abbogiàre , vrb: abbojare,
abbozare 1,
abboxare 1,
bojare Definitzione
bènnere apare de personas, animales o cosas chi si movent s'unu a cara a s'àteru
Sinònimos e contràrios
addobiare,
addopare,
assortí,
azobiare,
coviare,
obiai,
ogiare
Frases
sos pisedhos su manzanu abbojant totugantos a iscola ◊ fia andhendhe a cumandhu e apo abbojadu a frade tou ◊ sa ferrovia de Carbónia che abbojat a s'istatzione de Bidhamassàrgia ◊ est benzendhe a mi abboxare in s'intrada ◊ nos semus abbozados cun àteros pitzinnos ◊ abboxade a sas riuniones!
2.
e a ue abbojat su chi ses nendhe?!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
rencontrer
Ingresu
to meet
Ispagnolu
encontrar,
coincidir
Italianu
incontrare,
coincìdere
Tedescu
treffen.
acatàre , vrb: agatae,
agatai,
agatare,
aghetai Definitzione
bíere, imbènnere, atobiare o àere calecuna cosa, mescamente su chi unu est cricandho (es. cosa pérdia) e fintzes arrennèscere a fàere una cosa; istare o èssere, nau mescamente in su sensu de s'esisténtzia, de sa salude; provare, nau ponendho sa marrania a unu
Sinònimos e contràrios
coberai,
imbènnere,
incontrare,
iscròiri
/
esístere,
èssere
/
proare
| ctr.
pèldere,
stramancai
Maneras de nàrrere
csn:
agatai sabbata po su pei suu = (nadu in suspu) agatare su (dannu, pessone de pore) chi si meritat; agataisí faltau = atrogare sa curpa; agataisí in bonu = istare bene de saludu
Frases
a fortza de chircare s'agatat donzi cosa ◊ si no abbàidas bene no agatas nudha ◊ apu agatau sa cosa chi emu pérdiu ◊ sa richesa poética sarda dha podeus aghetai me in ocasioni de is festas (J.Murgia)◊ apo agatadu cosa barata a comporare ◊ in cussus tempus no si aghetànt is giornalis ◊ mamma teniat sa cosa remonida in unu costoidorzu chi no amus mai acatadu ◊ una pobidha in dí de oi no est fàtzili a dh'aghetai! ◊◊ deo mi agato cun donzi limbazu, nuoresu, campidanesu o àteru
2.
bae e chilca cantos annos si agatat, custu letu: si no m'imbàglio fit de nonnumannu meu ◊ tantas cosas si agatant in su mundhu bellas pro medas e malas pro tantos! ◊ si a tandho si agatat, già est forte che giurru, e no morit de fàdigu…◊ e babbai Micheli ancora si agatat? ◊ annada mala de olia, ocannu: no si ndhe agatat! ◊ sa Sardínnia si agatat in su Mediterràneu ◊ inue ti agatas? ancora emigradu che ses? ◊ mancu a cómporu si ndhe agatat, ocannu, de olia de cufetu ◊ si ajaju no si fuit mortu si fuit agatadu!
3.
e poi candho finis sas cumbatas già mi as a narrer comente ti agatas! (Cugurra)
4.
e no l'agatas a fàghere gai, chi ti pago!…◊ e no l'agatas a iscúdere cussa criadura, chi faghes sos contos cun megus!
Sambenados e Provèrbios
prb:
chini circat agatat
Ètimu
ltn.
*adcaptare
Tradutziones
Frantzesu
trouver,
rencontrer,
se trouver
Ingresu
to find,
to exist
Ispagnolu
encontrar,
existir
Italianu
trovare,
scovare,
esìstere
Tedescu
finden,
es gibt,
liegen (geog.).
addopàre , vrb: atopai,
atopare,
atopari,
atopiare,
topare Definitzione
fàere atopas, atopos, atóbiu, bènnere apare de gente, animales o cosas chi andhant s'unu abbia a s'àteru, bènnere a si agatare in su matessi logu
Sinònimos e contràrios
abbogiare,
adobiai,
assortí,
azobiare,
coviare,
intopai,
obiai
Frases
commo mi atopat e no mi favedhat ◊ su pensamentu curret a sa gianna pro atopare sa persone cara ◊ atòpali a caminu ca no ischit su logu! ◊ mi est atopadu Antoni Cubeddu ◊ no aiat mai atopiadu cristianu che custu ◊ totu sa fegliutina de Istelai aiat atopatu a su ponte ◊ a s'atopu dèu no atopu!
Tradutziones
Frantzesu
rencontrer
Ingresu
to encounter
Ispagnolu
encontrar,
topar
Italianu
incontrare
Tedescu
treffen.
adobiài , vrb: atobiae,
atobiai,
atobiare,
atobiari,
atoviare Definitzione
bènnere apare de personas, animales o cosas chi si movent s'unu a cara a s'àteru, nau fintzes in su sensu de si agiuare apare o de agiudu, de si pònnere ananti coment’e a firmare a ccn. o calecuna cosa; andhare o cúrrere aifatu a ccn. po dhu aciapare / atobiaisí faci po faci cun… = abbojàresi própriu acurtzu, a cara a cara cun…
Sinònimos e contràrios
abbogiare,
abbruncai,
addopare,
azobiare,
coviare,
obiai
/
agiudai
/
agatare,
tènnere
Frases
est andau a si atobiai cun calincunu ◊ eus a atobiai a chini nau dèu ◊ candho che tocat su mesunote atoviamus a pratza ◊ funt andhaos in medas a dh'atobiae a s'istatzione ◊ a sa essida de bidha fradi miu atóbiat cun cust'ómini e…
2.
fendi sa cummédia, unu fuedhat e s'atru dh'atóbiat
3.
lassa istai is prantus, ca no atóbiant a nudha!
