aciopài , vrb Definitzione
atzitzare is canes, su dhos mandhare a mossigare a ccn.
Sinònimos e contràrios
alluscai,
ateneae,
atiare,
auntzare,
incidai,
inciulai,
insissiligai,
intzullire,
tzuntzullare,
ubetzare
| ctr.
caciare
Tradutziones
Frantzesu
pousser,
exciter
Ingresu
to instigate
Ispagnolu
azuzar
Italianu
aizzare i cani
Tedescu
hetzen (auf,
mit Akk.).
allutàe, allutài , vrb: allutare 1 Definitzione
agiummai coment'e allúere, foedhandho de is sentidos, de s'atentzione, de sa manera de fàere cosa, fàere prus biatzu
Sinònimos e contràrios
allutzare
/
abbiatzare,
abbibare
Maneras de nàrrere
csn:
a. is origas = fàghere bene atentzione, iscurtare bene; a. is ogus = abbaidare bene, abbèrrere bene sos ogros, abbaidendhe
Frases
sa discussioni fiat allutendusí sempri de prus ◊ allutarí is origas poita sa campana mala at pigau torra a sonai! (A.Cannas)◊ dónnia pitica cosa si faet allutare sos ogos ◊ Luisicu iat allutau is origas, ma no arrennesciat a cumprendi ◊ andendu su burricu pariat chi dhi fut benendu su sonnu, ma su meri dh'at fatu allutai apretendidhu a istrúmbulu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
raviver,
exciter
Ingresu
to revive,
to excite
Ispagnolu
avivar,
excitar
Italianu
ravvivare,
eccitare
Tedescu
beleben,
erregen.
auntzàre , vrb: aunzare,
untzare Definitzione
atzitzare un’animale, una persona contras a calecunu, po si gherrare o brigare o àteru
Sinònimos e contràrios
aciopai,
agungiari,
alluscai,
arruntzare,
ateneae,
atiare,
atorigare,
chissire,
imbriscare,
incidai,
inciulai,
insissiligai,
intzifrire,
intzigare,
intzugare,
intzullire,
ubetzare
| ctr.
caciare
Frases
bidet canes in paghe e los aunzat ◊ a su pedidore li fit aunzendhe su cane ◊ at aunzadu su cane a sas berbeghes pro che las salarzare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
exciter,
pousser
Ingresu
to incite
Ispagnolu
azuzar,
incitar
Italianu
aizzare
Tedescu
hetzen.
birbillàre, birbilliàre , vrb: bribigliare,
bribillare Definitzione
pònnere in birbílliu
Sinònimos e contràrios
imbirbilliare,
inciulai,
seguzare,
tzuntzullare
/
abbupare,
aggupare 1
Frases
candho sos ilgribbis si ndhe sunt andhados, tzertos si sunt torrados a bribigliare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
exciter,
faire emballer,
s'enticher
Ingresu
to excite,
to become excited,
to take a fancy
Ispagnolu
excitar,
desbocarse
Italianu
eccitare,
imbizzarrire,
incapricciarsi
Tedescu
erregen,
verrückt machen,
vernarren.
dispertàre , vrb Definitzione
ischidare, mòvere, acutzare s'atentzione, fàere spertu, atentu, cabosu
Sinònimos e contràrios
abbibare,
intzidiare,
ischidare,
ispeltare,
ispipigliare
| ctr.
ammammalucare
2.
si no lu dispertas, no si ndhe pesat a sa sola
Ètimu
ctl., spn.
Tradutziones
Frantzesu
éveiller,
exciter
Ingresu
to wake up
Ispagnolu
despertar
Italianu
destare
Tedescu
wecken,
erwecken.
ingrillíri , vrb Definitzione
inganire, prus che àteru nau de mascu o ómine po bènnere gana de fémina; nau de sèmene, bogare su sirione, fàere sa tzeurra
Sinònimos e contràrios
ingrigliare,
insuai
/
abbrabai,
abbrossare,
chimire,
inceurrare,
tidhire
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
exciter
Ingresu
to excite
Ispagnolu
excitar
Italianu
eccitare
Tedescu
erregen.
insuài , vrb: insuare Definitzione
nau de is animales fémina, èssere o bènnere in more; nau de gente, pesare burdellu, pònnere avolotu
Sinònimos e contràrios
assuae,
impurdedhiri,
ingrilliri,
seguzare
2.
tocat a passai sa boxi e a insuai su logu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
exciter
Ingresu
to excite
Ispagnolu
excitarse las hembras,
alborotar
Italianu
eccitare
Tedescu
erregen.
