abrúlla , nf: ebrulla Definitzione calidades de erbas bonas chi si arregollent po papare ma chi creschent desesi chentza dhas prantare Sinònimos e contràrios ebrúgiu Frases chi dhoi fut mitza si castiàt po martutzu o laixedhu e in cungiau ínnidu po àteras abrullixedhas (P.Caredda)◊ fut beranu, su logu fut prenu de abrulla e mammai iat fatu un'insalda a prandi. Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu herbe potagère Ingresu vegetables (greens) Ispagnolu hierbas silvestres buenas para comer Italianu erbàggio Tedescu Kräter.

addascàre , vrb: addescare Definitzione giare a papare ponendho in buca sa cosa a unu pipiu, a unu chi no podet papare a solu (ma si narat fintzes de chie papat cun dificurtade manna, apenas arrennescet o no arrennescet a papare a solu); pònnere o betare s'addescu, sa brovenda a is animales Sinònimos e contràrios aescai, abbrovendhae, imbuconai Frases atzegadu, si de tzibbu un'aizu che ingullias fit de àteras manos addescadu ◊ a chie los addescat, lendhe s'addescu aggantzant a sa manu ◊ sa mama addescat sos puzonedhos minudos in su nidu ◊ su maritu addescaiat sos minores ◊ unu malàidu grave mancu a si addescare si abbalet ◊ Nennedha est addascandhe su late a su piticu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu nourrir à la petite cuillère Ingresu to feed Ispagnolu dar de comer Italianu imboccare, nutrire Tedescu in den Mund stecken, füttern.

aescài , vrb: aiscae, aiscai, aiscari, escai, iscai Definitzione giare a papare ponendho in buca sa cosa a su pipiedhu, a fintzes a unu chi no si dha podet fàere a solu Sinònimos e contràrios addascare Frases si no papat, cuss'animaledhu, tocat a dh'aiscari ◊ dhi tocat a guardai sa mama ca est a camba segada, ma po papai ciai no tocat a dh'aiscai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu nourrir à la petite cuillère Ingresu to feed Ispagnolu dar de comer Italianu imboccare Tedescu in den Mund stecken.

allimbràre , vrb Definitzione papare cun asuria Sinònimos e contràrios lambrire, irrujonare, istruntzonare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu manger comme un goinfre Ingresu to eat greedily Ispagnolu comer con avidez, a dos carrillos Italianu mangiare con ingordìgia Tedescu gierig essen.

bustàre , vrb: ustare Definitzione fàere bustu, papare a mesudie Sinònimos e contràrios gustai*, merendhare, pràndhere Frases andhade a missa, chi a su bustare già bi penso deo! ◊ est tochendhe mesudie e sa zente ghirat a bustare ◊ su mesudie falamus a domo a bustare Tradutziones Frantzesu déjeuner Ingresu to dinner Ispagnolu almorzar, comer Italianu pranzare Tedescu zu Mittag essen.

ebrúgiu , nm, nf: erbuza, erbussu, erbuzu, ervuzu, irburzu Definitzione totu is erbas bonas chi si arregollent po papare, prus che àteru cotas e chi faent desesi chentza dhas semenare o prantare Sinònimos e contràrios abrulla, birduralla, irguzu 1, imburzu, rivúgiu Frases su frenugu, sa mammaluca, s'armurata sunt erbuzos bonos a còghere ◊ s'erbuzu est bonu a piscadura cun ossamenta de porcu ◊ oe no semus ai cussu, ma unu tempus, fàmine o nono, si andhaiat a erbuzu 2. l'abbas che un’ortu de erbuza Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu herbe potagère Ingresu herb Ispagnolu herbaje para comer Italianu erbàggio selvàtico Tedescu Grünzeug.

mandhicàre , vrb: mandhigare, mandiai, mandigai, mandigare, mannicare, mannigare Definitzione pigare e pònnere in buca, matzigare e ingurtire totu su chi si podet cunsiderare alimentu de fàere a matzigadura; si narat fintzes in su sensu de ispaciare calecuna cosa a fortza de dh'impreare, distrúere, fintzes bochíere; nau in cobertantza, pinnigare dinare púbblicu aprofitandhosindhe de un'incàrrigu o funtzione Sinònimos e contràrios manicare, papae Frases ma si mi aiant dadu a tribagliare, onestu fio istadu e soddisfatu, mandhighendhe deo e dendhe a mandhigare! (B.Caredda)◊ su cane de s'ortulanu no màndhigat e no lassat mandhigare ◊ tocat a dare a mandhicare a su famidu! 2. làssalu corpare, za no si lu màndhigat! ◊ su portale fit mannicatu dae su lentore, rosicatu che casu assénnitu dae sos sóriches Sambenados e Provèrbios prb: a chie màndhigat tropu ndhe sàltiant sos ojos Ètimu ltn. mandicare Tradutziones Frantzesu manger Ingresu to eat Ispagnolu comer Italianu mangiare Tedescu essen (Mensch), fressen (Tier), abnutzen, durchbringen.

manicàre , vrb: manigare Definitzione pigare e pònnere in buca, matzigare e ingurtire su papare o css. àteru alimentu de fàere a matzigadura; si narat fintzes in su sensu de ispaciare calecuna cosa a fortza de dh'impreare, distrúere, de bochíere; nau in cobertantza, pinnigare dinare púbblicu aprofitandhosindhe; giogandho a dama, bínchere pedina o dama a su cumpàngiu; fintzes fàere a iscrafíngiu Sinònimos e contràrios cossumire, mandhicare, papae | ctr. geunare Maneras de nàrrere csn: fàghere a manigare = coxinai; bogare a manigare = pònniri cosa in mesa po papai; - E coment'istades? - Za nos ndhe manigamus! = gei istaus bèni Frases bogàdeli a manigare a s'istranzu! ◊ no coizat nudha: sas predas de su caminu chi si mànighet! ◊ zente de bonugoro: comente mi ant bidu, deretu mi ant bogadu a manigare ◊ ponide a manigare ca est mesudie! 2. su ruinzu si mànigat su ferru ◊ cussos animaledhos fora si los est manighendhe su fritu Sambenados e Provèrbios prb: chie no est bonu manighendhe no est bonu tribagliendhe Tradutziones Frantzesu manger, ronger, prendre Ingresu to eat, to consume Ispagnolu comer Italianu mangiare, corródere Tedescu essen (uomo), fressen (animale), abnutzen, durchbringen.

pràndhede, pràndhere , vrb: prandi, pràndiri, prànnere Definitzione papare a mesadie / pps. pràndhiu, pràndiu, prasu / prandirisí de ccn. cosa = mascaresindhe Sinònimos e contràrios bustare, merendhare Frases li cherent dare a manicare, lu diant chèrrere a pràndhere ◊ macarrones de busa faet Mariorrosa po pràndhede e chenare…◊ prandeisí e bonu apititu! 2. si seus cravaus apari e incarrerau eus a si basai chi no si ndi podiaus prandi! ◊ dha càstiat e dha càstiat sen'e si ndi prandi mai! Ètimu ltn. prandere Tradutziones Frantzesu déjeuner Ingresu to dinner Ispagnolu comer, almorzar Italianu pranzare Tedescu zu Mittag essen.

«« Torra a chircare