arrecàtu 1 , nm Definitzione genia de duda, de duritu, de delicadesa Sinònimos e contràrios arrechetu, recatamentu Frases su dotori at abertu s'enna cun arrecatu Ètimu spn. recato Tradutziones Frantzesu tenue sérieuse Ingresu grave expression Ispagnolu recato Italianu contégno grave Tedescu würdevolles Benehmen.
manipòsa , nf: mariposa Definitzione calagasu, bobboi cun is alas ladas e pintadas chi curret a sa lughe a denote, porchedhu o lèpere de santu Antoni; genia de lughighedha chi si ponet a is mortos o po unu santu; in cobertantza, fintzes persona chi tenet pagu firmesa Sinònimos e contràrios abadegasu, barabàtula, carravarina, lepilepi, papagallu 1, seisei / lumu 1 Frases che mariposa bolat de frore in frore ◊ apo cantau rúnchines, grodhos, mariposas, alipintas ◊ colorida mariposa, visitas dogni fiore ◊ gioga mariposa, bola bola in sa mata de s’arrosa! 2. o maniposa chi semper acesa lughes de continu pro su tale e no ti olvidas de sa poberesa! (B.Sulis)◊ seu andada a comporai un'iscàtua de mariposas ◊ tremint is mariposas musciendi me is làntias ◊ pigai s'iscàtula de is mariposas e liai unus cantu trébinis, po su mortu 3. cantu fint diferentes sas pitzinnas de tandho dae sas mariposas de sos tempos presentes!…◊ sas féminas li curriant che mariposas a su fiore ◊ cun coloris de celu, ses una mariposa fata aposta po mei! (G.Cappai) Terminologia iscientìfica crp Ètimu ctl., spn. mariposa Tradutziones Frantzesu papillon, phalène, faible lumière, papillon (persona fatua, leggera) Ingresu butterfly, moth, grave light Ispagnolu falena, lamparilla, mariposa Italianu farfalla, falèna, lumino Tedescu Schmetterling, Nachtfalter, Wachslicht.
moliméntu , nm: molumentu, monimentu, morimentu, mulimentu, munimentu, murimentu Definitzione genia de fràigu piticu chi si faet po che pònnere unu mortu aintru, in campusantu; muntone de pedra in su tretu de su sartu inue ant bochitu a calecunu; in crésia, su sepurcru, capella e logu ue si ponet su Santíssimu in gióbia santa, abbandha, totu aprontau e mudau cun nènneres, frores e lantiedhas Sinònimos e contràrios losa, tumbinu Frases custu male mi che ponet in su molimentu ◊ daghi apo a dare contos a Gesusu, si benis a su meu murimentu si as coràgiu mi pones su pè susu! ◊ cantos mulimentos no b'at de mortos male! ◊ non si nd'ant iscravau de sa ruxi po s'onorai in morimentu Ètimu ltn. monumentum Tradutziones Frantzesu sépulture, tombeau Ingresu grave, burial Ispagnolu tumba, sepultura Italianu sepoltura, tómba Tedescu Grab.
sidhadàrzu , agt, nm Definitzione chi o chie istat cricandho sidhados, iscusòrgios Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu chercheur de trésors cachés ou enfouis Ingresu grave robber Ispagnolu saqueador de tumbas antiguas Italianu tombaròlo Tedescu Plünderer antiker Gräber.
túda , nf: tuta Definitzione su tudare, interràrgiu; fossu po interrare unu mortu Sinònimos e contràrios interru 2. finas sos mortos si trement arpilados in sa tuda, de cantu est fritu ◊ ch'est coduladu che unu sacu intro de una tuda noa chi s'interramortos aiat ammaniadu pro un'àteru cortzu Tradutziones Frantzesu fosse Ingresu grave Ispagnolu fosa Italianu fòssa Tedescu Grab.