allícu , nm Definitzione
genia de ispédhiu, cosa chi praghet, chi si disígiat; fintzes badàngiu, profitu
Sinònimos e contràrios
desizu
/
ingàgiu
Frases
sos ricones ant allicu de crèschere sa fortuna (A.Paba)◊ mastru Bainzu aiat postu allicu a sas Musas ◊ a sos pulíticos nostros lis piaghet s'aligarza furistera: e ite allicu, s'insoro! ◊ no at allicu de peruna cosa
2.
padronos anturzos mi betant ossos ispulpados pro allicu ◊ domo, parentes, totu olvidaiat chie li faghiat cuss'allicu ◊ de su dinari chi at fatu no ndhe tenet perunu allicu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
goût,
attrait
Ingresu
taste,
lure
Ispagnolu
gusto
Italianu
gusto,
allettaménto,
adescaménto
Tedescu
Lust,
Anlockung.
ammalliàre , vrb Definitzione
seberare una cosa male, chentza crabbu, chentza gustu
Frases
m'abbàida ite arratza de bestimenta chi si at amalliadu, putzidha! ◊ za ti l'as ammalliada sa cosa, balla!…◊ za si l'at ammalliada, sa fémina, a si leare un'isenta a muzere!…◊ za ti l'as ammalliada s'ora de chircare zente, a mesanote!
Tradutziones
Frantzesu
choisir sans goût
Ingresu
to choose without taste
Ispagnolu
elegir sin gusto
Italianu
scégliere sènza gusto
Tedescu
ohne Geschmack wählen.
assàzu , nm: Definitzione
su tastare cun sa buca (pruschetotu cun sa limba); sa capacidade de ndhe bodhire su gustu o sabore chi si leat tastandho (es. druche, marigosu, aghedu, pitzigorosu e àteru)
Sinònimos e contràrios
atastu
Frases
s'assazu de su binu nou ◊ at bogadu unu piatu de peta de su labiolu pro lu giúghere a s'assazu
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
dégustation
Ingresu
sampling
Ispagnolu
degustación,
gusto
Italianu
assàggio,
gusto
Tedescu
Kosten,
Geschmack.
dènga , nf, nm: denghe,
denghi,
dengo,
dengu Definitzione
genia de vítziu, cosa chi si faet o chi si narat po acuntentare a tropu, o pigare cun tropu delicadesa, a unu; genia de calidade o de gustu chi si dhi agatat a una cosa de papare o de bufare, prus che àteru bistu coment'e difetu, o chi praghet pagu prus de àteru ma solu ca chie si dhu agatat est mendheosu (e a bortas podet èssere fintzes unu gustu bonu)
Sinònimos e contràrios
dengheria,
imbérriu,
imbímbinu,
imbràmbulu,
iscancériu,
losinga,
melindru,
pacia,
spiscíngiu
/
defeta,
saboi,
taltu
Frases
issa po denghi dhu naràt: Su pipiu, s'isposu, su pipiedhu miu! ◊ s'isgàngiat a arriri fendi denghi cun s'istràngiu ◊ no tengu totus cussus denghis de is sennoris ma gei mi apu a podi presentai! ◊ acabbamidha de pràngiri: su denghi chi portas mi at giai pigau a s'istògumu! ◊ bellu, candu ti primmas, sunt denghis de amanti! ◊ su cani, candu mi at biu, mi at fatu su dengu ◊ s'isposa est totu arrisus e dengus cun is cumbidaus ◊ tenes bisonzu de dengos prus de una creaduredha
2.
custu binu tenet unu denghe: fossis bi lu at postu sa cuba ◊ a totu su chi assazat, isse li agatat carchi denghe!
3.
isse faedhat su saligheresu cun su denghe de Bartzellona ◊ custu pische at unu bellu dengo ◊ sa nughe mi lassat unu bonu dengo un buca
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
mignardise,
goût
Ingresu
mincing ways,
taste,
unpleasant taste
Ispagnolu
dengue
Italianu
vézzo,
moina,
gusto sgradévole
Tedescu
Ziererei,
übler Geschmack.
gústu 1 , nm: (no faet mai s'aféresi de g-)
Definitzione
genia de cuntentu chi si leat cun calesiògiat de is chimbe sentidos, su pràghere, ma fintzes sa cuntentesa chi si provat in s'ànimu; su disígiu de calecuna cosa
Sinònimos e contràrios
contentu,
géniu,
piachere,
saboi
/
desizu
| ctr.
dirgustu
Maneras de nàrrere
csn:
èssiri de bonu g. = chi cumprendhet ite est bonu e ite nono; a gustu miu, tuu, suu = comente piaghet a mie, a tie, a isse; dare su g. a ccn. = acuntentaidhu, dàreli su cuntentu, lassàreli fàghere comente disizat; leare su g. a unu = negàreli su cuntentu; fàghere g. a una cosa = leare gustu, ingustare
Frases
totu ant mandhigadu su segundhu cun apititu e cun gustu linghendhesindhe finas sos pódhighes ◊ de abbardente si ndhe at dau una paja de issurcadas chin gustu
2.
lassa tue custu carrasciale de modas macas, custu gustu feu chi cheret dogni cosa istrupiare (A.Casula)◊ andhaiant pro gustu a lis fàghere sas cartas sa majarza ◊ a zogare gai no bi leo gustu ◊ si fiza mia si cheret cojare cun cussu, su gustu sou no bi lu leo! ◊ su maistu fut cumentzendu a pigai gustu a sa política
3.
sunt pagos sos chi si podent catzare dogni gustu ◊ su babbu li catzaiat donzi gustu: l'aferraiat a cojuos, a binnennas, a tusorzos, a garas poéticas ◊ podes seberare a gustu e a piaghere ◊ a su fizu li daet donzi gustu ◊ lu tiant cherrer bídere e tocare a gustu insoro
Sambenados e Provèrbios
prb:
mellus unu gustu chi no centu siendas
Tradutziones
Frantzesu
plaisir,
goût
Ingresu
taste,
pleasure
Ispagnolu
gusto
Italianu
gusto,
piacére
Tedescu
Geschmack,
Gefallen,
Lust.
ingolumàre , vrb: ingulimare,
ingulumare Definitzione
pònnere ingúlumu, ingustu (fintzes a ingannu), abbituare a is vítzios, a is cosas bonas, a istare tropu bene, pigare su sabore, su gustu a ccn. cosa / i. su tempus = trampistare, ingannare su tempus
Sinònimos e contràrios
abbetuare,
abesare,
arranguai,
imbisciare,
imbitzicare,
ingurrinai,
ingustai
/
allicare,
allichionare
/
ingolosinare
Frases
sa zente ingolumada a sa dulcura imbentat sapa dae su lidone (D.Mele)◊ est ingulumadu a sa catza ◊ chie ingúlumat a sa festa de Santu Frantziscu de Lúgula torrat cada annu ◊ carchi furancredhu si fit ingulimatu a cussas raicras bellas e népitas ◊ cheret ingulimare sa cane a sirvone
2.
in sos muros sos sinnos de sos partios pariant ingolumendhe sa zente a los botare ◊ a ingulumare sos pitzochedhos a su ribu no fit petzi su disizu de impojare
3.
po ingulumare su tempus ca su caminu fut longu m’iat contau de su nuraghe orrutu (I.Patta)
Tradutziones
Frantzesu
prendre goût
Ingresu
to take a liking to sthg
Ispagnolu
engolosinarse,
regostarse,
coger el gusto
Italianu
prèndere gusto a qlcs.,
abituarsi a còse piacévoli
Tedescu
Geschmack daran finden.