ammuntàre 1 , vrb: ammutai 1,
ammutare Definitzione
fàere sonnos lègios, sufrire pesadíglia
Frases
l'ant ammuntadu, dh'ant ammutau ◊ mi ndi seu iscidau totu atzicau ca m'iant ammutau in su sonnu (S.A.Spano)
2.
candho che apo bidu su pitzinnu subra de campanile mi est ammuntadu su coro!
Tradutziones
Frantzesu
faire des cauchemars
Ingresu
to have nightmares
Ispagnolu
tener una pesadilla
Italianu
avére,
destare ìncubi
Tedescu
Alpdrücken haben.
dispertàre , vrb Definitzione
ischidare, mòvere, acutzare s'atentzione, fàere spertu, atentu, cabosu
Sinònimos e contràrios
abbibare,
intzidiare,
ischidare,
ispeltare,
ispipigliare
| ctr.
ammammalucare
2.
si no lu dispertas, no si ndhe pesat a sa sola
Ètimu
ctl., spn.
Tradutziones
Frantzesu
éveiller,
exciter
Ingresu
to wake up
Ispagnolu
despertar
Italianu
destare
Tedescu
wecken,
erwecken.
ispeltàre , vrb: ispertare,
ispretai,
ispretare,
spertai Definitzione
ischidare, mòvere o atzitzare s'atentzione, batire sa gana, s'apititu, fàere spertu, atentu, cabosu; pigare in cunsideru una chistione, cunsiderare po cumprèndhere e nàrrere ite o comente est, nàrrere sa cosa, ispiegare; petenare pilos iscrabionaos / ispertare paràula = bogare faedhu
Sinònimos e contràrios
abbibare,
dispertare*,
insissiligai,
intzidiare,
ischidare,
ispipigliare
/
isparpedhare,
spetedhai
Frases
su binu chi bufamus nos ispeltat su sentidu ◊ pighit una pruga, chi dhi podit ispretai s'apititu!
2.
beniat una sennora chi si fachiat ispertare dae ajaja: a mimme mi nche bocabant fora pro no intèndhere su chi nabant ◊ e bois, limbas, ispertate! ◊ isse faedhat bene ispretendhe chistionos in italianu ◊ custa cosa no est ispertata vene ◊ sas oricras separaiant sos sonos s'unu dae s'àteru e sa limba chircaiat de los ispertare (M.Pira)
3.
chin sas féminas no resessiat a ispertare paràula ◊ si fachet ajuare chene ispertare paràula, solu a tzinnos ◊"Bobbore! Bobbore!" repitiat tra issa chena resessire a ispretare faedhu (G.B.Fressura)
Ètimu
ctl., spn.
Tradutziones
Frantzesu
attirer,
exciter,
interpréter
Ingresu
to wake up,
to prod,
to interpret
Ispagnolu
despertar,
interpretar
Italianu
destare,
stuzzicare,
interpretare
Tedescu
erwecken,
auslegen.
seguzàre , vrb: siguzare,
suguzare Definitzione
mòvere, pesare, cumenciare a andhare, fàere mòvere, fàere pesare gente o bestiàmene, ischidare, fintzes fàere naschire sentidos o ideas; nau mescamente de pegus fémina, bènnere in more, cricare mascu / suguzàrendhe una cosa = bogaindhedha de ue est allogada, pònniri a tretu ca serbit o ca podit serbiri
Sinònimos e contràrios
birbillare,
inciulai,
insuai,
tzuntzullare
/
ischidare,
pesare,
sciumbullai,
simudhire,
subuzare*,
sumbuzare
| ctr.
achedare
Frases
sa terra pariat tremendhe che candho si suguzat su vulcanu ◊ eo siguzo chito onzi manzanu, in chirca de achipire ◊ su pastore est suguzendhe sa robba ◊ cussas nues chi ant forma de gigante, e si bident su sole suguzendhe, ista certu chi sunt assinetendhe una tempesta (P.Serra)◊ su pitzinnu fit drommidu ma apustis de duas oras at siguzadu
2.
cantas boltas sa terra chi apeuto in s'ànima suguzat sos ammentos!…◊ sas campanas a repicu mi sunt suguzendhe fiotos de ammentos ◊ est chin s'aficu chi torret su beranu a suguzare ancora isperas noas (G.A.Salis)
3.
a sa sue, si suguzat, li cheret betadu su berre ◊ sa sue est suguzada e no faghet a la bochire como
4.
ndhe cheret suguzada sa frullana ca su fenu est de messare
Tradutziones
Frantzesu
réveiller,
mouvementer
Ingresu
to awake,
to enliven
Ispagnolu
despertar,
animar
Italianu
destare,
risvegliare,
movimentare
Tedescu
aufwecken,
wieder erwecken,
bewegen.
spertài , vrb: ispeltare*,
spertiai 1,
spretai Definitzione
ischidare, mòvere, atirare s'atentzione, bogare s'apititu, sa gana, fàere spertu, atentu, cabosu
Sinònimos e contràrios
abbibare,
dispertare,
intzidiare,
ischidare,
ispipigliare
Maneras de nàrrere
csn:
s. sa menti, sa boxi, s'apititu = allutare sa mente, iscrarire sa boghe, fagher bènnere s'apititu; spretai su stògumu = fàghere tizirire su mànigu; spertiai su passu = illonghiare o istirare su passu, allegrare su passu, caminare de prus; vida spretada = vida unu pagu prus líbbera, prus de pessone manna
2.
spértia su passu e fai su chi ti apu nau!
3.
faiant prus vida spretada is serbidoredhas chi no is merixedhas
Tradutziones
Frantzesu
exciter,
éveiller,
causer
Ingresu
to wake up,
to prod,
to whet
Ispagnolu
despertar
Italianu
destare,
stuzzicare
Tedescu
wecken,
anregen.