aciopài , vrb Definizione
atzitzare is canes, su dhos mandhare a mossigare a ccn.
Sinonimi e contrari
alluscai,
ateneae,
atiare,
auntzare,
incidai,
inciulai,
insissiligai,
intzullire,
tzuntzullare,
ubetzare
| ctr.
caciare
Traduzioni
Francese
pousser,
exciter
Inglese
to instigate
Spagnolo
azuzar
Italiano
aizzare i cani
Tedesco
hetzen (auf,
mit Akk.).
allutàe, allutài , vrb: allutare 1 Definizione
agiummai coment'e allúere, foedhandho de is sentidos, de s'atentzione, de sa manera de fàere cosa, fàere prus biatzu
Sinonimi e contrari
allutzare
/
abbiatzare,
abbibare
Modi di dire
csn:
a. is origas = fàghere bene atentzione, iscurtare bene; a. is ogus = abbaidare bene, abbèrrere bene sos ogros, abbaidendhe
Frasi
sa discussioni fiat allutendusí sempri de prus ◊ allutarí is origas poita sa campana mala at pigau torra a sonai! (A.Cannas)◊ dónnia pitica cosa si faet allutare sos ogos ◊ Luisicu iat allutau is origas, ma no arrennesciat a cumprendi ◊ andendu su burricu pariat chi dhi fut benendu su sonnu, ma su meri dh'at fatu allutai apretendidhu a istrúmbulu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
raviver,
exciter
Inglese
to revive,
to excite
Spagnolo
avivar,
excitar
Italiano
ravvivare,
eccitare
Tedesco
beleben,
erregen.
auntzàre , vrb: aunzare,
untzare Definizione
atzitzare un’animale, una persona contras a calecunu, po si gherrare o brigare o àteru
Sinonimi e contrari
aciopai,
agungiari,
alluscai,
arruntzare,
ateneae,
atiare,
atorigare,
chissire,
imbriscare,
incidai,
inciulai,
insissiligai,
intzifrire,
intzigare,
intzugare,
intzullire,
ubetzare
| ctr.
caciare
Frasi
bidet canes in paghe e los aunzat ◊ a su pedidore li fit aunzendhe su cane ◊ at aunzadu su cane a sas berbeghes pro che las salarzare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
exciter,
pousser
Inglese
to incite
Spagnolo
azuzar,
incitar
Italiano
aizzare
Tedesco
hetzen.
birbillàre, birbilliàre , vrb: bribigliare,
bribillare Definizione
pònnere in birbílliu
Sinonimi e contrari
imbirbilliare,
inciulai,
seguzare,
tzuntzullare
/
abbupare,
aggupare 1
Frasi
candho sos ilgribbis si ndhe sunt andhados, tzertos si sunt torrados a bribigliare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
exciter,
faire emballer,
s'enticher
Inglese
to excite,
to become excited,
to take a fancy
Spagnolo
excitar,
desbocarse
Italiano
eccitare,
imbizzarrire,
incapricciarsi
Tedesco
erregen,
verrückt machen,
vernarren.
dispertàre , vrb Definizione
ischidare, mòvere, acutzare s'atentzione, fàere spertu, atentu, cabosu
Sinonimi e contrari
abbibare,
intzidiare,
ischidare,
ispeltare,
ispipigliare
| ctr.
ammammalucare
2.
si no lu dispertas, no si ndhe pesat a sa sola
Etimo
ctl., spn.
Traduzioni
Francese
éveiller,
exciter
Inglese
to wake up
Spagnolo
despertar
Italiano
destare
Tedesco
wecken,
erwecken.
ingrillíri , vrb Definizione
inganire, prus che àteru nau de mascu o ómine po bènnere gana de fémina; nau de sèmene, bogare su sirione, fàere sa tzeurra
Sinonimi e contrari
ingrigliare,
insuai
/
abbrabai,
abbrossare,
chimire,
inceurrare,
tidhire
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
exciter
Inglese
to excite
Spagnolo
excitar
Italiano
eccitare
Tedesco
erregen.
insuài , vrb: insuare Definizione
nau de is animales fémina, èssere o bènnere in more; nau de gente, pesare burdellu, pònnere avolotu
Sinonimi e contrari
assuae,
impurdedhiri,
ingrilliri,
seguzare
2.
tocat a passai sa boxi e a insuai su logu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
exciter
Inglese
to excite
Spagnolo
excitarse las hembras,
alborotar
Italiano
eccitare
Tedesco
erregen.
