afasciài, afasciàre , vrb Definitzione
fàere o acapiare a fasches linna o sida; nau de is laores e de is erbas, crèschere bene meda, fàere a fundhu bellu cun cambos medas, agiummai coment’e a fasche
Sinònimos e contràrios
afascare
/
abbudare,
acambare,
aforrotulare,
afundhare 1,
afundharzare
Frases
tziu Pepi trotoxat is duus matzixedhus e afàsciat una maighedha de trigu ◊ fut afascendisí su fascixedhu de sa linna
3.
si iat istudiau unu podhixedhu, cussu, nd'iat a afasciai de dotoris!…(R.Fresia)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
fagoter
Ingresu
to bundle up
Ispagnolu
hacinar,
crecer lojano
Italianu
affastellare,
cestire
Tedescu
bündeln,
buschig wachsen.
aurríre, aurríri , vrb Definitzione
fàere unu bellu isvilupu, nau de erbas, matas, animales
Sinònimos e contràrios
imbènnere,
isprannuscare,
piciurrie
Frases
cantu prus ndhe li morit e prus ndhe li aurrit, de bestiàmine ◊ su sole aurrit sos disizos de bundhantes benales
Tradutziones
Frantzesu
prospérer
Ingresu
to grow,
to flourish
Ispagnolu
prosperar
Italianu
créscere,
prosperare
Tedescu
wachsen,
gedeihen.
crèscere, crèschede, crèschere, crèschi , vrb: cresci,
crèsciri,
crèssere,
cressi Definitzione
fàere mannu, prus mannu de carena, de tempus, de númeru, fàere o essire de prus; aciúnghere o cambiare calecuna cosa a su chi s'ischit
Sinònimos e contràrios
abbundiri,
acrèschere,
ammanniae,
annúnghere,
aumentare,
incarie,
ispeleare
| ctr.
ilminorigare,
menguai,
miminare,
torrae
Maneras de nàrrere
csn:
segare su crèschere a unu = nòghereli a unu puntu chi no bi creschet prus, frimmare sa créschida; èssere macu segadu ’e crèschere = bambiocu, pagu sàbiu
Frases
sa matixedha est crescendi dereta ◊ sa carena nostra creschet fintzas a passadu sos vinti annos ◊ sos pisedhos sunt creschindhe meda ◊ sa bidha at créschidu de milli a duamiza abbitantes ◊ cressent sos sambenaos novos, in bidha ◊ s'abba est creschindhe in s’isseta ca bi at prus pressione ◊ su bentu fit andhendhe e creschendhe ◊ is dentes a sa brebè ndhe dhi funt caladas e no torrant a crèscere ◊ orzu e trigu torrant a crèschede in sos montes de Austis ◊ in d-unu mese sa pitzinna no at créschidu nudha
2.
a cussos chi bi tenent in domo lis ant créschidu sa pesone ◊ ant crésciu su pani
3.
custa est cosa créschida! ◊ nara su zustu, no bi la crescas tue pro ti ndhe ríere! ◊ candho narat una cosa isse sempre la creschet
4.
dae pitzinnu minore sa birgonza l'aiat presu sas arcadas in su crèschere ◊ si ti aferro ti sego su crèschere! ◊ su tropu triballu a minore l'at segadu su crèschere
Ètimu
ltn.
crescere
Tradutziones
Frantzesu
grandir,
accroître,
augmenter
Ingresu
to grow,
to increase
Ispagnolu
crecer,
aumentar,
acrecentar
Italianu
créscere,
accréscere,
aumentare
Tedescu
wachsen,
vermehren.
ilmagnàre , vrb: immagnare,
immannare,
immanniare,
irmagnare,
irmanniare,
ismanniare Definitzione
fàere a mannu, fàere mannu, prus mannu, fintzes errichire; nau de persona, fàere crèschere de carena e de conca, de giudítziu
Sinònimos e contràrios
acrèschere,
ammanniae,
ammannire,
immagnire,
immannitare
| ctr.
ilminorigare,
impiticai
Frases
immagnendhe, su sèmene creschet dedioi ◊ mi at penadu tribbulendhe sa vida pro m'immannare in pannos de decoro (G.Branca)◊ deo apo immannadu a fizos mios ◊ cherfendhe totu a corpu ismanniare de manu tua bufas su velenu! (P.Sulis)◊ sos fizos candho irmànniant si cojubant ◊ sa famíllia est creschendhe e chin issa est irmanniandhe su bisonzu ◊ sa morte de su babbu lu fateit irmagnare prima de su tempus ◊ su tempus at imbetzadu a mamma ilmagnendhe a mie
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
grandir,
mûrir
Ingresu
to grow
Ispagnolu
crecer,
madurar
Italianu
créscere,
ingrandire,
espàndere,
maturare
Tedescu
wachsen,
vergrößern,
erweitern,
reifen.
incerài , vrb: incherare,
intzerare Definitzione
pònnere sa chera, su pighe; essire in colore de chera, cambiare colore, nau de unu chi si assicat e mescamente de su laore e de is erbas chi, comente cumènciant a sicare, càmbiant colore e cumprint su granu
Sinònimos e contràrios
illughidare,
inceratzae,
ingroghie,
isarbolire,
iscarugire,
istramudire,
scarafaciari,
scinisai
Frases
su sabbateri at incerau s'ispagu
2.
su trigu in làmpadas comintzat a incherare ◊ sa punta de su nasu, de incerada comenti fuat sempri, s'inniedhigàt ca manna dhi fut imbucada sa timoria ◊ toca, tontoni, gei coitas a incerai: cussa est cosa chi naraus a is piciochedhus po ndi dhus iscrei de bolli benni a Castedhu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
cirer,
rendre blond,
blondir,
pâlir
Ingresu
to wax,
to make fair,
to turn pale
Ispagnolu
encerar,
ponerse doradas las mieses
Italianu
incerare,
imbiondire,
impallidire
Tedescu
wachsen,
gelb werden,
erbleichen.