est ca s'est ammischinadu, sinono li fint corpendhe puru ◊ ammischinendusidhoi iat cumentzau a dhi nai: Caridadi! Tengat caridadi! (M.Porru)◊ dèu dh'ammischinamu, pensendi chi trabballàt tropu! Etimo srd. Traduzioni Francese plaindre, sous-estimer Inglese to ask for symphaty, to undervalue Spagnolo mover a compasión, subestimar Italiano chièdere comprensióne, compassióne, sottovalutare Tedesco um Verständnis bitten, Mitleid bitten, unterschätzen.

apiliàre , vrb rfl: apilliare Definizione bènnere su disígiu, pigare a disígiu, disigiare forte, pedire ccn. cosa (o fintzes gente, agiudu) chi s'iat a bòllere; fintzes atacare, andhare o cúrrere aifatu po cracare Sinonimi e contrari apeliai Frasi si est apilliadu a li dare cosa ◊ sos fizos si sunt apiliados a sa mama ◊ sa ulturina si est apiliada a su mortorzu ◊ ite balet cust'umanu apiliare sentza ischire pro pòdere isperare si avreschet un'àteru manzanu? (G.A.Salis)◊ a sos carvonajos si apillieit a li dare su carvone ◊ so apilliadu a erba ◊ ti ses apilliadu a una castigada: no agataias una fémina menzus?! 2. donzi borta chi bogo a pizu carchi faina paret chi si mi apíliet su malejanu ◊ si li sunt apilliados sos canes che dimónios Etimo itl. appigliare Traduzioni Francese désirer ardemment Inglese to have a strong wish, to ask insistently Spagnolo anhelar, pedir con insistencia Italiano avére fòrte desidèrio, chièdere con insistènza Tedesco wünschen, eindringlich bitten.

dimandhàre , vrb: dimannare, domandai, domandhare, domannare Definizione fàere pregontas, foedhare po bòllere ischire de is àteros, po tènnere ccn. cosa; cricare fémina a pobidha / domandhare una cosa a manu arta = pregontai po abarrai própriu seguru de ccn. cosa, a manera chi cussu chi depit arrespúndiri no boghit frocus o no circhit arreghèscias Sinonimi e contrari imbistigare, precontare / pedie, prejare | ctr. arraspundi / dare, donai Frasi mancu dimandhadu ndhe as, a bídere comente istat Bodale? ◊ a su dimandha dimandha za che so afertu a su logu ◊ dimandhabbilu a manu arta si su dannu l'at fatu isse! ◊ dhis iat domandau in cali logu depiat nasci su Messia ◊ fui domandandu de Antoni ◊ cun cudhus ogus de cristianu su cani pariat domandendu perdonu ◊ candu si nd'iscidat, dhi domandu ita intentzioni tenit ◊ su poeta pesat una boghe de saludu a sa Santa dimandhandho salude e fortuna po totus 2. chi non domandas, mancu àcua ti donant 3. una pariga de palarimpos furint andhaos a dha dimandhare ◊ si cheriat dimandhare sa zòvana chi teniat in su coro ◊ unu giòvunu est andau a si domandai una fémina po mulleri ◊ si m'istimas, domàndhami a sos mannos! Etimo itl. domandare Traduzioni Francese demander Inglese to ask Spagnolo preguntar Italiano chièdere Tedesco fragen, anhalten, bitten.

pedíe , vrb: pedire, pediri, perí, petire, pidire, pitire Definizione pregontare po àere calecuna cosa (prus che àteru in donu, po no dhu torrare); andhare a cricare s'alemúsina / èssere o essire a p. = tènniri abbisúngiu meda, de dèpiri andai a circai s'alimúsina Sinonimi e contrari dimandhare, prejare / lemusinai, mendigai | ctr. dare, donai Frasi de fronte a Deus m'intendho obbligadu in disisperu a pedire perdonu (G.B.Mereu)◊ dontzi via chi l'imbeniat, su tzilleraju li petiat su bufu in cara de tzente ◊ mezus dare chi no pedire ◊ candu mai ti apu pediu calincuna cosa, si no po apretu?! 2. dai candho li est mancadu su babbu, in cussa domo, sunt a pedire ◊ iscuru a chie pedit pro no àere! ◊ bilgonza e dannu est a pedire e furare! Etimo ltn. *petire Traduzioni Francese demander, mendier Inglese to beg Spagnolo pedir limosna, mendigar Italiano chièdere, mendicare Tedesco bitten, betteln.

peleài, peleàre , vrb: apeliai, peliai Definizione pigare pelea, matana, apeleu, múngia faendho cosa; istare a perrica abbetiandho po calecuna cosa chi si bolet Sinonimi e contrari fadiae, ghimallai, matanare, penai, trumentai / apiliare, pedie Frasi o Gesús santu ahi peleadu cantu as pro a mie! ◊ die e note peleo pro sas munzas chi mi leo ◊ za ndhe at peleadu, sa zente, de fàmine, in tempos de gherra!…◊ cantu pensas e faghes e peleas det a sa morte tua terminare ◊ pro èssere abberu ómine, unu depet peleare: sinono it'ómine est?! ◊ a peleare macos bi cheret passéntzia meda ◊ e chie bi la faghet a peleare tota vida zente dorta?! 2. est de diora peliendi po dhi bendi sa domu Etimo spn. Traduzioni Francese combattre, se fatiguer, demander avec insistance Inglese to fight, to worry oneself, to ask insistently Spagnolo pelear, pedir con insistencia, instar Italiano combàttere, affannarsi, chièdere con insistènza Tedesco kämpfen, streiten, sich abmühen, sich ängstigen, um etwas bitten (eindringlich).

prejàre , vrb: aprentziare*, presiare, pressiare, pretziai, pretziare Definizione apostivigare, istabbilire cantu si balet una cosa, pònnere unu valore o prétziu a calecuna cosa, dimandhare su prétziu de cosas a bèndhere; pònnere in càrculu e dimandhare po àere calecuna cosa, unu praxere, un'agiudu, brindhare a ccn. po calecuna cosa / pretziare una fémina, un'ómine = bíere o cricare de cumprèndhere ite si balent una fémina, un'ómine Sinonimi e contrari dimandhare, percontare / combidare Frasi no si podet cumprèndhere nen pretziare cultura, limba, arte si no ponimus mente a sas régulas e modos de produtzione de unu pópulu ◊ fit pressiada e calculada che bona massaja ◊ est una poesia chi prétziat su tribàgliu de sos artesanos 2. de piagheres mi ndhe ant fatu àteros e ndhe apo duritu a los torrare a presiare 3. a su betzu chi l'at sanada l'at pretziadu a s'afidu ◊ mi ant presiadu a distimonzu pro un'isposu ◊ no aiat cuizadu una bajana chentza pretziada, ma neune lu cheriat ◊ l'apo pretziadu a bènnere a domo ◊ at presiadu totu sas amigas a manigare ◊ is amigus m'ant pretziau a sa festa, ma no potzu andari Traduzioni Francese estimer, solliciter un service, inviter Inglese to esteem, to ask a favour, to invite Spagnolo apreciar, rogar, convidar Italiano apprezzare, chièdere un favóre, invitare Tedesco schätzen, um einen Gefallen bitten, einladen.

«« Cerca di nuovo