inzerràre, inzerriàre , vrb Definitzione
fàere s'inzerra, giare ifadu, tzacu / i. su cane = aunzàrelu o pònnere contr'a ccn., atzitzare
Sinònimos e contràrios
aciopai,
atiare,
audire,
auntzare,
imprumonare,
inciulai,
intzidare,
ubetzare,
umprigare
/
incidai,
intriscare,
mincidiare,
purruntzare,
suberiare,
tinghitare
| ctr.
caciare
Frases
cussos s'inzerrant e istochizant che fizastrinos ◊ ma cale pecadu deviat rimediare si a lu buscare e a l'inzerriare fit sempre issa?! ◊ in custa catza mortale so una fera inzerriada chi aisetat sa note pro un'iscàmpiu de vida (L.Mele)◊ su padronu, invece de lu chiscire, su cane, lu fit inzerriendhe!
Tradutziones
Frantzesu
exciter,
pousser,
provoquer
Ingresu
to incite,
to provoke
Ispagnolu
instigar,
azuzar
Italianu
aizzare,
provocare
Tedescu
aufhetzen.
ispeltàre , vrb: ispertare,
ispretai,
ispretare,
spertai Definitzione
ischidare, mòvere o atzitzare s'atentzione, batire sa gana, s'apititu, fàere spertu, atentu, cabosu; pigare in cunsideru una chistione, cunsiderare po cumprèndhere e nàrrere ite o comente est, nàrrere sa cosa, ispiegare; petenare pilos iscrabionaos / ispertare paràula = bogare faedhu
Sinònimos e contràrios
abbibare,
dispertare*,
insissiligai,
intzidiare,
ischidare,
ispipigliare
/
isparpedhare,
spetedhai
Frases
su binu chi bufamus nos ispeltat su sentidu ◊ pighit una pruga, chi dhi podit ispretai s'apititu!
2.
beniat una sennora chi si fachiat ispertare dae ajaja: a mimme mi nche bocabant fora pro no intèndhere su chi nabant ◊ e bois, limbas, ispertate! ◊ isse faedhat bene ispretendhe chistionos in italianu ◊ custa cosa no est ispertata vene ◊ sas oricras separaiant sos sonos s'unu dae s'àteru e sa limba chircaiat de los ispertare (M.Pira)
3.
chin sas féminas no resessiat a ispertare paràula ◊ si fachet ajuare chene ispertare paràula, solu a tzinnos ◊"Bobbore! Bobbore!" repitiat tra issa chena resessire a ispretare faedhu (G.B.Fressura)
Ètimu
ctl., spn.
Tradutziones
Frantzesu
attirer,
exciter,
interpréter
Ingresu
to wake up,
to prod,
to interpret
Ispagnolu
despertar,
interpretar
Italianu
destare,
stuzzicare,
interpretare
Tedescu
erwecken,
auslegen.
spertài , vrb: ispeltare*,
spertiai 1,
spretai Definitzione
ischidare, mòvere, atirare s'atentzione, bogare s'apititu, sa gana, fàere spertu, atentu, cabosu
Sinònimos e contràrios
abbibare,
dispertare,
intzidiare,
ischidare,
ispipigliare
Maneras de nàrrere
csn:
s. sa menti, sa boxi, s'apititu = allutare sa mente, iscrarire sa boghe, fagher bènnere s'apititu; spretai su stògumu = fàghere tizirire su mànigu; spertiai su passu = illonghiare o istirare su passu, allegrare su passu, caminare de prus; vida spretada = vida unu pagu prus líbbera, prus de pessone manna
2.
spértia su passu e fai su chi ti apu nau!
3.
faiant prus vida spretada is serbidoredhas chi no is merixedhas
Tradutziones
Frantzesu
exciter,
éveiller,
causer
Ingresu
to wake up,
to prod,
to whet
Ispagnolu
despertar
Italianu
destare,
stuzzicare
Tedescu
wecken,
anregen.
tzuntzullàre , vrb: tzutzullai Definitzione
nàrrere o fàere po indrúchere a unu a fàere ccn. cosa, po dhu pònnere contras a un'àteru, po dh'atzitzare / èssere tzuntzulladu a binu = piciuau, bufadu, alligru a binu
Sinònimos e contràrios
birbillare,
inciulai,
seguzare
/
intzidiare,
intzifrire,
intzutzulai,
ispuntogliare,
ispuntzonare
Frases
tzutzullai sa genti, su logu ◊ is Fariseus sighiant a tzutzullai sa genti po fai cundennai a Cristus ◊ candho cudhos no lu bochinabant prus, credendhe de fàchere male, tandho los tzuntzullabat isse matessi
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
exciter,
pousser
Ingresu
to incite
Ispagnolu
incitar
Italianu
aizzare
Tedescu
aufhetzen.