A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

B, b , nf: (bi) Definition sa de duas líteras de su sistema alfabbéticu sardu rapresentat unu sonu chi si podet fàere aintru de foedhu in duos modos diferentes, unu bilabbiale sonoru aprossimante (débbile o lébiu) [β̞], de iscríere /b/, e unu forte o longu, oclusivu [b], /bb/, de iscríere in manera distinta ca distinghent fintzes significaos diferentes: lébiu dhu naraus in aba, arrúbiu, cabu, crobe, lébiu, meba, loba, nobu, obu, paba, raba, suba, tibe; su sonu forte o longu dhu naraus in abba, abberu, abbillu, babbu, crobbe, débbile, ebba, frebba, grabbu, istrobbu, orrobba, púbbricu, trubba; in cuménciu de foedhu, custu sonu bilabbiale est sèmpere oclusivu ma si capitat apustis de foedhu chi acabbat cun vocale (chi no siant is prep. a, che, tra, sa cng. e e is avb. ne/ ni, no), podeus fàere duas cosas: a) fàere su sonu forte o longu (es. una borta = nr. unabbòrta, su bene = subbène, sa bíngia = sabbíngia, su bonu = subbónu, sa boxi = sabbòxi, sa brenti = sabbrènti: solu a sa nuoresa dha narant lébia), b) ndhe dhu bogaus deunudotu (sa orta, sa entre/entri, su onu, sa oghe/oxi, su ene, sa íngia, cosa chi no si faet cun totu is foedhos cun /b–/) ma iscriendho tocat a regularizare s'iscritura e iscríere sèmpere sa /b/ in cuménciu (e no mancu pònnere unu singiale de aféresi ca su matessi 'giogu' dhu faent àteras cunsonantes puru); su sonu de /b/, deasi comente a bortas che dhu bogant, a bortas dhu ponent chentza bisóngiu, in foedhos inue no dhue depet èssere: bidea = idea, beréntzia = eréntzia, bessire = essire, bereghina = ereghina, e àteros (ma méngius a regularizare s'iscritura fintzes de is foedhos deosi, iscriendhodhos chentza /b/ a manera de no fàere mancu cun custos duas iscrituras diferentes de su matessi foedhu). Custa lítera s'impreat manna, B, po inditare unas cantu vitaminas e in chímica est símbulu de su boro.

bàba , nf: vava Definition ispruma de buca, salia meda Synonyms e antonyms bàbula, bae Surnames and Proverbs smb: Baba Etymon ltn. *baba.

babàda , nf Definition genia de salia chi essit de buca Synonyms e antonyms abbaolga, abbau, abbaúgine, babosina, bàbula, baulada, saliatzu Sentences de sa maladia chi portat, dhi calat sa babada a funis Etymon srd.

babàh! , iscl Definition genia de isclamu, unu pagu po abbétia Sentences babàh!… za ti che ruet totu, za, si no daes tentu! ◊ babàh!… prima fit pagu e como est tropu!

babajólu , nm Definition trastighedhu chi si apicat a su tzugu de su pipiedhu, pendhendho in petorras, po no s'imbrutare de abbau, o de àteru papandho Synonyms e antonyms babalina, babarinu, babera, barbisa, bauginu, baulera, parabbae, vavajola Scientific Terminology bst Translations French bavoir, bavette English bib Spanish babero Italian bavaglino German Lätzchen.

babajòne , nm: vavajone Definition maladia, genia de tumore o guronedhu ufrau asuta de sa pedhe po puntura de bobboi Synonyms e antonyms babatzone, caigioni, malàndura, papajone*, tajone Sentences sa puntura de s'ape li est dolendhe e li at essiu unu babajone rúbiu rúbiu Scientific Terminology mld.

babalína , nf Synonyms e antonyms babajolu, babarinu, babera, parabbae.

babaói, babaóli , nm, nf: babauli, babaui, babbaoi, babbaua, babbaulu Definition arrosa pisciagani, de porcu, rosa putzinosa: genia de erba chi faet meda in mesu de is laores, faet unu frore prus che àteru orrúbiu (ma fintzes in colore de orrosa): cumprit su sèmene (a granighedhos niedhos piticos) in d-una genia de upighedhu o càlighe tupau (dormidera); una calidade, babauli ispinosu = papaiu màsciu o tandha ispinosa (Papaver somniferum var. setigerum) est tóssicu Synonyms e antonyms atandha, bibiriboi, pabàiri, pabaoi, papàile, papaiu, papaosu, paparre, papaurru, parabàule, pitzirilloi, pupusa 1, tzantza, zizia 1 Sentences est circhendi in sa tenta babaoi infroriu ◊ portàt unu frocu mannu arrúbiu pariat una babbaua ◊ Mundicu si est fatu arrúbiu che su babbaoi ◊ dha tzérriant "Fac'e babbaua" Scientific Terminology rba, Papaver rhoeas Etymon ltn. papaver Translations French coquelicot, pavot English poppy Spanish amapola Italian papàvero German Klatschmohn, Klatschrose, Kornrose.

