agghegiàre , vrb: agghejare, aggherjare, agghexare Definitzione giare aggheju, fàere prus biu unu dolore, unu male, tocare una liaga, una ferida, un’arremu malàidu (de malesaura, po pagu atentzione o apostadamente po giare prus dispraxere) a manera de provare dolore torra, giare prus dispraxere, fintzes fàere inchietare; atzitzare is canes, pònnere is canes a cracare a ccn. o un’animale Sinònimos e contràrios abbruncai / aciopai, ateneae, atorigare, auntzare, incidai, inciulai, insissiligai, ubetzare / atunchiare, ingrazare, intriscare, mincidiare, suberiare, trubare Frases bi at calchi cosa de a mie chi no as apretziadu candho ndh’as tentu s’ocasione! – la fit agghegiandhe issu (M.Danese)◊ "Porcrabu, ómine preistóricu cun su cherbedhu apedradu!" – l’at agghegiadu issa ◊ pro l'agghejare fit sempre in preguntas ◊ ponet in urtu s'amore e lu trasformat in ódiu agghejèndhelu in dogni malumore ◊ fogos, traschias e sicagnas ti agghejant sas piaes ◊ ti agghejat chentu e unu male ◊ sos capos de sos Giudeos a Cristos incravadu lu fint agghejendhe giamèndhelu "re" Tradutziones Frantzesu exacerber Ingresu to make worse Ispagnolu exacerbar Italianu esacerbare Tedescu erbittern, quälen

ammalèsci , vrb: malèsciri Definitzione fàere andhandho e impeorandho, andhare de male in peus Sinònimos e contràrios aggravae, immalèsciri, impeorai, impeusare, pejorare | ctr. imbonire, mediare Frases no siast contràriu a s’onnipotenti ca s’ànima ti ammalescit! (E.Pillai)◊ is cosas funt ammalescendi! Tradutziones Frantzesu s'aggraver Ingresu to get worse Ispagnolu empeorar Italianu aggravarsi Tedescu sich verschlimmern.

immalèsciri , vrb Definitzione peorare de salude Sinònimos e contràrios aggravae, ammalesci, imbalèschere, impeorai, impeusare, pejorare | ctr. illebiare, mediare Frases sa maladia si est in pagu tempus immaléscia e Boicu at serrau is ogus po sempri Tradutziones Frantzesu s'aggraver Ingresu to get worse Ispagnolu agravarse Italianu aggravarsi Tedescu sich verschlimmern.

incrudèschere , vrb: incruèschere Definitzione provare dolore, dispràxere, fàere o essire peus, prus dolorosu; nau de cosas coendho o faendho, chi no coent o no essint bene / i. su male = impeorai Sinònimos e contràrios dòlere, dispiàchere, incrèschere, rànchere / incalèschere, incancheriare Frases si pecadu no atrogas su coro incrueschet ◊ cantu martirizu: su patire tou est piús incruéschidu! 2. l'incrudeschet sa cundanna chi at iscontau 3. su màndhicu at incrudéschiu ◊ sa pasta si est incrudéschia (G.F.Sedda) Ètimu spn. encrudecer Tradutziones Frantzesu regretter, aigrir Ingresu to regret, to grow worse (harsh) Ispagnolu doler, exacerbar, encrudecer Italianu rincréscere, incrudire, inasprire Tedescu leid tun, sich verschlimmern.

péjus , agt, avb: peus Definitzione foedhu chi ponet a paragone malu cun malu, male cun male: chi o cosa chi est de calidades o in cunditziones prus malas; chi andhat o faet in contràriu, male prus de cantu est o prus de innanti, in manera prus pagu bona / a/c. no càmbiat mai mancu coment’e agt. (su, sa, is, sas, sos peus + nm./nf.) e podet pigare s'avb. prus; si narat fintzes coment'e pron. Sinònimos e contràrios | ctr. méglius Maneras de nàrrere csn: a peus chi…, peus e peus = male e peus chi…; fai mali po peus = fàghere male e peus, malepeus Frases cussos fint sos annos peus de s'emigratzione ◊ tue puru, su peus chi bi fit mi ndh'as batidu! ◊ in su peus disastru che ruesti (M.Murenu)◊ cust'úrtima troga est peus de sa prima 2. peus pro isse chi faghet gai! ◊ cristianu reberde, si li naras a si callare abbóghinat peus! ◊ si ses a dolore de mata no mànighes, no ti fetat peus! ◊ custa cosa immoi andat peus 3. su bortaedie si fit ponendhe in pejus: tronos e lampos pariat chi cheriant isperrare sa terra ◊ apu bistu a bonu papencinci a mellus e apu agatau a malu trotoxau cun peus (F.Carlini)◊ lassa sciogai, sentza de ti nci ammesturai a su tallu, po no fai mali po peus! 4. a peus chi mi dolet su casciale mi at essidu in sa barra unu tzuellu Sambenados e Provèrbios prb: aundi dhoi est mali, aciungit peus Ètimu ltn. peius Tradutziones Frantzesu pire, plus mal Ingresu worse Ispagnolu peor Italianu peggióre, pèggio Tedescu schlechter, schlimmer.

«« Torra a chircare