allentoríre , vrb: lentorire* Definizione isciúndhere de lentore Sinonimi e contrari allentorai, insaurrare, issaghinare Traduzioni Francese faire devenir humide de rosée Inglese to wet with dew Spagnolo rociar Italiano bagnare di rugiada Tedesco mit Tau befeuchten.

allutonài , vrb Definizione pònnere giros de latone a calecuna cosa 2. at agatau una bella pipa allutonada Etimo srd. Traduzioni Francese cercler de laiton Inglese to rim with brass Spagnolo zunchar con latón Italiano cerchiare di ottóne Tedesco mit Messing überziehen.

alvuràre , vrb: arborare, arberare, arbulare, arburai, arburare, arvurare, arvuriare Definizione pònnere o prantare a àrbures, a matas; foedhandho de gente, pigaresidha deretu, su si pesare a boghes po cosighedhas, oféndhios o tzacaos: arburai dhu narant fintzes po pesare o fàere a mannu, arburare fintzes in su sensu de pònnere prantau, istrantagiau (a bisura de àrbure) Sinonimi e contrari arburire / artzisare, inchietae Modi di dire csn: arburàresi (nadu de sos cadhos) = pesàresi comente e ritzos, cun sos pes de dainanti in artu; arburai ccn. cosa = pònnere ritza, istantargiare 2. s'achetu est semper marritanne, isconchinanne, annigranne e cricanne de si arburare 3. ti àlvuras de crítica mania sentza ti intendher ne de birde e ne de sicu (G.A.Cossu)◊ su venenu mi àrborat sos nérbios!◊ si m'arvúriat su sàmbene in s'intèndhere cudhu!◊ si àrbulat su cadhu e che betat su mere! 4. su pipiu est nàsciu tzeghixedhu e pensà ca no ndi dh'arburamu (A.Murru)◊ in pratza sunt arburandhe sa tuva po su fogulone Traduzioni Francese border d'arbres, se fâcher Inglese to plant with trees, to lose one's temper Spagnolo arborecer, enarbolar Italiano alberare, inalberarsi Tedesco mit Bäumen bepflanzen, sich aufbäumen.

ammerchinzàre , vrb Definizione istare o giare a merchinziu, a míndhigu, tropu pagu Sinonimi e contrari musunzare, susuncai Frasi li at ammerchinzadu fintzas su pane Traduzioni Francese lésiner Inglese to skimp (on) Spagnolo escatimar Italiano lesinare Tedesco sparen mit.

ammodhocàre , vrb Definizione fàere a modhoca, a ludu Sinonimi e contrari abbenatzai, alludratzare, alludrinae, illudratzare Etimo srd. Traduzioni Francese crotter, envaser Inglese to make muddy, to muddy Spagnolo enlodar Italiano infangare, impantanare Tedesco mit Kot beschmutzen.

apagiàre 2 , vrb: (a-pa-gia-re) apalgiai, apallai, apazare, pazare 1 Definizione abbrovendhare a pàgia, pònnere sa pàgia a papare a su bestiàmene; a logos, coment’e semenare a pàgia (po iscóviu) su tretu de una domo a un'àtera de duos, ómine e fémina, chi si dha intendhent o si bolent / su pps. apazadu = (fintzas) chi est totu paza, nadu de laore chi no at ingranidu Sinonimi e contrari abbrovendhae Frasi su meri si ndi pesat a cissu e apàlgiat is bois ◊ su chitzi pesastus po apallai is bòis ◊ dónnia dí nanca depit apallai is bòis Etimo srd. Traduzioni Francese donner de la paille aux animaus Inglese to fodder Spagnolo alimentar con pienso Italiano abbiadare Tedesco mit Hafer füttern.

apatentàdu , agt Definizione chi tenet o at leau sa patente; nau cun tzacu, chi tenet calecuna calidade mala créschia meda, segura 2. est unu parassita apatentadu, semper chentza fàghere nudha! Traduzioni Francese qui a le permis de conduire Inglese licensed Spagnolo cualificado, que posee el permiso de conducir, redomado Italiano patentato Tedesco zugelassen, mit Führerschein versehen.

apugnigosài , vrb: apunnigosai, apunziconare Definizione iscúdere, pigare a cropos de púngiu Sinonimi e contrari abbuciconai, acatzotai, apugnigorai, apuinare, apunzare, apunzicare, burtzigare Frasi si apunziconat sos càvanos e si addobbat sa conca a su muru Etimo srd. Traduzioni Francese donner des coups de poing Inglese to come to blows Spagnolo dar de puñetazos Italiano prèndere a pugni Tedesco jdn. mit Faustschlägen traktieren.

apunzàre , vrb Definizione pigare a cropos de púngiu, pruschetotu candho, pranghendho su mortu, no si podet padire su dolore e unu s’iscudet púngios a petorras Sinonimi e contrari abbuciconai, acorpai, addolare, apugnigosai, apunzicare Frasi tue moris… si apunzant atitendhe mama, babbu, muzere ◊ sa mama isfaghíndhesi in piantu si apunzaiat pro su fizu mortu ◊ sos depidores mandhaiant sas muzeres a si apunzare preghendhe de no che los bogare ◊ si l'aiat picada chin iss'etotu apunzàndhesi sos càvanos 2. sos cumpanzos etotu l'ant apunzadu Etimo srd. Traduzioni Francese donner des coups de poing Inglese to punch Spagnolo dar de puñetazos Italiano prèndere a pugni Tedesco jdn. mit Faustschlägen traktieren.

