arràncu , nm Definitzione
fragu chi andhat a sa cosa, prus che àteru malu, fintzes singiale ch'iscóviat calecuna cosa; su chi ndhe podet dipèndhere a is fígios de is mannos (arrancu de parentella)
Sinònimos e contràrios
abbentada,
abbentu,
arrastu,
fracu,
pudescioi,
rànchidu 1,
seledu
Frases
de s'istabbilimentu ndi lompiat un’arrancu malu ◊ arrancu de muscedra: incapat, dhi betaus bruncu! ◊ arrancu de gunnedha no mi ndi at andau mai ◊ fragat e narat: Arrancu de santu pigu! ◊ arrancu de arrosas in su mes'e maju ◊ no dhi posso intendhe prus s'arrancu!
2.
in custa chistioni dhoi at arrancu de pecau! ◊ innòi, de coja mancu s'arrancu!
3.
si at tirau a s'arrancu de su babbu, cussu piciocu est malu a coi!
Ètimu
ltn.
rancor, -oris
Tradutziones
Frantzesu
odeur
Ingresu
scent
Ispagnolu
olor
Italianu
odóre
Tedescu
Geruch.
atufài , vrb Definitzione
fàere atufu o atúfidu, pigare atufu, pònnere fragu malu de isserru e de umidore, de cosa guasta; nau de gente, pèrdere de ànimu
Sinònimos e contràrios
afungai,
afungorai,
allanire,
ammucorai,
ammufai,
annabrai,
intufire,
intuvare,
limire,
morighinire,
tufire
Ètimu
spn.
atufar
Tradutziones
Frantzesu
prendre une odeur de moisi,
moisir
Ingresu
to grow musty
Ispagnolu
enmohecer,
atufar
Italianu
prèndere odóre di tanfo,
ammuffire
Tedescu
dumpfig riechen,
verschimmeln.
fiàcu 1, fiàgu , nm: flacu 1,
fracu 1,
fragu Definitzione
abbentada chi si leat cun su o chi si sentit in su nasu
Sinònimos e contràrios
abbentada,
abbentu,
antori,
arrancu,
arrasta,
frusa,
nuscu
/
cdh. fiacu
Maneras de nàrrere
csn:
essire, andhare, pònnere fragu a sa cosa, leare, iscapai f. (custu bollit nàrriri fintzas "bogai fragu"); zenias de fragu: bellu, pudésciu, béchinu (de craba), bíschidu (= agru), putzinosu, púdidu (= de pudesciori), brusiadu (= de cosa abbruxada); avb. a fragu = fraghendi, cun fatzilidade meda; andai fragus malus a ccn. = bogare fama mala
Frases
at istérridu sa bestimenta pro che li bogare su fiagu de s'inserru ◊ intrat su fiagu areste de su pruleu ◊ so lendhe fragu brusiadu: ite at a èssere? ◊ portu cussu fragu in is càrigas ◊ cuss'erba mi at lassadu su fragu in manos ◊ sas cosas postas paris leant s'una su fragu de s'àtera ◊ isterre custa cosa in fora a che li essire su fragu malu ◊ soe a fiacu de casu e de verveche ca faco su pastore
2.
comente l'as àpida custa cosa, a fragu? ◊ custus froris, chi dhus prantas, pigant a fragu ca immoi est tempus ◊ daghi nos cogiamos, a fostè mancu fiagu a nares bondhe acudit!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
odeur
Ingresu
smell
Ispagnolu
olor
Italianu
odóre
Tedescu
Geruch.
fiagàre , vrb: fracare,
fragai,
fragare Definitzione
pigare fragu, is fragos, arrancu; in cobertantza, cricare ccn. cosa; bogare o lassare andhare fragu
Sinònimos e contràrios
acarigai,
annajare,
annàsere,
arrancai 1,
arrastai,
fraghigiai,
nuscai
Maneras de nàrrere
csn:
andai fraga fraga = furitendu, arrotza arrotza, chirchendhe a s'airada, che cane in catza (ma nau de is piciocos chi currint aundi dhui at piciocas); cosa chi fragat = una chistione pro un'àtera, zenia de iscusa, de iscóbiu; fragai che pubusa = èssere púdidu a tzutzu
Frases
su cane giraiat fiaghendhe su rastu e s'aera ◊ fiat fraghendi in dogna logu a càrigas obertas che cani de cassa ◊ mi ant dadu unu fiore pro mi lu fiagare
2.
sannoris a crobbata e a cicia arrólliant de contonada in contonada, cichendu, fraghendu…
3.
mi praxint custas arrosas ca frangant ◊ custa cosa fragat de casu ◊ est aici brutu chi fragat de aillargu
4.
custa est cosa chi fragat, gopai: no est po sa saludi ma po fai càncua farrassa manna chi funt circhendu!
Ètimu
ltn.
fragrare
Tradutziones
Frantzesu
flairer
Ingresu
to smell,
to exhale
Ispagnolu
oler,
olfatear,
oler
Italianu
fiutare,
odorare,
emanare odóre
Tedescu
riechen.
intúvu , nm Definitzione
fragu de inserru, fragu malu chi si dhue faet in logu serrau
Sinònimos e contràrios
atufamentu,
atúfidu,
atufori,
inserru
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
air vicié
Ingresu
stale air
Ispagnolu
aire viciado
Italianu
ària viziata,
odóre di chiuso
Tedescu
schlechte Luft,
muffiger Geruch.
tàltu , nm: tastu Definitzione
sabore malu, légiu
Sinònimos e contràrios
denga,
lassada,
saboi
Frases
s'ozu at unu tastu chi no mi piaghet, custu binu no at tastu perunu, at tastu de linna, de mufa ◊ bastat una carrada male tenta o pagu samunada a pònnere tastu a su binu ◊ una cuba, si la pienas de binu gualtu mantenet su taltu po sempre ◊ sos frutos luados mancu los podimus connòschere a su tastu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
mauvaise odeur
Ingresu
stench
Ispagnolu
tufo,
sabor desagradable
Italianu
tanfo,
sapóre e odóre sgradévole
Tedescu
übler Geruch oder Geschmack.