atanagiàre, atanagliài , vrb: atanallai, atenatzare, atenazare, atonallai Definizione istrínghere o acapiare a tonàgias Modi di dire csn: atenatzare un'animale = crastare cun sas tenatzas; atenazare a ccn. pro carchi cosa = dàreli a subra, brigàrelu, nàrrereli cosa 2. est atonallau de sa miséria ◊ totus dhu atenazant a dhi bogare de cabu de fumare Etimo itl. Traduzioni Francese saisir ou serrer avec des tenailles Inglese to grip with pincers Spagnolo atenazar Italiano attanagliare Tedesco mit Zangen greifen.

atracàre , vrb: atragare, atregare Definizione su si cuare, firmare, camminare firmandhosi dónnia tanti giaendho atentzione po no si fàere a bíere, iscocandho Sinonimi e contrari abbuare, aclisare, acuae, ammacionai, ammagare, apatai, atrapare, atupare, cuerrai, frànghere, intuzare, istichire, istumponai, tudai Frasi sa robba si est atregada ◊ su lèpere est a s'atrega atrega ◊ su batu ch'est essidu atrega atrega ◊ sa gatu li est andhada a s'atrega atrega, a su sórighe, e candho che fit acurtzu che li est brincada a subra ◊ atracatu in su canale, mai ti cheres mustrare (G.Farris)◊ si est atracatu in d-una tupa isetandhe s'inimicu ◊ inoghe colat lestru, mancu si atregat Traduzioni Francese marcher avec circonspection en s'arrêtant Inglese to walk cautiously Spagnolo esconderse, andar con circunspección Italiano nascóndersi, camminare con circospezióne, soffermàndosi Tedesco sich verstecken, mit Vorsicht gehen.

biscàre , vrb Definizione aciapare, cassare cun su biscu Sinonimi e contrari imbiscare Etimo srd. Traduzioni Francese engluer Inglese to spread with birdlime Spagnolo enviscar Italiano invischiare Tedesco mit Vogelleim fangen.

bísonas , nf pl: bísunas, písonas Definizione genia de launedhas a duas cannitas, chentza su tumbu Sinonimi e contrari bisones, bísosas, launedhas Terminologia scientifica sjl Etimo ltn. bisonus Traduzioni Francese cornemuse a deus tuyaux sonores Inglese double reed-pipe Spagnolo gaita de dos tubos Italiano zampógna rùstica a due canne Tedesco eine Panflötesorte mit zwei Pfeifen.

brodósu , agt: brojosu, broosu Definizione chi est totu brodu, brodisbrodis, nau de unu papare chi portat abba meda e pagu cosa de matzigare Sinonimi e contrari brodolosu, broulabbróula / ambulosu, suciosu / cdh. brudosu | ctr. cagiau Etimo itl. Traduzioni Francese clair Inglese watery Spagnolo caldoso Italiano brodóso Tedesco mit viel Brühe.

burrutúdu , agt Definizione totu prenu de burrutones Sinonimi e contrari abburrutonau, bugnosu, bunzudu, burrutosu, giumburudu Etimo srd. Traduzioni Francese bossué, bosselé Inglese lumpy Spagnolo con chichónes Italiano bitorzoluto Tedesco mit Beulen.

cannitàre , vrb Definizione fàere s'incannitzau Sinonimi e contrari incannitare Etimo srd. Traduzioni Francese ramer, entourer de chaume Inglese to cover with canes Spagnolo encañizar Italiano incannucciare Tedesco mit Rohr umzäunen.

cannonài, cannonàre , vrb Definizione pigare a cannonadas, isparare a cannone Etimo itl. cannonare Traduzioni Francese canonner Inglese to cannonade Spagnolo cañonear Italiano cannoneggiare Tedesco mit Kanonen beschießen.

capucínu , nm Definizione tzicu de cafei cun late Frasi prima lu bufaias cun s'upedhu su mústiu licantzu e genuinu: como ti bastat unu capucinu, late biancu cun gafè niedhu!(P.Masia) Traduzioni Francese café-crème Inglese frothy white coffee Spagnolo capuchino Italiano cappuccino Tedesco Kaffee mit etwas Milch.

catarrósu , agt Definizione chi est leau a catarru Traduzioni Francese catarrheux Inglese catarrhal Spagnolo catarroso Italiano catarróso Tedesco mit Katarrh behaftet.

cavanzòla, cavanzólu , nf, nm: cavatzola Definizione ferramenta de ferru fata che una càvana, ma a màniga curtza Sinonimi e contrari arroncillu, cavanàciu, farchione, pudagiola Frasi binnennandhe po segare s'àghina leant sa frófighe de pudare o su cavanzolu Terminologia scientifica ans Etimo srd. Traduzioni Francese serpe à manche court Inglese short handled billhook Spagnolo podadera Italiano róncola a mànico córto Tedesco Hippe mit kurzem Griff.

chighinàrzu , agt Definizione chi istat imbuscinau in su chinisu, totu brutu de chinisu Sinonimi e contrari chighineri, chijinalzu Etimo srd. Traduzioni Francese sale de cendre (ou couvert) Inglese ashy Spagnolo ceniciento Italiano ceneróso Tedesco mit Asche bedeckt.

