vèglia , nf Definition pagu pagu de cosa, de css. cosa, prus che àteru cosa avantzada, coígiu Synonyms e antonyms afrantzuchena, arremusulla, arrogalla, chirchiza, cífrinu, fafaruza, fenialla, fratamuza, piciualla, pispisa, resuzu, tzimuca.
véita , nf: benia, vénnida Synonyms e antonyms arribbada, assuprida | ctr. andada, tucada Etymon srd.
véitu , pps: vénnitu Definition de vènnere Synonyms e antonyms arribbau, lómpiu | ctr. andau, tucadu Sentences est capitatu chi lis est véita una voche, coment'e dae supra de sa nue ◊ tzertu chi lu connosco, est véitu prus de una vorta a cuile! ◊ est capitatu chi b’at véitu colovras venenosas e ant avelenatu zente meta.
vèla , nf: bela* 1,
feba Definition
genia de telu mannu chi poderau apicau ispratu in su pinnone pigat bentu e fortza de fàere andhare barcas e naves; fintzes una genia de mucadore po féminas
Idioms
csn:
andai a velas bufadas = cun su bentu a pavore, bene meda, totu in bonu; v. de aranzolu = tallaranis, beluemuru, tirinnia
Sentences
a chirriolos sas velas, in s'ora, nos seghesint sos malos buliones ◊ bentu de nadale, cale paghe promitis a su mundhu candho isparghes sas velas a levante?
Surnames and Proverbs
smb:
Vela
/
prb:
vela bècia onori de capitanu
Translations
French
voile
English
sail
Spanish
vela
Italian
véla
German
Segel.
velàda , nf: fallada* Definition bestimentu de fémina, a giacheta, aperta chentza butones; fintzes mòngia chi at fatu su votu Scientific Terminology bst.
veladúra , nf Definition su velare; fintzes manu o passada de colore craru meda Etymon srd.
velài, velàre , vrb Definition ammontare cun velu, pònnere unu velu in pitzu, ananti; bènnere mancu sa vista coment'e po cosa chi si ponet ananti coment'e velu; pintandho, giare una manu de colore lébia lébia; rfl., nau de is mòngias, fàere votu Synonyms e antonyms annapai, imbelare, inchelare.
veldadéru , agt: berdaderu,
verdaderu,
verdederu,
vertaderu Definition
chi torrat paris cun sa veridade, chi currispondhet a sa beridade, chi est abberu
Synonyms e antonyms
beridadosu,
berteru,
sentzillu,
verale
/
vildaderu
| ctr.
fabularzu,
falsu
Sentences
est custa sa cantzoni verdadera chi depis cantai ◊ tui ses verdedera isposa: ti promitu verdederu amanti! ◊ su fizu chi naschesit fit de babbu e de mama verdadera
Etymon
spn.
verdadero
Translations
French
vrai,
véritable
English
true
Spanish
verdadero
Italian
véro
German
wahr.
veleléu , nm: belileu Definition sa napa de is arangiolos Synonyms e antonyms beluemuru, lanarràngiu, leperangiolu, naparangiolu, napemuru, tadharanu, telaragna, tiririgna Etymon srd.
velenósu , agt: belenosu*, venenosu, verenosu Definition chi portat velenu Synonyms e antonyms ferenosu / cdh. vilinosu.
velénu , nm: belenu,
faneu,
venenu Definition
genia de sustàntzia contrària meda a s'organísimu, chi dhu podet fintzes fàere mòrrere o, segundhu, fintzes bonu a curare maladias; sentidu malu, de ódiu, de tírria
Synonyms e antonyms
faneu,
resegadu,
toscu,
tósigu
/
cdh. vilenu,
ttrs. virenu
Sentences
lassa su tebbacu: si faghes che a mie no che ingulles bucadas de velenu ◊ in totu su mundhu ant proadu sos efetos de su velenu de s'abe pro curare artrites, artrosis, siàticas
2.
est zente chi fachet male e brutat cada cosa de venenu
Etymon
ltn.
venenum
Translations
French
poison
English
poison
Spanish
veneno,
ponzoña
Italian
veléno
German
Gift.
velèta , nf: fileta Definition
bandheredha po averguare si est andhandho bentu; in cobertantza, persona chi no tenet firmesa
Etymon
spn.
Translations
French
girouette,
banderole
English
pennant,
weathercock
Spanish
veleta
Italian
banderuòla
German
Windfahne,
Wetterfahne.
velivéli , avb Definition ferendho, atumbandho candho a unu logu candho a s'àteru, a s'atumba atumba betau de unu logu a s'àteru Synonyms e antonyms feriveri* Sentences isetendhe de su sole su basu bolamus in aeras annuadas veliveli che ànimas dannadas (A.Porchedhu).
vellòne , nm: felone 2, velone Definition genia de luchera o candhela a bàtoro bicos, de cristallu, de pònnere a su mortu innanti de s'interru Synonyms e antonyms luchera Sentences unu vellone a petróliu daet lughe bastante, a denote ◊ eo mi che drommia e tia Giuanna si che essiat dae s'aposentu gitèndhesi su velone (P.Gaias)◊ chin sa lughe elétrica si sunt abbandhonadas isteàricas, velones e candhelas Etymon spn. velón.
vellúdu, vellúru , nm: belludu, vigliudu, vigliuru, villudu Definition genia de orrobba / lisu che su v. = lisu meda Synonyms e antonyms billutinu, falludu, pannarrigada, tertziupelu Sentences piscadori de nassa, no ti pongas vigliuru! ◊ sa pipia si at postu su bestiri de villudu a colori de pisu de arenada Etymon spn. velludo.
vellutàu , agt Definition téssiu in forma de velludu.
velocidàde, velocidàdi , nf: velotzidade, velotzitate Definition su si mòvere lestru meda, de fàere tretu meda in pag'ora; su tretu chi si faet cunsiderau paris cun su tempus, po su tempus chi si dhue ponet a fàere cussu tretu Synonyms e antonyms fuliénsia Sentences fut un locomotiva a vapore, totu fumu, de pagu velocidade ◊ Éliu iat curtu a s'ispentimada, fadendi su togu cun sa Lambreta a totu velocidadi ◊ is tidòrius gràtzias a sa velocidadi fuant arrennéscius a evitai sa morti ◊ sa velotzidade de su tempus bos ispaventat e sa lentesa sua bos dispiaghet.
velòne vellòne
velòni , nm Definition guardavista, aprigu chi si ponet in is luxeras po badrare sa vista (is ogos) de sa lughe.
velotzidàde, velotzitàte velocidàde