agúri , nf Definitzione
sa timona de s'arau, sa punta chi intrat in s’ajone de su giuale / s'istampa inue in s'a. si intrat sa carícia o crabiga = incariciadroxu
Sinònimos e contràrios
amburja,
bure*
Frases
chini iscít si eus a torrai lea abbrancaus a is aguris, conca a terra?
Tradutziones
Frantzesu
age
Ingresu
beam (plough)
Ispagnolu
cama
Italianu
bure
Tedescu
Pflugsterz.
ambúrja , nf Definitzione
sa timona de s'arau, sa chi intrat in s’ajone de su giuale
Sinònimos e contràrios
aguri,
bure
/
timona
Tradutziones
Frantzesu
age
Ingresu
beam (plough)
Ispagnolu
cama
Italianu
bure
Tedescu
Pflugsterz.
isprúnza , nf: ispundha,
ispunza,
spunda Definitzione
is oros de su letu
Ètimu
ltn.
sponda
Tradutziones
Frantzesu
bord du lit
Ingresu
edge (of a bed)
Ispagnolu
borde,
orilla de la cama
Italianu
spónda del lètto
Tedescu
Bettkante.
letixédhu , nm Definitzione
min. de letu, letu minore e fintzes brasciolu
Sinònimos e contràrios
letinu
Tradutziones
Frantzesu
petit lit,
lit d'enfant
Ingresu
small bed,
cradle
Ispagnolu
cama pequeña
Italianu
lettino,
lettùccio
Tedescu
Bettchen.
létu , nm Definitzione
trastu de domo fatu aposta po crocare; css. isterrimentu po crocare, fintzes de sida, siat po gente e siat po animales; genia de sacu inue si format e istat su fedu fintzes a naschire / partes de su letu: cabitana, cabita o conca, peana, rete, pes, matalafu o banita, lentzolos, ammontu o cuguzura (burra, manta, fàuna); genias de letu po sa mannària: de una piatza (letixedhu, letinu), de piatza e mesa, de duas piatzas
Maneras de nàrrere
csn:
corcare, intrare a l.; fàghere su letu, sos letos = torrare a pònnere bene sa cuguzura apustis pesados; aposentu de letu = istàntzia de corcare; l. de su carru = su fundhu de su carru fatu a taulones; l. de su binu = sa fexi, sa fundhana; l. de riu = s'iscaravossu inue istat o curret s'abba de sos rios; torrai de letu a istoja = torrare in bisonzu; anzena de l. (nau de fémina)= fancedha; pònnere in l., pònnere o istare in tàulas de l. = istrupiai, surrai a meda de pònniri istrupiu, èssiri in letu malàdius; èssere totu a unu letu = totu malàidos a una fasche; adoràresi su l. = abarrai crocaus in letu sentza de bisóngiu; no mi ch'est rutu dae su l. = no est parenti custrintu, no mi est nudha po dhi dèpiri donai cosa
Frases
teniat sa màgini de Nostra Sinniora apicada in conca de letu ◊ eo mi aia fatu contu mannu chi ocannu mi devia cogiuare e como chi fit cussu s'isetu no ap'orzu e ne fémina e ne letu! ◊ iat agatau sa pipia corcada in su letu
2.
no mi ch'est mancu rutu dae su letu, no, pro li fàghere cussu piaghere! ◊ giamàdemi dutores de profetu a curare sos males chi mi agabbant in tàulas de letu ◊ su pastore teniat su bestiàmene totu a unu letu ca dh'iant fatu ogu malu
Sambenados e Provèrbios
prb:
letu caldu domo frita ◊ chie dormit in letu anzenu no dormit cantu cheret
Terminologia iscientìfica
mbl
Ètimu
ltn.
lectus
Tradutziones
Frantzesu
lit
Ingresu
bed
Ispagnolu
cama
Italianu
lètto
Tedescu
Bett.
pabagliòne , nm: pabiglione,
pabilloni,
papaglioni,
papallioni,
papalloni,
papiglione,
papillone,
parpallione Definitzione
genia de tendha chi ponent a inghíriu de su letu e fintzes su chi pigant in bàtoro po bogare su Santíssimu in crufessone: su pabiglione est a logos una coberta de lana, ammontu grussu po letu
Sinònimos e contràrios
inghiriabetu,
papigione
/
impàliu,
subacélu
Frases
fit de cudhos letos cun su pabaglione trabagliadu ◊ apo agatadu a chirriolos tramata cun pabaglione ◊ su batulinu est gioghendhe cun sas frunzas de su pabaglione ◊ asuta de pabilloni a ginefras de òru Maria giumpat su mari
2.
bi aimus pabigliones, màntuas e fressadas
Ètimu
ctl., spn.
papalló, pabellón
Tradutziones
Frantzesu
rideaux du lit
Ingresu
bed-curtains
Ispagnolu
cortinaje de la cama
Italianu
cortinàggio del lètto
Tedescu
Bettvorhang.
pínniche , nm: pínnige,
pínnighe,
pínnighi,
pínnigi,
pínnixe,
pínnixi,
prínnige,
prínnighe Definitzione
genia de bobboitedhu minudu chi suspit su sàmbene de is animales / pínnixi de mata = capita, babbautzu birde, púdidu; pínnixi de mari = genia de animaledhu croxiu a dóighi cambas (galathea strigosa) chi is piscadores narant puru scorpioni, segadirus
Sinònimos e contràrios
chímighe,
chínniche,
corosta,
pinni,
rulta
Frases
immoi in custa barraca no podit mancai su pínnighi aresti ◊ sa carrotza fiat prena de pínnighe
Terminologia iscientìfica
crp, cimex lectularius
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
punaise
Ingresu
bug
Ispagnolu
chinche de cama
Italianu
cìmice
Tedescu
Bettwanze.