aciopài , vrb Definition
atzitzare is canes, su dhos mandhare a mossigare a ccn.
Synonyms e antonyms
alluscai,
ateneae,
atiare,
auntzare,
incidai,
inciulai,
insissiligai,
intzullire,
tzuntzullare,
ubetzare
| ctr.
caciare
Translations
French
pousser,
exciter
English
to instigate
Spanish
azuzar
Italian
aizzare i cani
German
hetzen (auf,
mit Akk.).
allutàe, allutài , vrb: allutare 1 Definition
agiummai coment'e allúere, foedhandho de is sentidos, de s'atentzione, de sa manera de fàere cosa, fàere prus biatzu
Synonyms e antonyms
allutzare
/
abbiatzare,
abbibare
Idioms
csn:
a. is origas = fàghere bene atentzione, iscurtare bene; a. is ogus = abbaidare bene, abbèrrere bene sos ogros, abbaidendhe
Sentences
sa discussioni fiat allutendusí sempri de prus ◊ allutarí is origas poita sa campana mala at pigau torra a sonai! (A.Cannas)◊ dónnia pitica cosa si faet allutare sos ogos ◊ Luisicu iat allutau is origas, ma no arrennesciat a cumprendi ◊ andendu su burricu pariat chi dhi fut benendu su sonnu, ma su meri dh'at fatu allutai apretendidhu a istrúmbulu!
Etymon
srd.
Translations
French
raviver,
exciter
English
to revive,
to excite
Spanish
avivar,
excitar
Italian
ravvivare,
eccitare
German
beleben,
erregen.
auntzàre , vrb: aunzare,
untzare Definition
atzitzare un’animale, una persona contras a calecunu, po si gherrare o brigare o àteru
Synonyms e antonyms
aciopai,
agungiari,
alluscai,
arruntzare,
ateneae,
atiare,
atorigare,
chissire,
imbriscare,
incidai,
inciulai,
insissiligai,
intzifrire,
intzigare,
intzugare,
intzullire,
ubetzare
| ctr.
caciare
Sentences
bidet canes in paghe e los aunzat ◊ a su pedidore li fit aunzendhe su cane ◊ at aunzadu su cane a sas berbeghes pro che las salarzare
Etymon
srd.
Translations
French
exciter,
pousser
English
to incite
Spanish
azuzar,
incitar
Italian
aizzare
German
hetzen.
birbillàre, birbilliàre , vrb: bribigliare,
bribillare Definition
pònnere in birbílliu
Synonyms e antonyms
imbirbilliare,
inciulai,
seguzare,
tzuntzullare
/
abbupare,
aggupare 1
Sentences
candho sos ilgribbis si ndhe sunt andhados, tzertos si sunt torrados a bribigliare
Etymon
srd.
Translations
French
exciter,
faire emballer,
s'enticher
English
to excite,
to become excited,
to take a fancy
Spanish
excitar,
desbocarse
Italian
eccitare,
imbizzarrire,
incapricciarsi
German
erregen,
verrückt machen,
vernarren.
dispertàre , vrb Definition
ischidare, mòvere, acutzare s'atentzione, fàere spertu, atentu, cabosu
Synonyms e antonyms
abbibare,
intzidiare,
ischidare,
ispeltare,
ispipigliare
| ctr.
ammammalucare
2.
si no lu dispertas, no si ndhe pesat a sa sola
Etymon
ctl., spn.
Translations
French
éveiller,
exciter
English
to wake up
Spanish
despertar
Italian
destare
German
wecken,
erwecken.
ingrillíri , vrb Definition
inganire, prus che àteru nau de mascu o ómine po bènnere gana de fémina; nau de sèmene, bogare su sirione, fàere sa tzeurra
Synonyms e antonyms
ingrigliare,
insuai
/
abbrabai,
abbrossare,
chimire,
inceurrare,
tidhire
Etymon
srd.
Translations
French
exciter
English
to excite
Spanish
excitar
Italian
eccitare
German
erregen.
insuài , vrb: insuare Definition
nau de is animales fémina, èssere o bènnere in more; nau de gente, pesare burdellu, pònnere avolotu
Synonyms e antonyms
assuae,
impurdedhiri,
ingrilliri,
seguzare
2.
tocat a passai sa boxi e a insuai su logu!
Etymon
srd.
