Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abasciài , vrb: abbasciae, abbasciai, abbasciare, abbassare, abbassiare Definitzione calare de pitzu a giosso, portare de artu a bàsciu; miminare calecuna cosa, fàere prus bassu; istare a su chi bolet un'àteru, indrúchere a dhi pedire cosa Sinònimos e contràrios abbaltare, abbaratai, achirrare, imbaratire, imbasciai, calai, falare / amenguai, isbascire | ctr. alciare, ampiai / crèschere, aumentare Maneras de nàrrere csn: candho abbàssiat sole = a bortaedie, candu abbàsciat sa dí; a. is codhus = falare de codhos, istare a su chi cheret àtere, leare sa cosa contrària cun passéntzia; fai a. su chíchiri a unu = segaidhu de tressu, dàreli un'irmurriada; a. su fogu = menguai su fogu, bogàreche fogu a manera chi siat prus pagu; a. sa televisione, s'aràdiu, sas boghes = regulàrelos de s'intèndhere prus pagu; abbasciai sa boxi = (puru) pèrdere sa boghe, faedhare a boghe russa pro serragu Frases ti podit abbasciai un'acidenti ◊ dhu at abbasciau unu pilloni asuba de su campanili ◊ su Verbu Deus Redentore est abbassadu dae chelu in terra ◊ ndi fut abbasciau de su trenu ◊ est abbassatu dae su postale in piatza ◊ a Gesugristu ndi dh'ant abbasciau de sa cruxi 2. abbàssiali su fogu, a sa padedha! ◊ nci fúliant sa cosa ma no abbàsciant su prétziu! ◊ s'unfradura est abbascendi ◊ s'istrada in cussu cúcuru che l'ant abbassiada ◊ cussa fit fémina abbassiada in s'unore 3. no ti depes abbassiare a pedire nudha! ◊ si fut dépiu abbasciai ◊ cussos pretenent chi s'àteru si abbàssiet a pedire pro piaghere su chi li tocat de diritu! Sambenados e Provèrbios prb: chie tropu si abbàsciat su culu ammustrat Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu baisser, s'abaisser Ingresu to lower, to humble Ispagnolu bajar, bajar, disminuir, humillarse, rebajarse Italianu abbassare, umiliarsi, digradare Tedescu niedriger machen, erniedrigen (sich).

apiadàre , vrb Sinònimos e contràrios imbasciai Tradutziones Frantzesu se baisser Ingresu to stoop (down) Ispagnolu agacharse Italianu abbassarsi, chinarsi Tedescu sich bücken.

arrebbasciài, arrebbasciàre , vrb: rebbasciai Definitzione abbasciare de prétziu Sinònimos e contràrios abbaratai, imbaratire | ctr. incarie Tradutziones Frantzesu baisser Ingresu to reduce Ispagnolu rebajar Italianu ribassare Tedescu herabsetzen.

grunàre , vrb Definitzione incrubare sa conca e s'ischina puru, unu pagu, a cara a denanti, nau fintzes de cumportamentu de chie si acunnortat de fàere sa volontade de is àteros Sinònimos e contràrios abbassiare, ancrucare, fritire, incruai, incrunai* Frases at grunadu sos ògios ◊ gruna sa fronte a sa divina voluntade! ◊ cheret chi deo m'ingrune a isse! Tradutziones Frantzesu baisser Ingresu to bow Ispagnolu inclinar, agachar Italianu inchinare Tedescu beugen, sich fügen.

