abbertighedhàre , vrb: Definitzione
foedhandho de is matas chi portant frutu, iscúdere a pértiga a is cambos po ndhe fàere orrúere a terra su frutu
Sinònimos e contràrios
abbertighitare,
magiare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
gauler
Ingresu
to beat down
Ispagnolu
varear
Italianu
abbacchiare,
bacchiare
Tedescu
abschlagen.
iscotzinàre , vrb: iscurtinare,
iscurtzinare,
iscutinare,
iscutzinare Definitzione
mòvere sa cosa a cropos o iscúdere coment'e po che dhi fàere orrúere su chi portat atacau; lassare andhare, fintzes bogare, istesiare calecuna cosa o a ccn.; èssere a úrtimos de calecuna cosa, acabbandho
Sinònimos e contràrios
acinnicai,
assucare,
innaigai,
ischitinare,
iscutuai,
issucare,
sachedhare,
sucariare,
sutrinnare
/
caciare,
iscabbúllere
/
acabbae
Maneras de nàrrere
csn:
i. foza = lassare andhare o pèrdere sa foza; i. fiore = lassare rúere su fiore (chi lassat su frutu seberadu); i. olia, landhe = iscúdiri olia, làndiri; iscutinaresindhe sas manos (de carchi cosa o chistione)= acabbai de si nd'interessai, lassai pèrdiri, no nci pentzai prus (itl. lavarsene le mani)
Frases
est rutu a terra, si ndhe pesat e si ndhe iscotzinat su prúere ◊ iscútinache sa tiaza fora! ◊ su bentu iscútinat sas àlvures e paret de las chèrrere ispeigare ◊ sas àrbures sunt iscutinendhe fiore, foza ◊ apo iscotzinadu sa chisina
2.
nues gràvidas de abba sunt prontas a iscutzinare pro su sidi de sa terra
3.
los zuto alliados, cussos malafatores, no mi los poto iscutinare! ◊ si che rues in manos de zustíssia za ti l'as a iscutinare gai! ◊ candho si nche iscutzinabat sas umbras malas dae su cherbedhu, tandho torrabat in sèsi
4.
sa figu est iscutinendhe: àteras pagas dies e no che ndhe at prus!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
secouer,
gauler,
chabler
Ingresu
to beat down,
to shake
Ispagnolu
sacudir,
zarandear,
varear
Italianu
scuòtere,
scrollare,
bacchiare
Tedescu
schütteln,
rütteln,
abschlagen.
magiadòrza , nf: mazadolza,
mazadòrgia,
mazadorja,
mazadorza Definitzione
frucone o pértiga de linna (fintzes canna) longa meda e fine po ndhe iscúdere o betare olia, nughe, landhe e cosas deasi de una mata, po dha fàere orrúere e pòdere arregòllere de terra
Sinònimos e contràrios
béltiga,
càrvia
Frases
a sa landhe de sos ratos altos sa mazadorza no bi arrivit ◊ si pro sorte mi ponzo a fàghere dannu ndhe lampo rampos, chimas, truncu e corza, e si benzo cun sa mazadorza ti ndhe beto su frutu ’e s'àter'annu! (Còntene)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
gaule
Ingresu
long pole
Ispagnolu
vara
Italianu
bàcchio
Tedescu
Stange,
langer Stock zum Nüsse-Oliven-Mandel usw. abschlagen.
magiàre , vrb: mazare Definitzione
giare una surra, iscúdere a meda, atripare; foedhandho de matas, iscúdere is cambos cun sa pértiga po ndhe fàere orrúere su frutu / mazare a unu a terudha = fai a bregúngia, acomenti faint is féminas chi iscudint is óminis a turra
Sinònimos e contràrios
abbanzare,
aciocai,
addobbai,
arropai,
assurrare,
atripai,
isciúdere,
ammaciocai,
sussare
/
fèrrere
Frases
ndhe l'apo ghiradu maza maza dae ziru, cussu rundhellu!
2.
ses urrutu e as magiau ◊ sas undhas de su mare mazant in sas rocas ◊ oe ndhe mazamus sa nughe ◊ sa mariposa est magiandhe sas alas in sos vridos
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
malmener,
gauler,
chabler
Ingresu
to beat up (down)
Ispagnolu
pegar,
varear
Italianu
malmenare,
bacchiare
Tedescu
schlagen,
prügeln,
mit einer Stange abschlagen (Kastanien u. ä.).
truncài , vrb: truncare Definitzione
segare a límpiu, segare a manera de ndhe istacare s'orrugu (nau meda po cosa tostada, longa), fintzes traessare, passare de una parte a s'àtera de ccn. cosa o logu; nau de sentidos, de unu fàere, de is fortzas, fàere bènnere mancu / fàchere (una faina) a sa trunca e passa = bessiresindhe a sa russa, dare un'aggurgada, una passada lestra
Sinònimos e contràrios
arrogai,
immutzurrare,
istuturai,
ruciare,
secare
Frases
mi assimizo a su chercu de su monte chi sos ramos su tronu li at truncadu (A.Casula)◊ o truncat o aggànciat, o truncat o faghet gantzu ◊ cherias truncare funes e cadenas ◊ est rutu e si at truncadu s'anca ◊ una biga si est truncada ◊ iat tirau a unu cerbu e dh'iat truncau una pala
2.
sa bidha est atraessata dae s'istradone printzipale chi la truncat in duos ◊ at truncau a arrogadura in is ortus po fai debressi
3.
mi truncat donzi àschidu su lassare sa Sardinna ◊ seu preghendi pro chi sa vida mia no bengat truncada ◊ no podiat lassai a issu a si truncai s'ischina po is àterus
Ètimu
ltn.
truncare
Tradutziones
Frantzesu
couper,
casser,
fracturer
Ingresu
to cut off,
to break,
to split
Ispagnolu
truncar,
partir
Italianu
troncare,
spezzare,
fratturare
Tedescu
abschlagen,
abbrechen.