apanedhàre , vrb Definitzione
fàere panedhas, una genia de pane, fàere a bisura de panedha
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
embuer
Ingresu
to give the form of loaves
Ispagnolu
hacer pan
Italianu
appanare
Tedescu
in Form von Brotlaiben bringen.
figúra , nf: fregura,
frigura,
friura Definitzione
css. cosa chi si potzat bíere cunsiderada coment'e tratos prus importantes, mescamente coment’e disegnu de pòdere connòschere ite est o ite bolet arrapresentare; arresurtau de unu cumportamentu o fintzes su chi podet pàrrere una cosa in cara de àtere o cun àtere, nau mescamente in sensu bonu (sinono si depet precisare)
Sinònimos e contràrios
cona,
folma,
immàgini
Maneras de nàrrere
csn:
pònnere, no pònnere figura in carchi cosa = pònnere cabu, no pònnere cabu a carchi cosa, fàghere, no fàghere contu de carchi cosa; ómini de figura lègia = ómine feu; frigura giométrica = frigura de forma pertzisa de longària, largúria e/o de artúria de ndhe pòdere medire sa mannària cun fatzilidade; no dh'agguanto sa figura! = no dhu potzu biri!; oi in figura e cras in sepultura = a mòrrere za si faghet impresse!
Frases
su triàngulu est una figura prana a tres àngulos e tres latos ◊ custa figura inditat sa essida da'inoghe
2.
gei seus segurus in custa vida…: oi in figura e cras in sepultura! ◊ no mi paret piús cudhu colore: o tue as cambiadu de figura o non giuas e ti as postu procura!
3.
fit piciocone trízile e, bene sestadu e bestidu a festa, sa freguredha sua la faghiat ◊ si ti ponias a triballare, cantu chi ses ammandronadu, faghias menzus frigura! ◊ cussa est cosa metzana e de frigura no ndhe faghet
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
silhouette,
illustration,
figure
Ingresu
figure
Ispagnolu
figura,
buenmal papel
Italianu
figura
Tedescu
Form,
Gestalt,
Figur.
fòlma , nf, prep: forma,
fromma Definitzione
is línias, is oros chi giaent assimbígiu distintu a totu is cosas, ma fintzes su chi bastat po giare una bisura a calecuna cosa; genia de aina o istrégiu chi si ponet a segare o a fàere cosa sèmpere oguale (es. pasta, biscotos, pabassinos); trastu po mantènnere firma calecuna cosa a manera de pigare una bisura o mannària diferente; coment'e prep. si narat po istabbilire unu límite / forma chi… = apenas chi…, comente…, a manu a manu chi…
Sinònimos e contràrios
figura,
modellu,
mógliu
/
cufromma
Frases
custa poesia est posta in forma de chistionu ◊ cussa picioca portat is formas e sa caminada de una bagadia ◊ su tziu est ispinghendhe unu carredhu a forma de casseta
2.
su mastru ponet in fromma sas iscarpas ◊ nci funt is formas po fai figuras de terra o de ghísciu
3.
atendiai su pei forma su lentzolu ◊ forma su stampu su babballoti ◊ fromm'a s'intentu meu mi recreo (Piras)◊ mi ant arrestau, ma fio ispetandhe de dha finire forma s'innotzéntzia ◊ forma a s'ispesa depiat èssere su balanzu!
4.
cumentzant illuegus a si fai burlas de issu forma chi si funt sétzius ◊ s’est cuau in s’ortu a fosili parau po isparai su furoni forma chi s'iat a èssiri pesau in su muru ◊ in domu seu pagu trancuilla, forma ca imbèciu crescit su dolori (G.Zedda)
Sambenados e Provèrbios
smb:
Forma
Terminologia iscientìfica
ans
Ètimu
ltn.
forma
Tradutziones
Frantzesu
forme,
moule
Ingresu
mould
Ispagnolu
forma,
molde
Italianu
fórma,
stampo
Tedescu
Form.
irbrofodhàre , vrb Definitzione
fàere o essire a fodhe, illargare, pigare un'àtera forma prus larga
Sinònimos e contràrios
ilfodhonare,
infodhonare,
istiriolare,
sciabudhai,
sciadhonai,
sciodhai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
déformer
Ingresu
to put out of shape
Ispagnolu
deformar
Italianu
sformare
Tedescu
aus der Form bringen.
sàgama , nf Definitzione
genia de forma po fàere a betu giustu calecuna cosa (de linna sa chi is muradores ponent po fàere guarnissas in is muros)
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
modèle
Ingresu
shape
Ispagnolu
escantillón
Italianu
sàgoma
Tedescu
Form.