grusàre , vrb: gruxare Definitzione incrubare, fàere abbasciare; serrare, nau prus che àteru de is liagas e feridas; iscorare, dispràxere meda coment'e faendho bregúngia / grusare sas pupias, sas pibiristas = serrai is ogus Sinònimos e contràrios dòrchere, imbasciai, incruai*, ingruxare, mugrare, pinnicai / serrai / scorai Frases sa fiara si est pesada a cadharida e già grusada ◊ presentendhe unu fiore si gruxant e saludant cun rispetu ◊ piús no gruxet su tuju a su pesante giuale chi li faghet sa carena a un'ancuju! (G.Oggiana)◊ gruxeit ancora de piús s'ischina suta de su tribàgliu 2. benidindhe che a tandho como puru a grusare sas pibiristas mias cun sa friscione de àteras vias! (G.Ruju)◊ bídere e faedhare ti cheria e grusare cun basos sas feridas! 3. no agato divagos si no cussos, avilidu e grusadu finas oe ◊ ponides sa betzesa in sacrifítziu grusèndhebbos su coro cun sa mente (A.Dettori)◊ at a finire su disterru chi nos grusat sas dies de sa vida! (P.Mossa)◊ mi so grusendhe cun tantos pensamentos Tradutziones Frantzesu baisser, mortifier, attrister Ingresu to lower, to make bitter, to sadden, to dishearten Ispagnolu bajar, cerrarse las heridas, humillar Italianu abbassare, avvilire, amareggiare Tedescu herunterlassen, beschämen, verbittern.

imbaratíre , vrb Definitzione calare de prétziu, abbasciare is prétzios Sinònimos e contràrios abbaratai, abbaratire, abasciai, arrebbasciai, ibbalorie, imbaratare | ctr. incarie Frases sa cosa no imbaratit, no! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu baisser les prix Ingresu to reduce prices Ispagnolu rebajar Italianu ribassare il prèzzo Tedescu herabsetzen.

imbasciài , vrb: (im-ba-sci-a-i) imbassiare, immassare Definitzione portare a bàsciu, prus acanta a terra, fàere prétziu prus bàsciu; rfl. incrubare, abbasciare sa conca a cara a terra, pònnere coment’e cicios, prus bàscios; nau in cobertantza, acuntentare, dignare de fàere ccn. cosa chi paret de menguare s’importàntzia de chie dhu faet / i. sa cigirista = menguare is pretesas; imbasciai is boges = abbasciare is tzérrios, sas boghes, foedhare prus abbellu Sinònimos e contràrios abasciai, abbacare, ancrucare, apiadare, grusare, incrunai, ingruxare / imbaratire | ctr. artziai Frases at imbassiadu sas naes pro lòmpere a sa figu cota 2. imbàssiadi ca sinono ti podent bídere! ◊ pro collire cosa dae terra tocat a s'imbassiare 3. a fàghere triballedhos de campu cussu no s'imbàssiat, no perdat sos grados, puru!… 4. ci bolet biri gente in crésia depet cumenciai a imbasciai sa cigirista! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu baisser, abaisser Ingresu to lower, to humble Ispagnolu bajar Italianu abbassare Tedescu niedriger machen.

incujàre , vrb Definitzione fàere calecuna cosa a un'ancuju, a unu gànciu Sinònimos e contràrios ancujare*, aunchinare, incruai, indrúchere, tròdhiri | ctr. istirare Frases sa zente isulana no incujat s’ischina a s'ocupatzione romana Tradutziones Frantzesu baisser, courber Ingresu to bend Ispagnolu doblar en forma de gancho Italianu piegare ad uncino, curvare Tedescu biegen.

ingruxàre , vrb Definitzione abbasciare ccn. cosa a una parte (es. sa conca o àteru); fàere totu trotu Sinònimos e contràrios ancrucare, dòrchere, grunare, grusare, imbasciai, incruai, incrunai*, ingrussiare / atuturae, indortigare Frases s'ingruxant piús de su normale chi azummai si truncant s'ischina ◊ sos chercos los at ingruxados su bentu ◊ che teracos ingruxant sa conca a donzi móvida de su padronu ◊ si ti paret bàscia sa terra pro ti pòdere ingruxare… ◊ a sa losa m'ingruxo cun devotu riguardu ◊ si devet ingruxare de fronte a sos meres Tradutziones Frantzesu s'incliner, baisser, se courber Ingresu to bend down Ispagnolu inclinarse Italianu inchinarsi, piegarsi Tedescu sich neigen.

menguanàre , vrb Definitzione torrare a prus pagu Sinònimos e contràrios allatzicare, amenguai, immenguare, miminare | ctr. crèschere Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu diminuer, baisser Ingresu to diminish Ispagnolu menguar, disminuir Italianu scemare Tedescu abnehmen.