arabbescài, arabbescàre , vrb Definizione fàere a figuras de genia àrabba siat a pintura o de àtera manera Traduzioni Francese décorer d'arabesques Inglese to decorate with arabesques Spagnolo adornar con arabescos Italiano arabescare Tedesco mit Arabesken verzieren.

arramài , vrb: arramare, arromai, arromari, ramai Definizione pònnere sida frisca, cambos, frores e àteru in crésia, in is portales, in is orrugas, fintzes a betadura in terra, po is festas ue passat sa crufessone cun su santu Frasi eus segau prunica po arromari is bias innantis de passari sa prucissioni 2. arromai s'arau po fai mellus is surcus Etimo ctl. enramar Traduzioni Francese couvrir de feuillages Inglese to cover with branches Spagnolo enramar Italiano infrascare Tedesco mit Zweigen bedecken.

arrandài , vrb: arrendai 1, randai Definizione fàere o pònnere s’arrandha a unu bestimentu o trastu Sinonimi e contrari irrandhare, trinetare Frasi est arrandendi sa camisa ◊ mi ammostas su chi as arrandau me is pannus? ◊ is féminas ant arrandau sa tialledha de s'altari ◊ apu arrendau is lensolos 2. intamen de arrechiai a su babbu mortu, sa genti iat arrandau po sa filla Etimo srd. Traduzioni Francese faire de la dentelle Inglese to lace Spagnolo adornar con encajes Italiano merlettare Tedesco mit Spitzen besetzen.

arregortzài , vrb: arregurtzai Definizione pònnere iscaza, orrugos de pedra, pedra pitica in is calancas, fossos, buidos, faendho muru, po prènnere, aparigiare Etimo ctl. regalzar Traduzioni Francese boucher des fissures avec de petits bouts de pierre Inglese to splinter again Spagnolo encascotar, rellenar Italiano riempire con schégge di piètra le fessure dei muri, rinverzare Tedesco mit Spänen oder Splittern verstopfen.

arrepicài 2, arrepicàre , vrb rfl: repicare Definizione su si pònnere bene de bestimentu, cuncordare cun arrepicus Sinonimi e contrari allaputzai, impompitare Frasi ma càstia comenti si arrepicat custa bècia! ◊ est totu bèni arrepicau, oi Etimo spn. repicarse Traduzioni Francese se pomponner Inglese to wear frills, to dress elegantly Spagnolo acicalarse Italiano ornarsi di frónzoli, vestire con eleganza Tedesco sich mit Flitterwerk schmücken, sich mit Eleganz kleiden.

arrestigàre , vrb: arrestricare Definizione pònnere sa restiga a unu trastu, bestire unu trastu (cadira) de restiga Sinonimi e contrari afiletai, impagliai 2. su fiascu arrestigadu muntenet su binu friscu Etimo srd. Traduzioni Francese empailler Inglese to cover with straw Spagnolo empajar Italiano impagliare Tedesco mit Stroh umwickeln.

arrogantàre , vrb: arrogantziare Definizione foedhare male, arrespòndhere, brigare, coment'e faendho is prepotentes, is barrosos, is tostorrudos, chentza bòllere arreconnòschere s'arrexone de is àteros; fàere is prepotentes / a. su trotu = pretare su dortu, sighire a pretènnere sa resone ischindhe de no ndh'àere Sinonimi e contrari abbetiae, campaniare Frasi arrogantat sena frenu e puntígliat pro dogni gnagneria ◊ cudhos sunt torrados a arrogantare cun issu, a bortas a briga e a bortas in paghe ◊ Rosina si los leit amore amore e sos balentes no apeint prus it'e arrogantare ◊ insistis e poi no la piantas, ischindhe chi as tortu e arrogantas! (T.Curcu) 2. su fogu est arrogantziendhe: peri sa carrela sunt brujendhe pabilu, fozos, e sa zente fuit gridendhe Etimo srd. Traduzioni Francese parler avec arrogance Inglese to speak with arrogance Spagnolo hablar con arrogancia Italiano parlare con arroganza Tedesco mit Anmaßung sprechen.

arromalletài , vrb Definizione pònnere romaglietes, frores e cambos po bellesa Sinonimi e contrari aflorigiai, florèssiri, infiorizare Etimo srd. Traduzioni Francese orner Inglese to deck with flowers Spagnolo poner ramilletes, flores Italiano infiorare Tedesco mit Blumen schmücken.

assaghinàre , vrb Definizione isciúndhere su logu, sa cosa, de saghina, de orrosu Sinonimi e contrari issaghinare, saurrare Etimo srd. Traduzioni Francese faire devenir humide de rosée Inglese to wet with dew Spagnolo rociar Italiano bagnare di rugiada Tedesco mit Tau benetzen.

assanniàda, assannigàda , nf Definizione cropu de sanna Sinonimi e contrari issannada Frasi assanniadas e mossos de sirbone ◊ lassa istare sa figu biculada, ca si bi agatas calchiunu bobboi ndhe podes àere un'assannigada… (B.Mureddu) Etimo srd. Traduzioni Francese coup de défense Inglese bite with the fangs Spagnolo colmillazo Italiano zannata Tedesco Hieb mit den Hauern.

atacitài , vrb: tacitai Definizione pònnere is tacitas, is bullitas Sinonimi e contrari acioae, aciolai, apunciai, imbullitare, impuncitai, intzoare, puntzare, puntzitare Etimo srd. Traduzioni Francese fixer avec des clous Inglese to nail Spagnolo tachonar Italiano imbullettare Tedesco mit Zwecken befestigen.

«« Cerca di nuovo