bidhídhiri , nm Definitzione
idea maca, istrambeca, badhine
Sinònimos e contràrios
adhídhiu,
bibbirriu,
billèlleres,
birbillitzu,
bremmigorru,
crichivellu,
muschinada,
píspara,
treca,
tzelevriada,
tzintzirilliu,
viúscula,
zibbírriu
Frases
ti ndhe benit, a tie, de bidhídhiris a conca!…◊ no ti sunt passados ancora sos bidhídhiris?!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
idée bizarre
Ingresu
odd idea
Ispagnolu
idea peregrina,
extravagante
Italianu
idèa bizzarra
Tedescu
wunderliche Idee.
fissatziòne, fissatziòni , nf Definitzione
idea firma, pruschetotu lègia, chi unu no arrennescet a si ndhe bogare de conca; abbitúdine chi unu at pigau
Sinònimos e contràrios
abeju,
berinizu,
grima,
pelei,
violu
/
ttrs. tzirrioni
Tradutziones
Frantzesu
idée fixe
Ingresu
fixation
Ispagnolu
obsesión,
idea fija
Italianu
fissazióne
Tedescu
fixe Idee.
gríma , nf Definitzione
cosa chi s'istat sèmpere pentzandho, chi si giughet in conca a sa sighia
Sinònimos e contràrios
abeju,
berinizu,
violu
Frases
no mi ch'essint mai dae grima, ca sas anzones meressint sentidas! ◊ sa grima issoro fit de fàghere sa cosa sa die de mesaustu
Tradutziones
Frantzesu
marotte,
dada
Ingresu
fixed idea
Ispagnolu
manía,
idea fija
Italianu
idèa fissa
Tedescu
Zwangsvorstellung,
fixe Idee.
ibbortàre , vrb: ilvoltare,
ilvortare,
irbortae,
irbortai,
irbortare,
irvortare,
irvostare,
irvotare,
isboltare,
isbortare,
isvoltare,
isvostare,
ivoltare Definitzione
dare borta, cambiare bandha de un’andhóngiu, nau in su sensu de fàere una furriada, cambiare o fàere cambiare idea, decisione, cunditziones; giare istrobbu, fàere pèrdere tempus
Sinònimos e contràrios
istorrai,
istransire
/
conchinare
/
furriai,
tramudai
| ctr.
cumbínchede
Frases
cun promissas de pònnere indústrias sont ilvoltendhe sa zente dae campagna ◊ fit cojuendhe cun d-una bella giòvana ma sos parentes l'ant isboltadu ◊ innanti at detzisu e apustis si est isboltadu ◊ sa morte ebbia mi podet isboltare de mi cojare cun tegus! ◊ mi iais nau ca beniais ma bosi seis irbortaos ◊ su pitzinnu si est irvortatu e at cambiau in malu ◊ unu carabbineri at irvortau unu dellitu ◊ nche li fit incassatu in conca d'essire a bannitare e nessune fit reséssitu a l'irvortare
2.
cussos chi leant a isvilu sos líbberos oe o cras s'isvoltant a àinos
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
détourner,
dissuader
Ingresu
to dissuade,
to change one's mind
Ispagnolu
cambiar de idea,
disuadir
Italianu
cambiare idèa,
distògliere,
dissuadére
Tedescu
abbringen,
ablenken,
abraten.
idèa , nf: bidea,
idei,
irea,
irei Definitzione
pentzada o pentzamentu, cosa chi si pentzat, fintzes una genia de determinu o decisione po calecuna cosa, su chi si pentzat o chi si credet de calecuna chistione, su chi si pentzat de fàere (a/c.: prus de una borta si podet agatare iscritu o intèndhere bidea ca, deasi comente sa /b/ a bortas benit bene a che dha trantzire in cuménciu de foedhu, a bortas arrechedit a dha pònnere in foedhos chi però no cumènciant cun custu sonu, e a bortas si faet fintzes chentza bisóngiu perunu)
Sinònimos e contràrios
credéntzia 1,
indenna,
pensamentu
Maneras de nàrrere
csn:
zúghere idea, èssere in s'idea de, pònnere s'idea a fàghere una cosa = cherrer fàghere, pessare de fàghere una cosa; fàghere cosa de i. sua = chentza chi bi lu cumandhet neune, solu ca cumprendhet e cheret; dàresi a s'i. mala = ponnirisí a fai mali; cambiare i. = istorraisí, irbortàresi; tzacaresiche un'i. in conca = incaschetare; bogaindi s'i. a unu de ccn. cosa = fàghere passare s'idea; un'idea (nadu pro unu tantu) = pagu pagu, un'aizu
Frases
mi nat s'idea ca is bagadias ti at a tocai de dhas lassai assébiu! ◊ ello it'est s'idea, chi ses ponindhe sa tiaza in sa mesa?! ◊ nau dh'iat s'idea de si bogai un'arrogu de narboni po dh'arai a trigu ◊ cherzo ischire it'est s'idea chi ti portat custa sera! (G.Budroni)◊ no ndh'at idea de si cojuare, no! ◊ no bi aia pensadu, ma de candho mi ndh'ant faedhadu apo cumintzadu a bi pònnere s'idea
2.