Translations
French
exciter
English
to excite
Spanish
excitarse las hembras,
alborotar
Italian
eccitare
German
erregen.
inzerràre, inzerriàre , vrb Definition
fàere s'inzerra, giare ifadu, tzacu / i. su cane = aunzàrelu o pònnere contr'a ccn., atzitzare
Synonyms e antonyms
aciopai,
atiare,
audire,
auntzare,
imprumonare,
inciulai,
intzidare,
ubetzare,
umprigare
/
incidai,
intriscare,
mincidiare,
purruntzare,
suberiare,
tinghitare
| ctr.
caciare
Sentences
cussos s'inzerrant e istochizant che fizastrinos ◊ ma cale pecadu deviat rimediare si a lu buscare e a l'inzerriare fit sempre issa?! ◊ in custa catza mortale so una fera inzerriada chi aisetat sa note pro un'iscàmpiu de vida (L.Mele)◊ su padronu, invece de lu chiscire, su cane, lu fit inzerriendhe!
Translations
French
exciter,
pousser,
provoquer
English
to incite,
to provoke
Spanish
instigar,
azuzar
Italian
aizzare,
provocare
German
aufhetzen.
ispeltàre , vrb: ispertare,
ispretai,
ispretare,
spertai Definition
ischidare, mòvere o atzitzare s'atentzione, batire sa gana, s'apititu, fàere spertu, atentu, cabosu; pigare in cunsideru una chistione, cunsiderare po cumprèndhere e nàrrere ite o comente est, nàrrere sa cosa, ispiegare; petenare pilos iscrabionaos / ispertare paràula = bogare faedhu
Synonyms e antonyms
abbibare,
dispertare*,
insissiligai,
intzidiare,
ischidare,
ispipigliare
/
isparpedhare,
spetedhai
Sentences
su binu chi bufamus nos ispeltat su sentidu ◊ pighit una pruga, chi dhi podit ispretai s'apititu!
2.
beniat una sennora chi si fachiat ispertare dae ajaja: a mimme mi nche bocabant fora pro no intèndhere su chi nabant ◊ e bois, limbas, ispertate! ◊ isse faedhat bene ispretendhe chistionos in italianu ◊ custa cosa no est ispertata vene ◊ sas oricras separaiant sos sonos s'unu dae s'àteru e sa limba chircaiat de los ispertare (M.Pira)
3.
chin sas féminas no resessiat a ispertare paràula ◊ si fachet ajuare chene ispertare paràula, solu a tzinnos ◊"Bobbore! Bobbore!" repitiat tra issa chena resessire a ispretare faedhu (G.B.Fressura)
Etymon
ctl., spn.
Translations
French
attirer,
exciter,
interpréter
English
to wake up,
to prod,
to interpret
Spanish
despertar,
interpretar
Italian
destare,
stuzzicare,
interpretare
German
erwecken,
auslegen.
spertài , vrb: ispeltare*,
spertiai 1,
spretai Definition
ischidare, mòvere, atirare s'atentzione, bogare s'apititu, sa gana, fàere spertu, atentu, cabosu
Synonyms e antonyms
abbibare,
dispertare,
intzidiare,
ischidare,
ispipigliare
Idioms
csn:
s. sa menti, sa boxi, s'apititu = allutare sa mente, iscrarire sa boghe, fagher bènnere s'apititu; spretai su stògumu = fàghere tizirire su mànigu; spertiai su passu = illonghiare o istirare su passu, allegrare su passu, caminare de prus; vida spretada = vida unu pagu prus líbbera, prus de pessone manna
2.
spértia su passu e fai su chi ti apu nau!
3.
faiant prus vida spretada is serbidoredhas chi no is merixedhas
Translations
French
exciter,
éveiller,
causer
English
to wake up,
to prod,
to whet
Spanish
despertar
Italian
destare,
stuzzicare
German
wecken,
anregen.
tzuntzullàre , vrb: tzutzullai Definition
nàrrere o fàere po indrúchere a unu a fàere ccn. cosa, po dhu pònnere contras a un'àteru, po dh'atzitzare / èssere tzuntzulladu a binu = piciuau, bufadu, alligru a binu
Synonyms e antonyms
birbillare,
inciulai,
seguzare
/
intzidiare,
intzifrire,
intzutzulai,
ispuntogliare,
ispuntzonare
Sentences
tzutzullai sa genti, su logu ◊ is Fariseus sighiant a tzutzullai sa genti po fai cundennai a Cristus ◊ candho cudhos no lu bochinabant prus, credendhe de fàchere male, tandho los tzuntzullabat isse matessi
Etymon
srd.
Translations
French
exciter,
pousser
English
to incite
Spanish
incitar
Italian
aizzare
German
aufhetzen.