ansàre , vrb: assare Definitzione
asciutare meda a fogu, a puntu de arridare sa cosa: assare su pane, sa linna
Sinònimos e contràrios
aghedhare,
aredhare,
arridae,
aturrai 1,
carasare,
passare
Frases
su pane de fresa innanti si coghet, apustis si torrat a su furru pro l'assare ◊ sa linna assada tenet dereta ◊ l'ant assadu sas caldanas de s'istiu
Ètimu
ltn.
assare
Tradutziones
Frantzesu
sécher au four,
griller
Ingresu
to toast
Ispagnolu
bizcochar,
tostar
Italianu
biscottare,
tostare
Tedescu
zweimal backen,
rösten.
arenéri , nm: arineri Sinònimos e contràrios
sabbieri
Frases
teniat s'isprigu cun s'arineri
Ètimu
ctl.
arener
Tradutziones
Frantzesu
poudre à secher
Ingresu
sand
Ispagnolu
arenilla,
polvos de carta
Italianu
polverino
Tedescu
Streusand.
asciutài, asciutàre , vrb: assutare,
sciutai Definitzione
frobbire o suspire s’abba o àteru deasi; callare, citire, nau de unu chi est foedhandho o chi dhi praghet meda a foedhare / pps. assutadu, assutu
Sinònimos e contràrios
abbentai 1,
alluspiae,
frobbire,
isciucare 1
/
apiliscare
/
cagliai,
citire
| ctr.
ifúndhere
Maneras de nàrrere
csn:
assutare su coro a ccn. = àere o dare dispiaghere de ndhe mòrrere, mannu meda; no assutat mai! (nau de ccn.) = est sempri fuedhendi, no citit nudha!
Frases
sa robba samunada est in su sole istérrida assutendhe ◊ sos bentos assutant su logu ◊ pischendi àcua at asciutau sa gisterra ◊ su callu dhu poneus in coili po asciutai
2.
odheu, custa cristiana, sempre faedhendhe: no assutat nudha!
3.
malevadados, za bi lis at assutu su coro a su babbu e a sa mama a che lis furare cudha criadura!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
sécher,
essuyer
Ingresu
to dry (up)
Ispagnolu
secar
Italianu
asciugare,
prosciugare
Tedescu
trocknen,
austrocknen.
carasàre , vrb: carasciare,
carasiai 1,
carasiare,
carassari,
caresare Definitzione
si narat de sa pasta crua chi, lassada de suíghere, faet crosta (carassa), si tzacat e dhi noghet puru; nau de su pane de fresa cotu, intrare a su forru un'àtera borta po dhu fàere àrridu, e chi po comente essit totu arraspiosu paret tzacau (a sa parte de aintru)/ sa pasta si caresat = si assutat, s'intostat (e si tzacat) a pizu de fora candho, cariendhe, si lassat pasare
Sinònimos e contràrios
ingrimire,
iscarasciare,
selesae
/
ansare,
aredhare,
arridae
Frases
sughestantu chi istamus cariendhe custu, de pane, s'àteru cheret cuguzadu ca sinono si caresat ◊ sa pasta si est carasiada ◊ sa pasta cheret torrada a cariare candho si est caresada
2.
passabat notes intregas inturtandhe, cariandhe e tendhendhe innantis de iscopercare e carasare su recatu ◊ sas féminas su manzanu chito cochent e carasant su pane
Ètimu
ltn.
charaxare
Tradutziones
Frantzesu
sécher au four
Ingresu
to toast
Ispagnolu
bizcochar
Italianu
biscottare
Tedescu
rösten.
carigài , vrb: carigare Definitzione
fàere a càriga, nau mescamente de sa figu ma fintzes de àteros frutos / carigàresi de unu = pagaresindhe, vengaisí
Sinònimos e contràrios
acalabiare,
acalamai,
addormicare,
allacanae,
allartzanai,
allizare,
ammustiai,
apabassai
Frases
sa figu cota, si no ndh'est bodhida, si che càrigat dereta ◊ sa figu si ponit in su soli a carigai ◊ sa figu est carighendi
2.
za mi ndhe at fatu, ma mi ndhe so carigadu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
sécher des figues
Ingresu
to desiccate
Ispagnolu
secarse (de la fruta)
Italianu
assecchire (détto di frutta)
Tedescu
trocken werden.
sicài , vrb: sicare,
sicari Definitzione
bènnere mancu s'abba (o fintzes àteru deasi), pèrdere, bogare o fàere pèrdere s'abba fintzes a essire asciutu, nau mescamente de erba e matedu chi morit ca no podet fàere chentza abba; nau de funtanas, acabbare de bogare abba, nau de animales de múrghere, acabbare de bogare late; nau cun arrennegu, iscúdere a forte de fàere abbarrare cun calecunu arremu coment'e cancarau, retesu, de no ndhe serbire prus / pps. sicadu, sicu
Sinònimos e contràrios
sciutai
/
cancarare
Frases
si s’annada sighit cust'isciutori est sichendu fintzas s’erba po su bestiàmini, is trigus funt totus cobomaus ◊ s'avra mi che at sicau s'ortu: mi podeis giare unu pagu de pisu po s'ierru?◊ su sole forte sicat sa cosa prantada, si no est abbada ◊ in istiu s'erba in Sardigna sicat totu ◊ su sàmbene si mi sicat in sas venas ◊ in sos ispinatzos si bi iferchiat sa figu a sicare ◊ in s’istari is carrúcius bècius si sicant e funt bellus mera po su forru
2.
si ch'est sica s'abba de s'isseta ca a custas oras la serrant ◊ sas berbeghes candho sunt próssimas si che sicant ◊ sicada si est sa rica funtana chi bundhaiat abbas a toroju (G.Ruju)◊ sas berbeghes si sicant fintzas pro maladia
3.
ti sico sas manos, si ti lompo a t'iscúdere! ◊ li deviat sicare sa manu de bi la cancarare pro vida!
Ètimu
ltn.
siccare
Tradutziones
Frantzesu
dessécher,
sécher
Ingresu
to dry (up)
Ispagnolu
secar
Italianu
seccare,
inaridire
Tedescu
trocken,
dörren.