4.
atobiaidedhu, a cussu, ca mi at isdorrobbau! ◊ is bagadias si ammachiànt avatu de cussus bellus piciocus e is mamas no isciant comenti fai a dhas atobiai
Tradutziones
Frantzesu
rencontrer,
acheminer
Ingresu
to meet,
to convoy
Ispagnolu
encontrar,
topar
Italianu
incontrare,
convogliare
Tedescu
begegnen,
treffen,
leiten.
imbènnere , vrb: invènnere Definitzione
bènnere, lòmpere, pruschetotu nau in su sensu de bènnere apare, de si agatare, de si atobiare apare, fintzes de diventare; capitare, acontèssere; nau de erbas o cosas chi creschent, essire o fàere bellas, mannas, fàere bellu isvilupu / pps. imbénnidu, imbentu 1 / imbenit chi = nanca, nachi, bénzichi
Sinònimos e contràrios
acatare,
atobiai,
bènnere,
coberai,
coviare,
fèrrere
/
acontèssere,
costare 1,
cumbinare
/
afasciai,
afundhare 1,
afundharzare,
aggrighidhí,
aurrire,
gurrire
Frases
est peus a bumbare canno in s'istàmacu no imbenit mànnicu ◊ si l'imbenit cussu cantu de ferru iscutu gai lu bisestrat! ◊ candho est colata sa maghiarja ant tancatu totu pro no invènnere su ghetu de sos ocros suos ◊ custos duos in pacu tempus fint imbénnitos cumpanzos vonos
2.
su mundhu de su campu e de s'istúdiu si devent imbènnere pro metzorare ◊ chin isse nos imbeniamus in domo ◊ imbenit a unu e lu arreghet pro li nàrrere cosa ◊ at imbénnidu unu putu ◊ fit cuntentu de l'àere imbénniu ◊ comente apo currézitu, "virmu" est imbénnitu "firmu" ◊ che imbenius apare a denanti de domo mia e intras puru!
3.
su chi non cheriat li fit torrau a imbènnere (G.Piga)
4.
su laore si est fintzas rutu de cantu est imbénnidu
5.
imbenit chi ti cheres picare s'ampramau de mi pònnere su tzitu! ◊ imbenit chi punnas de abbèrrere sa gianna! ◊ imbenit chi no ischis nudha? ◊ imbenit chi ses tue su balente, veru?
Ètimu
ltn.
invenire
Tradutziones
Frantzesu
rencontrer,
trouver,
prospérer
Ingresu
to meet,
to flourish
Ispagnolu
encontrar,
prosperar
Italianu
incontrare,
trovare,
prosperare
Tedescu
begegnen,
antreffen,
gedeihen.
obiàe, obiài, obiàre, obiàri , vrb: opiare 1,
oviare Definitzione
fàere óbia, bènnere apare de personas, animales o cosas chi si movent s'unu a cara a s'àteru, nau fintzes in su sensu de si cricare, de si bíere, de parare fronte a unu male po dhu pòdere bínchere o fintzes firmare o furriare
Sinònimos e contràrios
abbogiare,
addopare,
adobiai,
azobiare,
coviare,
ogiare
Maneras de nàrrere
csn:
obiare cosa apare = collire, pònnere paris, acabidai; obiare sa binza = acapiai su pàmpinu, prèndhere; obiare sa basca = pònnere cosa a fàghere umbra
Frases
no mi podiat biri e candu mi obiàt nci furriàt su bruncu ◊ dh'at obiau torrendu a funtana ◊ a su piciocu dhu obiàt a iscusi ◊ custu crabineri si est opiau cun zente ladra ◊ si mi óbias naras chi no mi as bidu!
2.
su fogu tocat a dh'obiari innantis chi abbruxit totu! ◊ obiadhus a fusti cussus animalis, chi no passint! ◊ óbiami sas bacas no ch'essant atesu!◊ cussu pastori no dhas óbiat is brebeis e po cussu gei fàinti dannu!
3.
candho beniat de obiare apare su dinare de nosi picare su bestire ince furint is pacamentos ◊ si at afachiau zente obiada dae cada bidha ◊ assortau, cussu: at obiau una bella picioca!
Ètimu
ltn.
obviare
Tradutziones
Frantzesu
rencontrer
Ingresu
to meet
Ispagnolu
encontrar,
topar
Italianu
incontrare
Tedescu
treffen.
zobiàre , vrb: azobiare,
giobiare,
zoviare Definitzione
atobiare, bènnere apare de personas, animales o cosas chi si movent s'unu a cara a s'àteru
Sinònimos e contràrios
abbogiare,
addopare,
adobiai,
coviare,
inzovare,
obiai*
Frases
isperat de lu zoviare ca est in cussa filada ◊ sos zòvanos ant picau su baule dae su portale de crésia e che l'ant zobiau a campusantu
Tradutziones
Frantzesu
rencontrer
Ingresu
to meet
Ispagnolu
topar,
tropezar
Italianu
incontrare
Tedescu
treffen.