chin , prep: cun Definizione foedhu chi si ponet innantis de is númenes po bòllere inditare cumpangia, manera, aina e àteru (fintzes suma, s’idea de contras a…)/ cun deo, cun mei, cun megus, cun tegus, cun isse, cun a isse, cun custu, cun a tie Sinonimi e contrari paris / a / contra | ctr. chentza Modi di dire csn: cun totu chi… = mancari; cun chi… = si; die cun die, annu cun annu, mese cun mese = donzi die/die die, donzi annu, donzi mese; pònnere una cosa (o a ccn.) cun àtera/u = pònniri impari, ma fintzes aparagonai Frasi semus andhados paris cun bois ◊ sas mamas crabarissas disizant un'àteru basu e nois cun a issas (G.Maieli)◊ abbarra cun megus, ca est note ◊ est beniu cun sa mulleri ◊ mamma fait fatuvatu su pani cun tamàtiga 2. su preide cumènciat is gòcios cun boghe bene intonada, brindhandho a dhi arrespòndhere ◊ segamus su casu cun sa lepa ◊ sa cosa chi faghet si leat cun sa furcheta ◊ s'iscriet cun sa pinna ◊ cun su dinai no si podit comporai totu ◊ deo non bio prus, ma chi tue mi ascurtas bene apo a bíede cun is ogos tuos ◊ dhi at torrau sa scera chin d-unu piciochedhu 3. fit a turunzu e a maledissiones chin su tempus ◊ la tenzo cun tegus pro su dannu chi mi as fatu ◊ seu inchietu cun issu ◊ ita tenis cun mei?! ◊ sa giustítzia ant domandau: "Cun chini suspetais?" e is fraris ant arrespostu: "Cun nisciunus!" ◊ no tenzo dépidos cun a tie! ◊ si est inchietau cun sa mulleri chi at guastau sa pingiara 4. cun chi tue mi dias isperàntzia dae me sa tristura ch'est lontana (M.Murenu)◊ deo, cun totu chi apo mente abbiza, s'ànimu no mi bastat chi lu conte ◊ cun totu chi as s'istúdiu, cosas medas no las ischis 5. como chi ant fatu su lagu amus s'abba annu cun annu ◊ istaiat die cun die cun su sonete a codhu ◊ issa l'iseteit die cun die, annu cun annu 6. 6.custu cun cussu faghet su tantu ◊ una cosa cun s'àtera faghet meda ◊ no mi as a pònniri a Franciscu cun Andria?!… Meda méglius Franciscu! Etimo ltn. cum + in, cum Traduzioni Francese avec Inglese with Spagnolo con Italiano con Tedesco mit.

cicidài , vrb Definizione nau de pigiones, pudhas e àteru, iscutulare is alas a giagaradura Traduzioni Francese criailler Inglese to flatter Spagnolo aletear Italiano starnazzare Tedesco mit den Flügeln Staub aufwirbeln.

codhài , vrb: codhare Definizione intrare apare sa natura de s'ómine cun cussa de sa fémina Sinonimi e contrari cadhicare, fútere, futire, zúchere / ingannai Terminologia scientifica ssl Etimo ltn. *collare Traduzioni Francese faire l'amour, coucher Inglese to make love Spagnolo follar, hacer el amor Italiano far l'amóre, aver rappòrti sessuali Tedesco mit jdm. schlafen.

cogorostúdu , agt Definizione nau de su pudhu, chi portat crogorista manna; in cobertantza, nau de unu, chi est atriviu, coragiosu meda Sinonimi e contrari achighiristau, rostudu / atreviu Etimo srd. Traduzioni Francese huppé Inglese crested Spagnolo con cresta Italiano crestato Tedesco mit einem Kamm versehen.

cogudhàdu , agt: acogudhadu, cugudhadu, cugutadu Definizione chi est cun su cugudhu, chi portat su cugudhu, ammontau coment'e chi portet su cugudhu Sinonimi e contrari annuadu, cuguzadu | ctr. iscucuzau, scugudhau Frasi fint apostados in d-una calanca, cugudhados, ispetendhe a l'isparare candho colaiat 2. fint cun sa cara totu bene cogudhada cun s'isciallu 3. est unu montiju cugudhadu de domos ◊ su monte est cugudhadu de nie ◊ sas tronas ti pianghent cugutadas dai su prúere de sos annos (G.Ruju) Etimo srd. Traduzioni Francese encapuchonné Inglese hooded Spagnolo encapuchado Italiano incappucciato Tedesco mit einer Kapuze.

contraventzionài , vrb: cuntraventzionai Definizione pònnere contravintzione Frasi is carabbineris iant cuntraventzionau is chi no portànt is bullitinus Etimo srd. Traduzioni Francese donner, flanquer une contravention Inglese to fine Spagnolo multar Italiano multare Tedesco mit einer Geldstrafe belegen.

corriscàle, corriscàli , nm Definizione su corredhu a pònnere cosighedha asciuta, sa funghedha, po allúere su fogu Sinonimi e contrari corriscarju, corruèscara Terminologia scientifica stz Etimo srd. Traduzioni Francese petit étui de corne Inglese little horn to light fire Spagnolo cuerno para encender el fuego Italiano cornétto contenènte ésca Tedesco Hörnchen mit Köder.

cucutàu , pps, agt: acuguzadu Definizione de cucutare; postu de cugudhu Sinonimi e contrari | ctr. iscugutadu Traduzioni Francese encapuchonné Inglese hooded Spagnolo encapuchado Italiano incappucciato Tedesco mit einer Kapuze.

«« Cerca di nuovo