inzerràre, inzerriàre , vrb Definizione
fàere s'inzerra, giare ifadu, tzacu / i. su cane = aunzàrelu o pònnere contr'a ccn., atzitzare
Sinonimi e contrari
aciopai,
atiare,
audire,
auntzare,
imprumonare,
inciulai,
intzidare,
ubetzare,
umprigare
/
incidai,
intriscare,
mincidiare,
purruntzare,
suberiare,
tinghitare
| ctr.
caciare
Frasi
cussos s'inzerrant e istochizant che fizastrinos ◊ ma cale pecadu deviat rimediare si a lu buscare e a l'inzerriare fit sempre issa?! ◊ in custa catza mortale so una fera inzerriada chi aisetat sa note pro un'iscàmpiu de vida (L.Mele)◊ su padronu, invece de lu chiscire, su cane, lu fit inzerriendhe!
Traduzioni
Francese
exciter,
pousser,
provoquer
Inglese
to incite,
to provoke
Spagnolo
instigar,
azuzar
Italiano
aizzare,
provocare
Tedesco
aufhetzen.
ispeltàre , vrb: ispertare,
ispretai,
ispretare,
spertai Definizione
ischidare, mòvere o atzitzare s'atentzione, batire sa gana, s'apititu, fàere spertu, atentu, cabosu; pigare in cunsideru una chistione, cunsiderare po cumprèndhere e nàrrere ite o comente est, nàrrere sa cosa, ispiegare; petenare pilos iscrabionaos / ispertare paràula = bogare faedhu
Sinonimi e contrari
abbibare,
dispertare*,
insissiligai,
intzidiare,
ischidare,
ispipigliare
/
isparpedhare,
spetedhai
Frasi
su binu chi bufamus nos ispeltat su sentidu ◊ pighit una pruga, chi dhi podit ispretai s'apititu!
2.
beniat una sennora chi si fachiat ispertare dae ajaja: a mimme mi nche bocabant fora pro no intèndhere su chi nabant ◊ e bois, limbas, ispertate! ◊ isse faedhat bene ispretendhe chistionos in italianu ◊ custa cosa no est ispertata vene ◊ sas oricras separaiant sos sonos s'unu dae s'àteru e sa limba chircaiat de los ispertare (M.Pira)
3.
chin sas féminas no resessiat a ispertare paràula ◊ si fachet ajuare chene ispertare paràula, solu a tzinnos ◊"Bobbore! Bobbore!" repitiat tra issa chena resessire a ispretare faedhu (G.B.Fressura)
Etimo
ctl., spn.
Traduzioni
Francese
attirer,
exciter,
interpréter
Inglese
to wake up,
to prod,
to interpret
Spagnolo
despertar,
interpretar
Italiano
destare,
stuzzicare,
interpretare
Tedesco
erwecken,
auslegen.
spertài , vrb: ispeltare*,
spertiai 1,
spretai Definizione
ischidare, mòvere, atirare s'atentzione, bogare s'apititu, sa gana, fàere spertu, atentu, cabosu
Sinonimi e contrari
abbibare,
dispertare,
intzidiare,
ischidare,
ispipigliare
Modi di dire
csn:
s. sa menti, sa boxi, s'apititu = allutare sa mente, iscrarire sa boghe, fagher bènnere s'apititu; spretai su stògumu = fàghere tizirire su mànigu; spertiai su passu = illonghiare o istirare su passu, allegrare su passu, caminare de prus; vida spretada = vida unu pagu prus líbbera, prus de pessone manna
2.
spértia su passu e fai su chi ti apu nau!
3.
faiant prus vida spretada is serbidoredhas chi no is merixedhas
Traduzioni
Francese
exciter,
éveiller,
causer
Inglese
to wake up,
to prod,
to whet
Spagnolo
despertar
Italiano
destare,
stuzzicare
Tedesco
wecken,
anregen.
tzuntzullàre , vrb: tzutzullai Definizione
nàrrere o fàere po indrúchere a unu a fàere ccn. cosa, po dhu pònnere contras a un'àteru, po dh'atzitzare / èssere tzuntzulladu a binu = piciuau, bufadu, alligru a binu
Sinonimi e contrari
birbillare,
inciulai,
seguzare
/
intzidiare,
intzifrire,
intzutzulai,
ispuntogliare,
ispuntzonare
Frasi
tzutzullai sa genti, su logu ◊ is Fariseus sighiant a tzutzullai sa genti po fai cundennai a Cristus ◊ candho cudhos no lu bochinabant prus, credendhe de fàchere male, tandho los tzuntzullabat isse matessi
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
exciter,
pousser
Inglese
to incite
Spagnolo
incitar
Italiano
aizzare
Tedesco
aufhetzen.