Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

afésiu , agt Definitzione chi istat male de prupas, làngiu, indebbilitau Sinònimos e contràrios cagancinu, ceghixedhu, immarriu, lepuciu, mabagrabiu, marriu, scalarxiu, scariatzu, surgiu 1 Tradutziones Frantzesu maigre Ingresu lean Ispagnolu agotado Italianu sparuto, deperito Tedescu schmächtig, heruntergekommen.

arremài 1 , vrb: arremare 1, arrimai, arrimare Definitzione pònnere in terra, a una parte o fintzes chistia calecuna cosa chi si portat in manos o ananti; firmare, mescamente a pausare cicios o acostios a calecuna cosa, o fintzes in letu o in domo po maladia; bogare de cabu o cessare de fàere una cosa, una faina (fintzes abbandhonare deunudotu, iscabudare), de unu bestimentu; fintzes firmare a unu andhandho Sinònimos e contràrios afrimai, arrambare, arressare, imbarare, incarrutzai, pònnere / corcare, pasiai | ctr. andai, fàchere, picare Maneras de nàrrere csn: arrimai su càrrigu, is armas, unu triballu, su zogu = pònnere, lassare istare, tasire; arrimaisí a ccn. = chircare apozos, acotzus, piagheres; a soli arrimau = pustis chi si ch'est intradu su sole; zúghere una cosa a s'arrima arrima = ponendidha e portendidha de unu tretu a s'àteru foras de su postu suu Frases su mucadori dh'apu arrimau in sa cadira ◊ no poto agatare sos ochiales: ello inue los apo arrimados? ◊ su dinai de su trabballu tú no dh'arrimas tui? 2. si nch'est arrimau a su muru ◊ in crésia si ponit sempri arrimau a su lacu de s'àcua santa ◊ ndi arribbant assuentaus duus gopais e si arrimant unu pagu ◊ sa pedra trodhulana si arremat e ponet lana (G.Cossu)◊ mi arrimu a su truncu de unu bellu imbragu (E.Pintor Sirigu)◊ fut cantzau e si est arremau in su crocadorxu ◊ a betzu unu si che arrimat deunudotu 3. arrima su chi ses faghindhe ca azuas a mie! ◊ a mesudie arrimamus pro manigare 4. una die l'at arrimada e li at nau: Ello, comà, s'óciu bos ndhe apo tirau chi colaes frita che nive? Ètimu ctl., spn. Tradutziones Frantzesu appuyer, poser Ingresu to lean Ispagnolu apoyar, arrimar Italianu poggiare, adagiare, depórre, depositare, disméttere Tedescu legen, niederlegen.

imbarài , vrb: imbarare, imbarari, immarare Definitzione istare firmos, abbarrare fintzes ibertandho; pònnere acanta, in pitzu o coment’e acostiu a calecuna cosa o logu po pausare o àteru; incrubare, abbasciare coment’e orruendho a un’ala Sinònimos e contràrios abarrai, abertai, addurae, afrimai, arremai 1, aturai, tratèniri / acotzai, afacai, arrambare, imbarrigare, pònnere / ispendhentare, parangai, tambulare Maneras de nàrrere csn: imbarare sa zanna = serràrela ma no dereta, a manera chi istet pagu pagu iscanzada o a donzi modu chentza la friscare; i. de assentu = abarrai de acórdiu Frases nàrali ch'imbaret a candho passat sa fioca ◊ a imbaras un'iscuta? ◊ su pisedhu fit duos meses imbarendhe su fúbbaru de pedhe ◊ s'imbaraiat in faedhadas longas (A.Paba)◊ o un'iscusa o s'àtera, fateit imbarare a tiu Nigola finas a su sero ◊ su catziadore isparat e su puzone imbarat mortu ◊ no cherjo èssere unu trastu imbarau in mesu de cosas betzas ◊ sa cumpagna tua ti est imbarendhe cun su coro allutu 2. su carru si ch'est imbarau a su parapetus ◊ semus imbaratos a su muru ◊ dhi fut beniu un'iscimíngiu e si fut imbarau a su marroni ◊ fut sétziu, cun is manus imbaradas a is còscias ◊ candho ibbabbu istentavat a ghirare, immamma s'imbaravat a su canterile, cun sos òcios in sa mina ◊ pigat su pitariolu, si dh'imbarat a lavras e cumènciat a sonare ◊ fut imbara imbara ca no si poderàt prantau po su binu chi s'iat bufau 3. su càrrigu est imbarau a una parti ◊ su mururdu lu peso imbarau ca aguantat de prus 4. sos poetas lis dant su chi emmo imbarendhe de assentu de si presentare su sàpadu pro sa festa Sambenados e Provèrbios prb: a chie li dolet sa dente sa limba s'imbarat Tradutziones Frantzesu appuyer Ingresu to lean, to lay Ispagnolu apoyar Italianu appoggiare Tedescu lehnen.