candho unu faghet sa cosa de idea sua mancu de sa pelea faghet contu! ◊ lis intonat chistiones fintzas chi benint in s'idea sua ◊ candho li passat s'idea za si at a frimmare! ◊ mancu a ndhe li nàrrere a fàghere gai: tantu za est in cuss'idea!…◊ it'est chi at in idea?! ◊ a is duus giòvunus ant circau de ndi dhis bogai s'idea de sa coja ◊ idea manna teneis, oi, poita a su chi apu cumpréndiu seis preparendi unu grandu festinu!◊ iscusa, ma po immoi non seu in cuss'idea!◊ sunt totu in s'idea de fàghere dinari!
3.
si mi dao a s'idea mala, fato istochendhe e ponzendhe a un'ala!
4.
po cambiai e po s'istorrai nci bollit nudha, un'irea!
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
idée,
conviction
Ingresu
idea
Ispagnolu
idea
Italianu
idèa,
convinzióne,
intènto
Tedescu
Idee,
Ansicht,
Absicht.
imbentória , nf Sinònimos e contràrios
abbisu 1,
imbentu
Frases
custa est s'úrtima imbentória a fragu de autonomia (A.Cannas)
Tradutziones
Frantzesu
idée,
trouvaille
Ingresu
trick
Ispagnolu
invento,
idea genial,
expediente
Italianu
trovata
Tedescu
guter Einfall.
istorrài, istorràre , vrb: storrai Definitzione
torrare o fàere torrare agoa, torrare a pentzare a una decisione pigada o idea e decídere de àtera manera, cambiare idea, cambiare abbitúdine, bogare de cabu a calecuna cosa fintzes decídia; fintzes menguare, torrare a prus pagu / picioca istorrada = fidantzada chi si est lassada cun su fidantzadu
Sinònimos e contràrios
ibbortare,
ilfurriare,
stolli,
tonchinare
| ctr.
cumbínchede
Frases
su bentu aiat istorradu sas naves de su viàgiu insoro ◊ andhamus candho cherimus, no nos at a istorrare s'ite de fàchere! ◊ sos coros istorrant de dolore ◊ che fia in sa de sorre mia pro ndhe l'istorrare de fàghere cussa lassapia a sa crésia (G.Ruju)
2.
bòcali de capu, mira chi babbu at resone de no lu chèrrere e de t'istorrare! ◊ tue no as a istorrare de is paràulas chi as ispesu!
3.
a bias tocat de istorrare sa fiama torrèndhela a iscaldire a fogu lentu pro li acontzare sa tèmpera ◊ su frumi in s’istadi istorrat a coreta
Sambenados e Provèrbios
prb:
mellus a s'istorrai de s'àcua pagu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
dissuader,
changer d'avis
Ingresu
to dissuade,
to change one's mind
Ispagnolu
disuadir,
cambiar de idea
Italianu
dissuadére,
ripensare,
recèdere,
cambiare idèa
Tedescu
abbringen,
seine Meinung ändern.
storrài , vrb: istorrai* Definitzione
torrare o fàere torrare agoa, su si torrare a pentzare e decídere de àtera manera, cambiare idea, segare un'acórdiu, bogare de càbudu a calecuna cosa fintzes decídia / isposus storraus = fidantzados chi si sunt lassados ca no si cherent prus; storrai sa brenti = irromasire
Sinònimos e contràrios
disviare,
ilfurriare,
ilviare,
ispònnere,
istòdhere
Frases
at fatu su mòri storra storra cun sa màchina ca no podiat furriai ◊ mellus a si storrai de is àcuas bàscias chi no de is altas ◊ sa mulleri ndi at storrau su maridu tontu de messai ca su trigu fiat a mesu ingranidura ◊ storrandi is brebeis candu nci sàrtiant foras de is làcanas!
2.
no mi storru de su fuedhu ◊ àcua de fragus no mi ndi ghetu: no mi storrit sa fémina, puru!…◊ dh'emu posta a menti timendi chi s'incràs no si storressit ◊ gravellu miu, timu chi no ti storris! ◊ custus fiant tant'annus isposus epuru si funt storraus ◊ Perdu s'est storrau de Gesús candu una serbidora dh'at connotu
Tradutziones
Frantzesu
dissuader,
changer d'avis,
rétracter
Ingresu
to dissuade,
to change one's mind,
to take back
Ispagnolu
disuadir,
cambiar de idea
Italianu
dissuadére,
distògliere,
ripensare,
cambiare idèa,
ritrattare
Tedescu
abraten,
abbringen,
seine Meinung ändern,
widerrufen.