babarínu , nm Definition genia de pannu de ananti pitichedhu de apicare a su tzugu, calau in petorras, a is pipios po no s'imbrutare de abbau o papandho Synonyms e antonyms babajolu, babalina, babarola, babera, barbisa, baulera, cabitzola, parabbae Etymon srd.

babaròla , nf: vavarola Synonyms e antonyms babajolu, babarinu, babera, barbisa, baulera, cabitzola, parabbae.

bàbaru , nm: pàbaru 1 Synonyms e antonyms tzughitu Etymon itl. bavero.

babatzòne , nm: vavatzone Definition genia de tumore o ufradura asuta de sa pedhe (pruschetotu de is animales) po puntura de bobboi Synonyms e antonyms babajone, caigioni, papajone*, tajone Scientific Terminology mld.

babaúi, babaúli : babaói

babbachiútzi , nm Definition unu de is tantos númenes chi si narant a su dimóniu, prus a brulla chi no abberu Synonyms e antonyms antzipirri, bibbiritzu, corroi, demóniu, dinghellu, foradenosu, pudidinosu Etymon srd.

babbacòrra , nf: bapacorra Definition genia de sitzigorru mannu Synonyms e antonyms bacacorru, barracorru, bucagorra, cocoi, cocorra, croca, pissigorru 1, sicigorru, tabacorra Scientific Terminology crp Etymon srd. Translations French limace English big snail Spanish caracol Italian lumacóne German große Schnecke.

babbài , nm Definition títulu chi a logos ancora narant a su babbu, o fintzes a su sorgu; títulu de arrespetu chi si narat a ómines mannos, preides, dutores; in s'antigóriu fut su númene chi is Sardos giaiant a Deus comente arresurtat de su témpiu de Antas (in is montes tra Iglésias e Fluminimagiore) Synonyms e antonyms babbu / bae 1, tziu Sentences candho babbai torrat dae monte ti at a contare cosas de ispantu ◊ tue a Deus tenes a babbai e no cheres in s'ànima unu neu (Piras)◊ si bolis a mei a mulleri domanda a babbai! ◊ ajaju at lassau sa sienda a babbai e babbai dh’at lassada a mei 2. babbai Casu at furriadu sa Divina Cummédia de Dante in limba sarda ◊ babbai Antoni, a bos ndhe comporades de trigu? Etymon srd. Translations French papa, monsieur English sir Spanish papá, don Italian babbo, signóre German Vater, Papa, Herr, Gott.

babbaièca , nf Definition s'orroca de s'iscabiossu o iscrébigu de inue in s'antigóriu nanca che betaiant is bècios po dhos fàere mòrrere.

babbaigàre , vrb Definition iscrebigare is bècios betandhochedhos in s'iscrébigu, de un'orroca arta (comente nanca faiant is antigos) Sentences tandho andhaiant a babbaigare, fut cussa sa moda: che bogànt is bècios a monte e che dhos betànt in d-un'iscrébigu.

babbajòla , nf Definition baca de Deu, de Babbu Mannu, de Nostra Segnora, de Santa Maria, de santu Giuanne, sa nigola, bobboi cun is primas alas orrúbias a sete o a deghe pintirighinos niedhos, o cun alas grogas a deghe puntos niedhos (is alas chi portat asuta de is primas duas funt fines fines e de colore mudóngiu segundu sa lughe); in cobertantza, dinare Synonyms e antonyms abbajola, abbasanta 1, bibbiolanda, majola, mammarosa, mandioba, mariapesabola, mariola, tzicamariola / dinai Sentences babbajola, babbajola piga su libbru e bai a iscola, piga su libbru e bai a Castedhu! 2. ndi tenit de bonas babbajolas, cussu!… Scientific Terminology crp, coccinella septem-punctata, epilacna chrysomelina, adàlia decem-punctata Etymon srd.

babbajotzèdha , nf Definition babbasaju piticu Synonyms e antonyms cadalana, partabúdiga, paulina, perta, sasàgia Scientific Terminology crp Etymon srd.