iscampiàre , vrb Definitzione andhare o essire a bíere, o fintzes po si giare a bíere (nau de s'aera, ispalatare, iscrarire); bíere de atesu / iscàmpia sa conca! = boga sa conca!, incàradi a bídere! Sinònimos e contràrios acarare, acerare, acherare, acontrare, acrarare, afacare, bídere, cumparire, essire, imbraconare, incarai, inciarare, ingiarare / ispalaciae Frases si est aperta sa zanna e tandho est iscampiada issa ◊ erisero est iscampiada un'ànima dolimorjosa a mi nàrrere de bènnere ◊ sas crocas iscàmpiant apenas cumintzat a pròghere ◊ su sole onzi tantu iscampiabat dae palas de sas nues ◊ ti torras a iscampiare e ti amus a dare sa risposta ◊ si s'aera s'iscàmpiat in bonu essimus 2. mai in sa vida si torret a iscampiare! ◊ mai s’iscàmpiet su triballu: como mi paso! ◊ las ant iscampiadas dae tesu, a issas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se montrer, apercevoir dans le lointain Ingresu to lean out, to perceive in the distance Ispagnolu asomarse, divisar Italianu affacciarsi, scòrgere da lontano Tedescu sich zeigen, erblicken.

iscarraínzu , agt: iscarrinzu Definitzione chi portat pagu carre, pagu prupa, nau de sa carena (o de una parte)/ terra iscarrainza = romasa, chi no falat a fundhu, a pillu fine Sinònimos e contràrios assichizonidu, iltrízile, scarritzinu | ctr. grassu Frases fit unu bell'ómine, artu, iscarrainzu ma forte e sanu ◊ est unu pitzinnu iscarrainzu ◊ chirco sa cara iscarrainza de mamma Terminologia iscientìfica zcrn Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu décharné Ingresu lean Ispagnolu descarnado Italianu scarno Tedescu hager.

ispúndiri 1 , vrb: spòndiri Definitzione acostire tropu, essire tropu de un'oru artu, de un'atza Sinònimos e contràrios ispiòndiri Frases issu si est ispúndiu tropu de aundi fut impostau, at postu mali su pei e nc'est arrumbulau Tradutziones Frantzesu se pencher Ingresu to lean out Ispagnolu asomarse Italianu spòrgersi Tedescu sich vorbeugen.

stinghirítzu , agt: istingoritzu Definitzione nau prus che àteru de sa carena de su cristianu, chi est finòngia, unu pagu coment'e làngia Sinònimos e contràrios dílicu, fineri, finigosu, finninnu, iltrízile, istincu, istraitzelladu, levecu, marriu, minchitu, scarritzinu, schirriolu, singru 1, stichedhu | ctr. introssiu Frases fiat una picioca stinghiritza e aici ligera de passu chi pariat ca si badhàt (S.Vargiu) 2. custu binu ispuntu ponidhu in cussa dimigiana stinghiritza Terminologia iscientìfica zcrn Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fluet Ingresu lean Ispagnolu esmirriado, espigado Italianu smilzo Tedescu schmächtig.

«« Torra a chircare